چند فرع فقهی دیگر پیرامون بیماران ذات الریه … ” به مناسبت ۱۲ نوامبر ، روز جهانی ذات الریه “
پرسش:
۱) شربت‌سینه یا سرماخوردگی یا داروی برم هگزین (Bromhexine) برای بیماران مبتلا به ذات‌الریه (Pneumonia) (سینه‌پهلو، پنومونی یا نومُنیا) که در آن اتانول استفاده شده است را می‌توان استفاده کرد؟ با آب چطور؟
پاسخ:
حضرت امام خمینی (رحمه الله):
اگر معلوم است که در آن الکلِ حرام هست، تجویز و مصرف آن جایز نیست، مگر در مورد ضرورت و انحصار علاج به آن؛ ولی در صورت شک مانع ندارد و تحقیق زیاد لازم نیست. (۱)
مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (حفظه‌الله تعالی):
اگر معلوم نیست که الکلِ اتانول از اقسام مشروبات مست‌کننده است، اشکال ندارد. اما اگر می‌دانید که مشروب مست‌کننده است، جائز نیست؛ مگر در مواردی که به تشخیص پزشک متخصص و امین، درمان منحصر به آن باشد که در این صورت فقط در حد ضرورت جائز است. (۲)
حضرت آیت‌الله‌العظمی سیستانی (حفظه‌الله تعالی):
خوردن و آشامیدن خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و داروهایی که حاوی مقدار اندکی الکل مست‌کننده است، طوری که عرفاً از بین رفته و مستهلک محسوب می‌شود، چنانچه نجس بودن الکل آن ثابت نباشد، اشکال ندارد.
شایان‌ذکر است، منظور از استهلاک، معدوم شدن عرفی آن از نظر کمّی و کیفی است؛ به این صورت که الکل به‌کاررفته در خوردنی یا آشامیدنی، عرفاً از بین رفته به‌حساب آید، هرچند به‌دقت علمی ذرّات یا مولکول‌های آن موجود باشد؛ بنابراین، در تحقّق استهلاک، علاوه بر کمی مقدار الکل به‌کاررفته در اشیای مذکور، شرط است که آثار الکل در آنها محسوس نباشد، وگرنه انحلال مذکور، استهلاک محسوب نمی‌شود. (۳)
حضرت آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی (حفظه‌الله تعالی):
با توجه به این که اینها در اصل مسکر نیستند و بعد از آمیختن با داروها در آن مستهلک می‌شوند خوردن این گونه شربت‌ها اشکال ندارد. (۴)
۲) الف) برای افراد مبتلا به بیماری ذات‌الریه که اخلاط زیادی در دهانشان پدیدار می‌شود، فروبردن اخلاط سینه و چیزهایی که طبع انسان از آن متنفر است، چه حکمی دارد؟
ب) آیا حکم طهارت اخلاط درون بینی نیز مانند سطح داخلی بینی است؟
ج) در صورت وجود خون در قسمتی از اخلاط غلیظ خارج شده از بینی (روان نیستند، ولی مرطوب‌اند)، آیا حکم به نجاست تمام آن می‌شود؟
د) چرکی که موقع سرماخوردگی از گلو به دهان وارد می‌شود، اگر در حال نماز قورت داده شود، آیا نماز را باطل می‌کند یا نه؟
مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (حفظه‌الله تعالی):
الف) خوردن خبائث از جمله اخلاط سر و سینه جایز نمی‌باشد.
ب) تا زمانی که اخلاط خارج نشده است، با برطرف‌شدن عین نجاست پاک می‌شود.
ج) اگر اخلاط خارج شده همراه با خون نباشد، نجس نیست و گرنه نجس است.
د) در فرض سؤال نماز را باطل نمی‌کند. (۵)
حضرت آیت‌الله‌العظمی سیستانی (حفظه‌الله تعالی):
الف) فروبردن اخلاط سر و سینه که از مجاری داخلی وارد فضای دهان شده، حرام نیست.
شایان‌ذکر است خوردن هر چیزی که عرفاً جزء «خبائث» باشد – یعنى اشیایی که طبع انسان از آنها متنفرّ است – از قبیل چرک و کثافت‌های بدن و زخم انسان و حیوانات و مانند آن حرام است.
ب، ج، د) اخلاط غلیظی که از بینی یا گلو بیرون می‌‌آید اگر خون داشته باشد، جایی که خون دارد نجس و بقیّۀ آن پاک است، پس اگر به بیرون دهان یا بینی برسد، مقداری که انسان یقین یا اطمینان دارد جای نجس اخلاط به آن رسیده، نجس است و محلّی را که شک دارد جای نجس به آن رسیده یا نه پاک می‌‌باشد. (۶)
