چند فرع فقهی پیرامون تئاتر ” به مناسبت ۲۸ مارس، روز جهانی تئاتر “
۱) حکم تماشاکردن تئاتر:
مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (حفظه‌الله تعالی):
اگر مشتمل بر حرام و خلاف شرعی مثل موسیقی و خوانندگی حرام، بدحجابی و ابتذال و اختلاط نامحرم و به طور کلی مستلزم مفسده‌ای نباشد، فی‌نفسه اشکال ندارد.
آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی (حفظه‌الله تعالی):
چنانچه موازین شرعی و قانونی در اجرای تئاتر رعایت شده، مشاهده آن مانعی ندارد.
۲) دیدن تئاتر توسط نامحرم:
دیدن تئاتر بانوان توسط آقایان اگر پوشش آنها شرعی نباشد (مثلاً بعضی از اعضایی که پوشش آن واجب است، نمایان باشد، یا لباس زینتی یا بدن نما یا چسب و تنگ داشته باشند) یا مستلزم گناه یا مفسده‌ای باشد، جایز نیست.
۳) موارد حرمت در تئاتر:
الف) عشوه‌گری زنانه
ب) استفاده از الفاظ رکیک
ج) اختلاط مفسده‌انگیز زنان و مردان
د) آشکارکردن مواضع وجوب پوشش برای بانوان
ه) استفاده از موسیقی مرقّص (رقص آور)
و) گریم بازیگران زن به‌صورت زننده
ز) صداهای مفسده‌انگیز زنان
ح) شوخی و مزاح با نامحرم
۴) اختلاط زن و مرد در تئاتر:
فی‌نفسه مانعی ندارد؛ امّا بر هر زن و مرد مکلفی شرعاً واجب است در تماس و نشست و برخاست با جنس مخالف حریم ضوابط شرعی و مقررات اسلامی را دقیقاً مراعات نمایند و از هرگونه عمل و رفتاری که آمیخته به ریبه و یا موجب ترتب فتنه و فساد باشد، جداً احتراز نمايند.
۵) گریم توسط جنس مخالف:
اگر مستلزم لمس و نظر حرام باشد یا موجب ترتب مفسده‌ای باشد جایز نیست. (حتی در شرایطی که امکان ارائه‌ی گریم مطلوب توسط متخصصان هم جنس وجود نداشته باشد.)
۶) وضوگرفتن با داشتن گریم:
مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (حفظه‌الله تعالی):
اگر گریم‌کردن در وقت نماز باشد باید اول نمازش را بخواند و بعد گریم شود و در غیر این صورت اگر لازم باشد در تمام‌وقت نماز در این حالت باشد و قبل از وقت نماز وضو نگرفته باشد، باید برای وضو مانع را برطرف کند؛ مگر این که مجبور باشد خسارت سنگینی بپردازد به‌گونه‌ای که برای او موجب عسر و حرج است که در این صورت باید وضوی جبیره بگیرد.
آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی (حفظه‌الله تعالی):
چنانچه مواد بکار رفته جرم زیادی ــ که مانع از رسیدن آب به پوست است ــ داشته باشند، وضو صحیح نيست.
شایان‌ذکر است، چنانچه حفظ گریم، ضرورت عقلائی و شرعی دارد، در صورت امکان بر سنگ صاف تیمم کند، اگر نمی‌تواند، همان گونه نماز بخواند و بعداً اعاده کند.
۷) پوشیدن لباس جنس مخالف:
مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (حفظه‌الله تعالی):
پوشیدن لباس جنس مخالف در اجرای نمایش، تئاتر و…، اگر مفسده‌ای داشته باشد، یا آن را به‌عنوان لباس برای خود انتخاب کرده باشد، جایز نیست؛ در غیر این صورت فی‌نفسه اشکال ندارد.
شایان‌ذکر است، استفاده‌ی زن و مرد از کفش و دمپایی یکدیگر اگر مختص جنس خاص باشد، بنا بر احتیاط واجب جایز نیست، ولی استفاده‌های محدود به نحوی که آن را زیّ خود قرار ندهند، اشکال ندارد.
آیت‌الله‌العظمی سیستانی (حفظه‌الله تعالی):
مرد بنابر احتیاط واجب جایز نیست خود را به هیئت، زیّ و شمائل زن در آورد، همین‌طور زن بنا بر احتیاط واجب جایز نیست خود را به هیئت، زیّ و شمائل مرد در آورد، هرچند این کار به طور موقّت و برای اجرای نمایش و مانند آن باشد؛ در غیر این صورت، استفاده از لباس و پوشش مردان برای زن و استفاده از لباس و پوشش زنان برای مرد حرام نیست.
آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی (حفظه‌الله تعالی):
احتیاط واجب آن است که مرد لباس مخصوص زنان و زن لباس مخصوص مردان را نپوشد، ولی نماز با آن اشکال ندارد.
۸) اجرای تئاتر مذهبی در مسجد:
مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (حفظه‌الله تعالی):
تبدیل مسجد به مکانی برای تئاتر جایز نیست، ولی نمایش تئاترهای مذهبی و انقلابی دارای محتوای مفید و آموزنده به مناسبت خاصی و بر حسب نیاز و تحت نظارت امام‌جماعت مسجد اشکال ندارد.
شایان‌ذکر است، از کارهایی که با شأن مسجد و با جهت وقف حسینیه منافات دارد، باید اجتناب گردد.
آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی (حفظه‌الله تعالی):
این امور مناسب مساجد و حسینیه‌ها نیست، لازم است مکان مناسب دیگری برای آنها در نظر گرفته شود.
