برخی از موارد وجوب و استحباب تاخیر نماز اول وقت مطابق با فتاوای مقام معظم رهبری ” به مناسبت ۱۵ ماه شوال ، روز واقعه ردّ الشمس “
در روایتی نقل شده:
امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) پس از انجام مأموریتی که پیامبر خدا (صلی‌الله علیه واله) بر عهده‌ی ایشان گذارده بود، نزد پیامبر (صلی‌الله علیه واله) برگشت. پیامبر اعظم (صلی‌الله علیه وآله) سر بر روی پای امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) گذاشته و خوابیدند، در حالی که خبر نداشتند که علی (علیه‌السلام) نماز عصر را نخوانده است.
امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) به‌خاطر اهمیت وحی و احترام به امام و ولیّ خود و عدم ایذای ایشان، ــ ازآنجاکه نماز، واجب و احترام و عدم ایذای به پیامبر، واجب‌تر است ــ ایشان را بیدار نکردند.
پیامبر (صلی‌الله علیه واله) از خواب بیدار شده و متوجه شدند که نماز ایشان در حال قضاشدن است؛ پس دعا کرده و عرضه داشتند: خدایا! علی (علیه‌السلام) در اطاعت تو بوده، پس خورشید را برای او برگردان.
و خورشید به محل فضیلت نماز عصر برگشت. (۱)
بعضی از موارد وجوب تأخیر نماز اول وقت
مطابق با فتاوای مقام معظم رهبری
خواندن نماز اول وقت، چنانچه با هر واجب فوری منافات داشته باشد، جایز نیست؛ از جمله:
۱) دستور والدین به انجام کاری؛ چنانچه عدم اطاعت باعث ایذای آنان شود.
۲) دستور فرمانده به نیرو برای انجام مأموریت ضروری که مستلزم تأخیر نماز شود.
۳) خواندن نماز اول وقت، اگر منافی با حق شوهر (تمکین) باشد.
۴) طلبکار، طلب خود را مطالبه کند و پرداخت آن متوقف بر تأخیر نماز باشد.
۵) برای حفظ جان خود یا کسی که حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی که نگهداری آن واجب می‌باشد.
۶) تطهیر مسجد در صورت نجس شدن و نبود شخصی دیگر، برای تطهیر آن.
شایان‌ذکر است، در جمیع موارد فوق، زمانی تأخیر واجب است که وقت نماز وسیع باشد و الّا (در ضیق وقت) تأخیر جایز نیست؛ مگر مواردی که واجب مهم‌تری وجود داشته باشد. (۲)
بعضی از موارد استحباب تأخیر نماز اول وقت
مطابق با فتاوای مقام معظم رهبری
۱) تأخير نماز ظهر و عصر از براى كسى كه خواسته باشد نافله به جا آورد و هم چنين است نماز صبح براى كسى كه نافله‌ى آن را پيش از وقت به جا نياورده باشد.
۲) تأخير مطلق نمازهاى اداء است براى كسى كه قضاء از پيش دارد و مى‌خواهد به جا آورد؛ بلکه احتیاط واجب آن است که اگر فقط یک نماز قضا دارد، ابتدا نماز قضا را بخواند؛ به‌خصوص اگر نماز قضا مربوط به همان روز باشد.
۳) تأخير نماز براى شخص متيمم كه احتمال مى‌دهد يا اميد دارد كه عذرش برطرف شود و اما در غير تيمم از عذرهاى ديگر احتیاط وجوب تأخير است.
۴) كسى كه بول يا غايطش مى‌آيد پس‌نماز را به تأخير افكند و قضاء حاجت كند.
۵) كسى كه اقبال به نماز ندارد تأخير افكند تا حضور قلب حاصل شود؛ لكن اين را عادت خود قرار ندهد.
۶) تأخير به جهت درك جماعت به‌شرط این كه افراط در تأخير نشود و نيز رجحان دارد تأخير به جهت تحصيل كمال ديگر مثل حضور در مسجد يا زیادشدن مأمومين و امثال اينها.
۷) تأخير نماز صبح است به جهت خواندن نماز شب هر گاه چهار ركعت آن را پيش از دخول صبح به جا آورده باشد.
۸) تأخير براى مسافرى كه عجله دارد.
۹) زنى كه مربی کودک است و لباسش نجس است و روزى یک‌بار به جهت نماز مى‌شويد، تأخير بيندازد ظهر و عصر را تا نزديك به غروب تا جمع كند با مغرب و عشاء به جهت آن كه چهار نمازش با لباس شسته به جا آورده شود.
۱۰) زنى كه استحاضه‌ى كثيره دارد تأخير افكند نماز ظهر را تا آخر وقت فضيلت آن، جمع كند با عصر به يك غسل و هم چنين تأخير افكند نماز مغرب را تا آخر وقت فضيلت آن و جمع كند با عشاء به يك غسل.
۱۱) تأخير عشاء تا وقت فضيلتش كه بعد از ذهاب شفق است و اولى تأخير عصر است از زوال تا سايه‌ى شاخص به مِثل برسد و اگر چه اول وقت فضيلت آن از زوال است. (بعد از خواندن نماز ظهر)
۱۲) حاجی كه از عرفات به مشعر مى‌رود مغرب و عشاء را تأخير مى‌افكند اگر چه به ربع بلكه تا به ثلث برسد.
۱۳) كسى كه ترس از گرما دارد نماز ظهر را تأخير افكند تا سايه به مِثل برسد.
۱۴) تأخير نماز مغرب است براى كسى كه روزه است و طبعش مایل به غذا و حواسش نزد افطار است يا آن كه منتظر او مى‌باشند به جهت افطار. (۳)
