شرایط و آداب و مستحبات و مکروهات و دعای عقیقه کودکان و فرزندان
پرسش:
با سلام حکم شرعی قربانی که برای بچه می‌کنند چیست؟ تا چه حدی باشد؟ و آیا می‌شود از گوشت قربانی پدر و مادر بچه که قربانی کرده‌اند هم بخورند؟
نام مرجع تقلید:
آیت‌الله‌العظمی فاضل لنکرانی (رحمةالله‌علیه)
پاسخ:
با عرض سلام و ادب؛
اگر منظور از قربانی‌کردن برای بچه، عقیقه کردن باشد خوردن گوشت عقیقه برای پدر و مادر بچه‌ای که برایش عقیقه شده و نیز برای کسانی که نان‌خور پدر بچه هستند کراهت دارد؛ ولی حرام نیست.
آداب و شرایط عقیقه:
مستحب است که پدر و مادر برای اولادی که متولد می‌شود چه دختر باشد یا پسر عقیقه کنند، اما آداب و نکاتی که راجع به عقیقه وجود دارد :
۱ـ عقیقه باید گوسفند، بز یا شتر باشد و حیوان دیگری مثل مرغ و امثال آن کفایت نمی‌کند. بهتر است گوسفند لاغر نباشد و فربه باشد. هم چنین بهتر است گوسفند کور، و بسیار لنگ نباشد که راه‌رفتن برای او دشوار باشد. نیز مغز و شاخ گوسفند هم نشکسته باشد و اخته هم نشده باشد.
۲ـ مستحب است برای پسر حیوان نر و برای دختر حیوان ماده عقیقه کنند. چنانچه حیوان غیرهمجنس هم باشد، صحیح است.
۳ـ در استحباب عقیقه فرقی بین نوزاد اول و دوم و غیره نیست. بهتر است در روز هفتم نوزاد عقیقه نماید و تا زمانی که به سن بلوغ نرسیده، بر پدر مستحب است برای فرزند عقیقه کند. اگر پدر و مادر عقیقه نکردند، بعد از بالغ‌شدن بر خود شخص مستحب است که عقیقه کند. در روایات آمده است که در سلامت شخص تأثیر فراوان دارد.
۴ـ كسانی كه قدرت مالی ندارند، مستحب است هرزمانی که قدرت پیدا کردند برای نوزاد خود عقیقه کنند.
۵ـ مستحب است که گوشت عقیقه را بپزند و به مؤمنان اطعام نمایند و گوشت آن را خام تصدق نکنند. اگرچه خام هم بدهد، خوب است؛ ولی بهتر است که حداقل آن را با آب و نمک بپزند و به مؤمنان بدهند و در حق نوزاد دعا نمایند. نیز مستحب است استخوان‌های حیوان عقیقه شده را نشکند، بلکه از بندها جدا کند. (اگر بشکند کراهت دارد؛ ولی حرام نیست). ولی دفن کردن استخوان‌های عقیقه لازم نیست.
۶ـ مکروه است كه مادر و پدر و خواهر و برادر نوزاد (عائله پدر نوزاد) از عقیقه بخورند و کراهت، نسبت به مادر بیشتر است. بهتر است که عیال پدر و مادر هم که در خانه ایشان هستند و نان خون پدر نوزاد حساب می‌شود از آن گوشت و طعام نخورند.
۷ـ از مالیدن خون عقیقه بر سر طفل خودداری شود.
۸ـ مستحب است در هنگام کشتن گوسفند عقیقه دعا بخواند. از امام صادق علیه‌السلام روایت شده: وقت ذبح عقیقه این دعا را بخواند:
« بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ اللَّهُمَّ عَقِيقَةٌ عَنْ فُلَانٍ(به‌جای فلان اسم نوزاد را بگوید) لَحْمُهَا بِلَحْمِهِ وَ دَمُهَا بِدَمِهِ وَ عَظْمُهَا بِعَظْمِهِ اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ وِقَاءً لآِلِ مُحَمَّدٍ ».
در روایت دیگری وارد شده که این دعا را بخواند:ْ «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ إِيمَاناً بِاللَّهِ وَ ثَنَاءً عَلَى رَسُولِ اللَّهِ وَ الْعِصْمَةَ لِأَمْرِهِ وَ الشُّكْرَ لِرِزْقِهِ وَ الْمَعْرِفَةَ بِفَضْلِهِ عَلَيْنَا أَهْلَ الْبَيْتِ» پس اگر نوزاد پسر باشد بگوید: اللَّهُمَّ إِنَّكَ وَهَبْتَ لَنَا ذَكَراً وَ أَنْتَ أَعْلَمُ بِمَا وَهَبْتَ وَ مِنْكَ مَا أَعْطَيْتَ وَ كُلُّ مَا صَنَعْنَا فَتَقَبَّلْهُ مِنَّا عَلَى سُنَّتِكَ وَ سُنَّةِ نَبِيِّكَ وَ رَسُولِكَ وَ اخْسَأْ عَنَّا الشَّيْطَانَ الرَّجِيمَ لَكَ سُفِكَتِ الدِّمَاءُ لَا شَرِيكَ لَكَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِين اللَّهُمَّ لَحْمُهَا بِلَحْمِهِ وَ دَمُهَا بِدَمِهِ وَ عَظْمُهَا بِعَظْمِهِ و شعرها بشعره و جلدها بجلده اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ وِقَاءً لفلان بن فلان (اسم نوزاد و پدرش را بگوید). (۱)
