مرگ مغزی و هدیه اعضاء برای پیوند به بیماران نیازمند همراه با اختلافات (تشریح و پیوند اعضاء)

پرسش:

اگر کسی به بیماری مبتلا شود و پزشکان از معالجه ی او قطع امید نموده و غیرقابل علاج شود و به گفته پزشکان به زودی مرگ وی حتمی گردد، (مثل مواردی که با مرگ مغزی مواجه می شود) آیا می توان قبل از مرگ او اعضای حیاتی بدنش را (مانند قلب ،کلیه و …) جدا نمود و به دیگری پیوند زد؟

مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدّ ظله العالی):

اگر برداشتن اعضای بدن او منجر به مرگ وی یا باعث تسریع در مرگ و قطع حیات او شود، حکم قتل او را دارد و جائز نیست، و در غیر این صورت (برداشتن اعضای بدن او منجر به مرگ وی یا باعث تسریع در مرگ و قطع حیات او نشود) اگر با اذن قبلی خود او باشد و یا نجات نفس محترمی متوقف بر آن عضو مورد نیاز باشد، اشکال ندارد.

حضرت آیت الله العظمی بهجت (رحمة الله علیه):

نمیتوان

حضرت آیت الله العظمی تبریزی (رحمة الله علیه):

جدا نمودن اعضایی که قوام حیات به آنها است از بدن مسلمان جایز نیست. چه در حال حیات و چه بعد از مرگ، گرچه خود او راضی باشد. و در غیر آن از اعضاء، جدا نمودن آنها از بدن مسلمان بنابر احتیاط جایز نیست امّا از بدن کافر مانعی ندارد.

حضرت آیت الله العظمی سیستانی (حفظه الله تعالی):

جائز نیست و در حکم قتل نفس است.

حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (حفظه الله تعالی):

اگر بیماری دچار مرگ مغزی شود، جدا کردن اعضایی از بدن او که موجب حفظ جان یک مسلمان می‌شود، جایز است. وصیت یا ثبتنام برای اهدای عضو نیز مانعی ندارد؛ ولی چنین وصیتی تنها در فرض ضرورت (مانند نجات جان مسلمان) نافذ است.

حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (رحمة الله علیه):

قبل از مرگ او جایز نیست و در بعض موارد که سبب تسریع مرگ بیمار شود و مرگ او مستند به آن شود، تبعات خاص خود را دارد (۱) بلکه اگر موجب سرعت مرگ نشود، باز هم تبعات خاص خود را دارد. (۲) بله بعد از مرگ او در صورتی که حیات نفس محترمه موقوف به پیوند باشد، اشکال ندارد.

حضرت آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (رحمة الله علیه):

خیر.

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (حفظه الله تعالی):

درصورتی که مرگ مغزی قطعی باشد و هیچ گونه احتمال بازگشت در آن وجود نداشته باشد، برداشتن اعضاء برای نجات بیمارانی که جانشان در خطر است، مانعی ندارد.

حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (حفظه الله تعالی):

در صورتی که فرد دچار مرگ مغزی شده، اگر متخصصین، مرگ قطعی او را تایید کنند، می توان اعضای او را قطع و به بیماران پیوند بزنند. ولی اگر وصیت نکرده است، این کار باید با اذن و برنامه از طرف فقیه انجام شود.

حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی (حفظه الله تعالی):

در فرض سؤال جائز نیست. (۳)

برای اطلاع از احکام کامل همین موضوع (فیلم سخنرانی استاد)  اینجا را کلیک نمایید.

منابع:

(۱) مثلاً قلب را بردارند، میمیرد؛ پس جایز نیست.

(۲) مثلاً دست او را بردارند، باز حرام است و باید دیه بدهند.

(۳) منهاج الصالحین، ج۱، مستحدثات المسائل، فصل ۱۹، احکام الترقیع، ص ۴۲۶، م ۶۱ و ۶۲ ـ  المسائل المنتخبه، ص ۳۰۹، م ۶۱ و ۶۲ ـ  استفتائات آیت الله سیستانی، ویژه نمایندگان، دفتر قم، ص ۲۰۳ و ۲۰۴ ـ  اجوبة الاستفتائات، ص ۳۰۸ و ۳۰۹، س ۱۲۸۷ و ۱۲۹۲ –  سایت استانها، ویژه نمایندگان، بخش سوالات نمایندگی ها ، شماره استفتاء: ۴۸۴۰۰۰ و استفتاء: ۴۸۳۹۹۹  ـ استفتاء خصوصی مرکز پاسخ به سؤالات شرعی آیت الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی، سوال شماره: ۸۴۷۹۲ ـ همان، سوال شماره: ۸۴۸۲۷ ـ استفتاء خصوصی کتبی از مراجع معظم تقلید ـ  مؤسسه فقهی تحقیقات و استفتائات واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهرا (سلام الله علیها)، قم، مجموعه احکام ۱۵، ص ۴۳