فروش اعیان نجسه به کفار و قائلین به حلّیّت
پرسش:
آیا فروش اعیان نجسه (خوک، شراب و….) برای کافر و کسانی که آن را حلال می‌شمارند جایز است؟ البته مرکز تهیه این مواد در ایران است! هم چنین آیا مسلمان مالک پول این معامله می‌شود؟
در پاسخ علاوه بر نظر رهبری معظم، نظر حضرات صافی گلپایگانی، وحید خراسانی، سید ابوالقاسم خویی، سید محمدصادق روحانی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، مکارم شیرازی، جعفری سبحانی، محمدتقی بهجت، محمد سعید حکیم، سید علی سیستانی، مظاهری اصفهانی، محمد اسحاق فیاض و امام خمینی ره مدنظر است!
نام مرجع تقلید:
مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله‌العالی)
پاسخ:
با عرض سلام و ادب؛
مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی):
برای اطلاع از فتاوای کامل و تفصیلی مقام معظم رهبری اینجا را کلیک نمایید.
آیت‌الله بهجت (رحمةالله‌علیه):
برای اطلاع از فتاوای کامل و تفصیلی آیت‌الله بهجت اینجا را کلیک نمایید.
آیت‌الله سیستانی (حفظه‌الله تعالی):
هیچ مسلمانی نمی‌تواند گوشت خوک را به کسانی که آن را حلال می‌شمارند مسیحی باشند و یا جز آنان، بفروشد و احتیاط واجب آن است که چنان گوشتی را هرچند از طریق فروش، در اختیار آنان هم قرار ندهد. همچنین برای هیچ مسلمانی جایز نیست شراب را حتی برای کسانی که آن را حلال می‌شمارند تقدیم بدارد؛ چنان‌که شستشوی پیاله‌ها، جام‌ها و به‌طورکلی خدمت در زمینه شراب‌خواری که مقدمه آن محسوب باشد، جایز نمی‌باشد.
شایان‌ذکر است؛ جایز نیست مسلمان خود را برای شراب‌فروشی و سروکردن آن در رستوران‌ها و یا برای نظافت و شستشوی ظروف و جام‌های شراب، اجیر کند؛ چنان‌که گرفتن دستمزد برای چنین کاری حرام می‌باشد و توجیه برخی به این که آنان به پول نیازمند و چنان کاری را ضرورت قلمداد می‌کند توجیه منطقی نیست و پذیرفته نمی‌باشد. خدای سبحانه‌وتعالی فرموده:
((وَ مَن یَتٌقِ اللهَ یَجعَل لَهُ مَخرَجاً وَ یَرزُقهُ مِن حَیثُ لایَحتَسِبُ وَمَن یَتَوَکَل عَلَی اللهِ فَهُوَ حَسبُهُ)): (۱)
هرکس تقوای الهی پیشه داشته باشد خدا برای او راه خرجی قرار می‌دهد و ازآنجاکه به گمان نمی‌آید، او را روزی می‌دهد و هر کس بر خدا توکل کند خدا او را بس است.
و باز خدای – برتر از هر گوینده‌ای – فرمود:
((اِنٌ الَذینَ تَوَفیهُمُ المَلائِکَةُ ظالِمی اَنفُسِهِم قالُو فیمَ کُنتُم قالُو کُنا مُستَضعَفینَ فِی الاَرض قالُو اَلَم تَکُن اَرضُ اللهِ واسِعَةً فَتُهاجِرُوا فیها فَاولئِکَ مَاویهُم جَهَنَمُ وَ ساءَت مَصیراً اِلَا المُستَضعَفینَ مِنَ الرِجالِ وَالنَساءِوَالوِالدانِ لا یَستَطیعُونَ حیلَةً وٌ لایَهتَدُونَ سَبیلًا)). (۲)
همانا کسانی را که فرشتگان روح آنان را می‌گیرند درحالی‌که بر خویشتن ستم کرده بودند فرشتگان گفتند: شما کجا بودید؟ گفتند: مادر زمین، مستضعف و ناتوان بودیم. گفتند: آیا زمین خدا گسترده است نبود تا در آن به مهاجرت بپردازید؟ پناهگاه ایشان جهنم باشد و چه مصیر بدی است. جز مردان، زنان و کودکان ضعیف و ناتوانی که چاره‌ای ندارد و راه برای نجات پیدا نمی‌کنند.
از پیامبر اکرم محمد (صلی‌الله علیه و آله) روایت شده که در حجةالوداع در خطابه‌ای فرمود: بدانید روح‌الامین برمن وحی کرد که هیچ انسانی نمی‌میرد مگر آنکه بهره‌اش را از رزق‌وروزی، به کمال دریابد پس تقواپیشه کنید و به جستجوی نیکو و پسندیده بپردازید و تأخیر روزی، شما را بر آن واندارد که روزی را از راه معصیت خدا طلب کنید؛ زیرا خدای تبارک‌وتعالی روزی را در میان خلق به‌صورت حلال تقسیم کرده نه حرام، پس هر کس پارسایی‌اند روزی او از راه حلال می‌رسد و هر کس پرده را بدرد و آن را از طریق حرام بجوید زا روزی حلالش بریده می‌شود و در روز قیامت از او حسابرسی به عمل می‌آید. (۳) (۴)
برای توضیحات بیشتر و تفصیلی فتوای آیت‌الله‌العظمی سیستانی اینجا را کلیک نمایید.
آیت‌الله خویی (رحمةالله‌علیه):
برای اطلاع از فتاوای کامل و تفصیلی آیت‌الله خویی اینجا را کلیک نمایید.
آیت‌الله تبریزی (رحمةالله‌علیه):
برای اطلاع از فتاوای کامل و تفصیلی آیت‌الله تبریزی اینجا را کلیک نمایید.
آیت‌الله صافی گلپایگانی (رحمةالله‌علیه):
برای اطلاع از فتاوای کامل و تفصیلی آیت‌الله صافی گلپایگانی اینجا را کلیک نمایید.
آیت‌الله سید سعید حکیم (رحمةالله‌علیه):
جایز نیست و لکن اگر انجام دهد و پولش بگیرد گناه کرده؛ ولی از باب قاعده الزام می‌تواند مالک آن پول شود.(۵)
آیت‌الله اسحاق فیاض (حفظه‌الله تعالی):
فروش اعیان نجسه جایز نیست و قیمتش را نیز مالک نمی‌شود. (۶)
آیت‌الله حسینی شاهرودی (رحمةالله‌علیه):
خیر (۷)
آیت‌الله‌العظمی فاضل لنکرانی (رحمةالله‌علیه):
فروش اعیان نجسه مثل خوک و شراب برای خوردن و نوشیدن هرچند برای کافر و کسانی که آن را حلال می‌دانند، حرام می‌باشد و مسلمان مالک خوک و شراب نمی‌شود و اگر آن را بفروشد پول آن نیز حرام می‌باشد. (۸)
آیت‌الله مکارم شیرازی (حفظه‌الله تعالی):
خریدوفروش تمام انواع مسکرات حرام و باطل است و خریدوفروش خوک نیز خالی از اشکال نیست. (۹)
برای توضیحات بیشتر و تفصیلی فتوای آیت‌الله مکارم شیرازی اینجا را کلیک نمایید.
آیت‌الله نوری همدانی (حفظه‌الله تعالی):
مطلقاً جایز نیست و بیع آن نیز باطل است مگر زمانی که منفعت محلله ی معتنابه نزد عرف داشته باشد و فرد خریدار به همین عنوان بخرد و فروشنده هم به همین عنوان بفروشد. فلذا اگر حتی فروشنده بداند خریدار، انگور را برای درست‌کردن شراب می‌خواهد، حق فروش ندارد. (۱۰)
آیت‌الله وحید خراسانی (حفظه‌الله تعالی):
خیر؛ حرام است و اگر خریدار کافری باشد که در پناه اسلام است پولی که از او می‌گیرد حرام است و نمی‌شود در آن تصرف کرد مگر راضی باشند که فروشنده در آن تصرف نماید که در این صورت تصرفات غیر متوقف بر ملکیّت، جایز است. (۱۱)
