فرادا کردن در وسط نماز جماعت (دو نماز را با یک نماز خواندن)
پرسش:
اگر امام‌جماعت در حین خواندن نماز است و شخصی به امام اقتدا کرده؛ ولی از اول قصد دارد که در نماز ۴ رکعتی از وسط رکعت دوم جماعت رو رها کنه و خودش فرادا ادامه نمازش رو بخونه و بعد نماز صبح قضایش رو دوباره همون جماعت اقتدا کنه آیا نماز چنین شخصی ایراد داره یا نه؟
لطفاً نظر تمام مراجع رو بفرستید.
نام مرجع تقلید:
آیت‌الله وحید خراسانی (حفظه‌الله تعالی)
پاسخ:
با عرض سلام و ادب؛
در فرض سؤال که اضطرار و عذری نیست، فتاوای مراجع معظم تقلید از قرار ذیل است:
امام راحل، مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، آیات عظام شبیری زنجانی، فاضل لنکرانی، بهجت، اراکی:
فرادا کردن نماز جماعت در اثنا، نماز مانعی ندارد؛ ولی احتیاط مستحب ترک این کار است مگر زمانی که عذر شرعی یا عرفی مهمّی برایتان پیش آید.
آیات عظام گلپایگانی، صافی گلپایگانی:
بنا بر احتیاط واجب جایز نیست مگر سلام آخر نماز.
آیت‌الله مکارم شیرازی:
جایز نیست مگر سلام آخر نماز.
آیات عظام خویی، تبریزی:
درصورتی‌که از ابتدا قصد انفراد دارد، اصل نمازش بنا بر احتیاط اشکال‌دار است، اما اگر اتفاقی قصد انفراد کرد، اشکال ندارد.
آیت‌الله سیستانی:
اگر مأموم در بین نماز بدون عذر قصد فرادا نماید، صحّت جماعتش محلّ اشکال است؛ ولی نمازش صحیح است مگر آنکه به وظیفه فرادا عمل‌نکرده باشد که بنا بر احتیاط واجب، باید نماز را اعاده کند؛ ولی اگر چیزی را کم‌وزیاد کرده باشد که در صورت عذر، نماز را باطل نمی‌کند، اعاده نماز لازم نیست؛ مثلاً اگر از اول نماز قصد فرادا کردن آن را نداشته و قرائت را نخوانده؛ ولی در حال رکوع چنین قصدی برایش پیدا شود، در این صورت میتواند نمازش را به‌قصد فرادا تمام کند و لازم نیست که آن را اعاده نماید و همچنین است حکم اگر مأموم در نماز جماعت از اول نماز قصد فرادا کردن آن را نداشته و یک سجده را برای متابعت و همراهی زیاد کرده باشد و بعد از آن چنین قصدی برایش پیش آید، امّا اگر مأموم از اول نماز قصد فرادا کردن آن را داشته و قرائت را نخوانده باشد، صحّت جماعت بلکه اصل نمازش محلّ اشکال است و بنا بر احتیاط لازم، باید نمازش را اعاده کند مگر آنکه جاهل قاصر باشد و رکنی را به‌قصد متابعتِ از امام‌جماعت اضافه نکرده باشد که در این صورت لازم نیست نمازش را اعاده نماید.
شایان‌ذکر است؛ اگر فرد در بین نماز جماعت نیت فرادا نماید، نمیتواند دوباره نیت جماعت کند و همچنین است بنا بر احتیاط واجب، اگر مردّد شود که نیت فرادا کند یا نه و بعد تصمیم بگیرد که نماز را با جماعت تمام کند. ولی اگر شک کند که در بین نماز نیّت فرادا کرده یا نه باید بنا بگذارد که نیّت فرادا نکرده است.
آیت‌الله وحید خراسانی:
عدول از جماعت به فرادا در حال تشهّد قبل از سلام امام درصورتی‌که از اوّل قصد عدول نداشته اشکال ندارد، و همچنین است قبل از تشهد درصورتی‌که معذور باشد، و در غیر این دو صورت محلّ اشکال است، چه از اوّل نیت عدول داشته باشد یا در اثنا قصد عدول کند، ولی اگر به وظیفۀ منفرد عمل کرده نمازش صحیح است، و همچنین اگر بعد از گذشتن محل قرائت عدول کرده و از اوّل قصد انفراد نداشته نمازش از جهت ترک قرائت صحیح است. (۱)
شایان‌ذکر است، در مورد سؤالتان، نکته‌ای دیگر هم باید دقت کنید و آن این است:
الف) اگر در اثنا قرائت حمدوسوره‌ی امام‌جماعت در رکعت دوم قصد فرادا کردید، لازم است تمام حمدوسوره را (و به فتوای عده‌ای، مابقی حمدوسوره را) بخوانید. (۲)
ب) اگر در حال قنوت قصد فرادا کردید، در اینکه آیا قرائت امام مجزی و کافی بوده یا باید مجدد خودتان حمدوسوره را بخوانید، اختلاف است:
امام راحل، مقام معظم رهبری ایت الله خامنه ای، آیات عظام: گلپایگانی، تبریزی، اراکی
لازم نیست برگردید و حمدوسوره را بخوانید.
آیات عظام: خویی، سیستانی، وحید خراسانی
بنا بر احتیاط، لازم است همه حمدوسوره را بخواند. (۳)
