پرسش ۱)
حکم کف‌زدن در مراسم عروسی چیست؟
آیات عظام امام، رهبری، فاضل لنکرانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، بهجت، اراکی، گلپایگانی:
اگر به‌صورت غیر لهوی باشد، اشکال ندارد.
آیات عظام سیستانی، تبریزی، خوئی:
دست‌زدن فی‌نفسه (به تنهائی)، اشکال ندارد مگر مستلزم حرام دیگری باشد[۱].
پرسش ۲)
دست‌زدن در اعیاد معصومین (علیهم‌السلام) چه حکمی دارد؟
آیات عظام امام، رهبری، بهجت، فاضل لنکرانی، مکارم شیرازی:
کف‌زدن فی‌نفسه به نحو متعارف (غیر لهوی) اشکال ندارد، ولی بهتر است فضای مجالس دینی به ذکر صلوات و تکبیر معطّر گردد.
آیت‌الله سيستانی:
فی‌نفسه مانعی ندارد؛ ولی این کار با مجالس اهلبیت (علیهم‌السلام) مناسبت ندارد و مناسب با این مجالس صلوات و مثل آن است.
آیت‌الله نوری همدانی:
کف‌زدن به‌تنهایی حرام نیست؛ ولی اعمال و حرکاتی که نشانگر جلف و سبک بودن است و وقار و عظمت و متانت انسان را خدشه‌دار می‌سازد کنار بگذارند و مخصوصاً در مجالس مذهبی به همان فرستادن صلوات و گفتن الله‌اکبر به مجلس خود عظمت و شکوه بدهند.
آیت‌الله وحید خراسانی:
کف‌زدن در مجالس طرب و شادی حتی در مجالس موالید ائمه (علیهم‌السلام) بنا بر احتیاط واجب جایز نیست.
آیت‌الله صافی گلپایگانی:
لهو است و اشکال دارد همچنین با احترام و قداست این مجالس عزیز مناسب نیست و معلوم نیست این چه گرایشی است که بعضی به امور لهويّه و ملاهی پیدا کرده‌اند و چه شیطانی پشت ترویج این حرکات است[۲].
پرسش ۳)
آیا دست‌زدن برای زنان در جشن ولادت پیامبر و اهلبیت (علیهم‌السلام) جایز است؟
آیت‌الله گلپايگانی:
جایز نيست.
آیت‌الله وحید خراسانی:
کف‌زدن در مجالس طرب و شادی حتی در مجالس موالید ائمه (علیهم‌السلام) بنا بر احتیاط واجب جایز نیست[۳].
پرسش ۴)
شرکت در مراسمی که به‌عنوان جشن ولادت ائمه معصومین (علیهم‌السلام) جهت شادی به کف‌زدن و دست زنی نسبتاً شدید مشغول می‌شوند چه حکمی دارد؟
آیت‌الله صافی گلپایگانی:
اگر کف‌زدن با نحوه خاصی که تناسب با مجالس لهو دارد انجام شود جایز نیست و شرکت در آن مجلس هم جایز نیست به نحو کلی در این‌گونه مراسم مناسب است به ذکر مدایح ائمه (علیهم‌السلام) و نیز یادآوری فضائل آن بزرگواران که موجب تشدید محبت و ولایت و بالنتیجه تکمیل معرفت خواهد شد پرداخت و دست‌زدن بر خلاف شأن این‌گونه مجالس است؛ علاوه بر این ممکن است تدریجاً امور دیگری هم که قطعاً جایز نیست در این مجالس وارد شود[۴].
پرسش ۵)
اگر کف‌زدن را در اعیاد و موالید معصومین (علیهم‌السلام) جایز نمی‌دانید آیا دو انگشتی و سه انگشتی زدن را اجازه می‌دهید؟
آیت‌الله بهجت:
فرق نمی‌کند اگر به حدّ لهو برسد، جایز نيست.
آیت‌الله صافی گلپایگانی:
فرق بین دو انگشتی و سه انگشتی و غیره نیست[۵].
پرسش ۶)
دست‌زدن در مساجد چه حکمی دارد؟
آیات عظام امام، بهجت، رهبری، سیستانی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی:
بهتر است در این‌گونه مکان‌های مقدّس، از دست‌زدن پرهیز شود.
آیات عظام مکارم شیرازی، تبریزی، فاضل لنکرانی:
در این‌گونه مکان‌های مقدّس، باید از دست‌زدن پرهیز شود[۶].
تبصره: البته اگر کف‌زدن سبب هتک این مکان‌ها شود، به فتوی همه مراجع حرام است.
پرسش ۷)
دست‌زدن برای تشویق دیگران و یا تأیید عمل دیگران چه حکمی دارد؟
آیات عظام امام، رهبری، سیستانی، تبریزی، مکارم، نوری همدانی:
اگر غیر لهوی باشد، اشکال ندارد[۷].
پرسش ۸)
دست‌زدن و کف‌زدن در مجالس، جهت تشویق چه حکمی دارد؟
آیات عظام صافی، فاضل:
بهترین تشویق، فرستادن صلوات یا تکبیر یا أحسنت گفتن است، هر چه در این برنامه‌ها از روش بیگانگان و سنت آنها دورتر باشیم، با استقلال اسلامی و قوّت شخصيّتمان موافق‌تر است[۸].
پرسش ۹)
آیا دست‌زدن، ریشه مذهبی و اسلامی دارد؟
آیت‌الله صافی گلپایگانی:
دست‌زدن، ریشه مذهبی ندارد[۹].
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[۱] احکام ازدواج حضرت امام ص۸۸، اجوبة الإستفتائات س ۱۱۸۱، استفتاءات آیت‌الله فاضل ج۱ س ۱۷۳۶، جامع الاحکام آیت‌الله صافی ج۲ س ۱۵۸، استفتاءات آیت‌الله مکارم ج۳ سؤال ۴۶۸، رساله آیت‌الله بهجت قسمت متفرقات م ۳۰، استفتاءات آیت‌الله سیستانی ج۱ س ۲۰۵، استفتائات آیت‌الله تبریزی سؤال ۱۰۶۱، استفتائات آیت‌الله نوری ج ۲ س ۱۰۴۶، کتاب روابط زن و مرد مسأله ۳۲۶.
[۲] احکام ازدواج حضرت امام ص ۷۸، اجوبة الإستفتائات س ۱۱۸۲، استفتائات آیت‌الله فاضل ج ۱ سؤال ۱۷۳۵، جامع الاحکام آیت‌الله صافی ج۲ س ۱۵۸۳ و ۱۵۸۱، رساله آیت‌الله بهجت مسائل متفرقه م ۳۰، استفتائات آیت‌الله مکارم ج۱ سؤال ۵۳۸، سایت آیت‌الله سیستانی، استفتائات آیت‌الله تبریزی سؤال ۱۰۴۷، استفتائات آیت‌الله نوری ج ۱ س ۱۰۴۶، مسائل جدید ج۱ ص ۱۶۷.
[۳] مسائل جدید ج۱ س ۱۶۷، ارشاد السائل ص ۱۵۵ س ۵۶۴.
[۴] جامع الأحکام ج۲ س ۱۵۸۳.
[۵] نشریه پیام دین: جزوه مداحی ج ۲ ص ۱۴ (استفتاء خصوصی).
[۶] احکام موسیقی امام ص ۷۹، سایت آیت‌الله سیستانی، اجوبة الإستفتائات س ۱۱۸۱، استفتائات آیت‌الله تبریزی س ۱۰۵۱، جامع الاحکام آیت‌الله صافی ج۲ س ۱۵۷۹، رساله آیت‌الله بهجت مسائل متفرقه م ۳۰، استفتائات آیت‌الله مکارم ج۱ س ۵۳۸، جامع المسائل آیت‌الله فاضل ج۱ س ۱۷۳۴، استفتائات آیت‌الله نوری ج۱ س ۱۰۷۰.
[۷] استفتائات حضرت امام ج۲ س ۳۳، اجوبة الإستفتائات س ۱۱۸۲، رساله آیت‌الله بهجت مسائل متفرقه م ۳۰، استفتائات آیت‌الله مکارم ج۱ سؤال ۵۳۹، جامع الاحکام آیت‌الله صافی ج۲ س ۱۵۸۱ و ۱۵۸۳، صراط النجاة آیت‌الله تبریزی ج ۱ س ۱۰۲۰ و استفتائات س ۱۰۳۷، سایت آیت‌الله سیستانی، استفتائات آیت‌الله فاضل ج۱ سؤال ۱۷۴۰ و ۱۷۳۵، استفتائات آیت‌الله نوری ج۲ س ۱۰۴۶.
[۸] جامع الأحکام صافی ج۱ س ۱۰۳۴، استفتائات آیت‌الله فاضل ج۱ سؤال ۱۷۳۴.
[۹] نشریه پیام دین: جزوه مداحی ج ۲ ص (استفتاء خصوصی).
