حکم شرعی استعمال دخانیات (سیگار، قلیان، پیپ، چُپُق، ویپ و…)

امام خمینی (رحمة الله علیه):

سیگار کشیدن حرام نیست؛ اگرچه بهتر است نکشند و در صورتی که ضرر داشته باشد، جایز نیست و مراد از ضرر، ضرری است که عقلا به آن اهمیت بدهند.

مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (حفظه الله تعالی):

به طور کلی کشیدن سیگار و دخانیات تابع میزان ضرر آن است، اگر دارای ضرر قابل ملاحظه ای باشد استعمال و خرید و فروش آن جایز نیست؛ همچنین اگر موجب اذیت و آزار دیگران گردد، یا خلاف قانون باشد، استعمال آن جایز نیست.

آیت الله العظمی سیستانی (حفظه الله تعالی):

الف) کشیدن سیگار یا قلیان یا چُپُق یا پیپ برای فردی‌که تازه به آن رو آورده، اگر موجب ضرر و زیان فوق‌العاده و مهمّی مثل نقص عضو – هرچند در آینده – باشد، حرام است؛ أعم از اینکه آن ضرر برای فرد، معلوم و یقینی یا مورد اطمینان باشد یا گمان به ضرر داشته باشد یا احتمال عقلایی ضرر بدهد، طوری که چنین احتمالی موجب ترس برایش شود.

امّا اگر ایمن از ضرر و زیان شدید باشد، هرچند بدین جهت که کمتر می‌کشد، حرام نیست، ولی بهتر ترک آن است.

ب) کسی که به سیگار کشیدن (یا کشیدن قلیان یا چپق یا پیپ) عادت نموده، اگر ادامه‌ دادن بر استعمال آن، موجب‌ ضرر فوق‌العاده و مهمّی همچون نقص یا از کار افتادن عضو باشد، باید از آن دست‌ بردارد و سیگار کشیدن و مانند آن ‌را ترک نماید؛ مگر آنکه ترک سیگار یا قلیان و مانند آن‌، موجب ضرر دیگری شود – همانند ضرر حاصل از سیگار کشیدن یا شدیدتر از آن – یا آنکه ترک سیگار برای او بسیار سخت و دشوار باشد، به حدّی که معمولاً قابل تحمّل نیست (حَرَج).

شایان ذکر است سیگار یا قلیان کشیدن در اماکن عمومی و اجتماعات مانند مساجد و حسینیه­ها یا وسائل نقلیه عمومی در صورتی که ضرر قابل توجّه برای دیگران داشته باشد جایز نیست و در ملک شخصی دیگری نیز، بدون رضایت وی جایز نمی باشد.

آیت الله العظمی شبیری زنجانی (حفظه الله تعالی):

اگر ضرر اساسی برای بدن نداشته باشد، جایز است. البته اگر قانونی در این زمینه وجود دارد بنابر احتیاط رعایت شود.

آیت الله العظمی مکارم شیرازی (حفظه الله تعالی):

استعمال و خرید و فروش تمام انواع دخانیات (سیگار، قلیان و…) با توجه به ضررهای فراوان آن، که به تصدیق کارشناسان آگاه رسیده، حرام است. شایان ذکر است آنچه صرف خرید سیگار و انواع دخانیات شده، بنابر احتیاط خمس دارد.

آیت الله العظمی وحید خراسانی (حفظه الله تعالی):

در صورتی که ضرر قابل توجهی برای بدن داشته باشد جایز نیست.

منابع:

تحریر الوسیله، ج۳، کتاب الاطعمه و الاشربه، القول في غير الحيوان، ص ۲۸۶ ، ۲۰۰ و ۳/ استفتانات ۱۰ جلدی امام خمینی، ج۸، ص۶۶ تا ۷۴ س۹۱۱۵ تا س۹۱۴۱ / اجوبه الاستفتانات، ص٣٣٥ و ۳۳۶، س ۱۴۰۱ و ۱۴۰۸ / استفتاء از مقام معظم رهبری، سؤالات شماره: ۹۶۶۲۷۶ و ۸۳۲۱۳۴ و ۲۰۸۷۲۸ و ۱۱۳۸۷۶۵ و ۱۱۵۶۶۳ / منهاج الصالحین، ج۳، کتاب الاطعمه و الاشربه، الفصل الثاني، ص۳۰۲ ، با استفاده از م۹۴۶ / الفقه للمغتربين، ص۱۵۶، م۳۴۱ / همان، ص۱۶۲، م۳۵۷ / توضیح المسائل جامع قدیم، ج1، ۶۴۲ ، م۲۲۸۶ / توضیح المسائل جامع، ج2، ص219، م506 و 507 و 508 / استفتانات فارسی (دفتر مشهد)، ج۱، ص۱۸۰، س۲۶۸ و ۲۶۹ / استفتانات دفتر قم ویژه نمایندگان، ص۲۱۲ و ۲۱۳ / سایت کلیشه (سایت اختصاصی نمایندگان آیت الله سیستانی)، بخش استفتانات نجف، سوال شماره: ۶۰۱۸۰ / همان، بخش ایمیل های نجف / همان، بخش کلیشه / مرکز پاسخ به سوالات شرعی آیت الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی سوال شماره: ۹۱۴۹۸ / توضیح المسائل، ص٤٣٤ ، م۲۲۶۲ / استفتائات جدید آیت الله مکارم شیرازی ،ج۱، فصل ۳۱، ص۲۸۵، س۹۹۵ / همان، ج۲، فصل ۳۵، ص٤۲۱ ، س١۲٤٣ و ١۲٤٤ / همان، ج۳، فصل ۱۶، مورد ۱۰، ص۱۷۳، س٤٩٧ / پیک احکام (جلسات استفتائات معظم له با پاسخگویان دفتر قم و همچنین مسائلی که به دستور ایشان آماده گردیده است) ، م۷ / سایت رسمی معظم له بخش استفتائات / استفتاء خصوصی از سایت رسمی معظم له / منهاج الصالحین، ج۳، کتاب الاطعمه والاشربه، القسم الرابع: الجامد، ص٣٩٦، م۱۶۹۴ / استفتاء از معظم له، شماره استفتا: ٣٦١ / احکام مهاجران، مسائل متفرقه، ص۳۱۱، س۵۹ / احکام جوانان، ص۲۶۳، س۶۳ / سایت رسمی معظم له، بخش استفتانات، س۵۰۱ /