حکم شرعی نانوسید یا مواد ضدعفونی دارای الکل ” به مناسبت ۱۴ نوامبر، روز جهانی اتاق عمل “

پرسش:

۱) وظیفه ی بانوان جراح قبل از ورود به اتاق عمل که باید دست ها را تا آرنج در اتاق اسکراب (scrub) استریل کنند و ممکن است این ناحیه در معرض دید نامحرم قرار گیرد، چیست؟

۲) با توجه به اینکه کادر اتاق عمل بعضی بیمارستان ها مرد هستند، دیده شدن بدن بیمار زن در حین عمل جراحی یا در حین زایمان چه حکمی دارد؟

۳) آیا نانوسید (nanocid) یا ضدعفونی کننده های اتاق عمل که دارای الکل است، نجس هستند؟

پاسخ:

معروف فقهای معظم تقلید:

پاسخ۱) باید دست ها تا مچ از دید نامحرم پوشیده شود و نپوشاندن آن ها یا نگاه مردان نامحرم به آن مواضع جایز نیست.

شایان ذکر است می توان با مطرح کردن این مشکل با مسئولان مربوطه، زمینه را فراهم کرد تا قبل یا بعد از حضور نامحرم، کار شستشوی دست انجام شود.

پاسخ۲) اگر مستلزم لمس و نگاه حرام باشد با امکان رجوع به پزشك همجنس رجوع به غیر همجنس جايز نيست؛ مگر در صورتی که مراجعه به پزشك مماثل حاذق و متخصص غیرممکن و یا خیلی سخت باشد.

پاسخ۳)

مرحوم امام خمینی (رحمه الله):

اگر معلوم نیست که الکل مست کننده و از چیز مایع به دست آمده، محکوم به طهارت است.

مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (حفظه الله تعالی):

اگر از الکلی باشد که مایع بالأصالة (در اصل مایع) بوده و بر حسب تشخيص اهل فن مست کننده باشد، بنابر احتیاط نجس است و در غیر این صورت محکوم به طهارت است.

آیت الله العظمی سیستانی (حفظه الله تعالی):

الکل، چه صنعتی و چه طبّی، تمام اقسامش پاک است؛ مگر از تبخیر و تقطیر شراب انگور باشد.

آیت الله العظمی شبیری زنجانی (حفظه الله تعالی):

الکل صنعتی و مواد دیگر به‌دست‌آمده از آن چنانچه انسان نداند مست‌کننده است یا از مخلوط شدن با نجس به‌دست‌آمده است، پاک است.

ولی اگر در آن ماده مست‌کننده وجود دارد، هرچند به دلیل مقدار ناچیزش مستی نیاورد، نجس و استفاده (خوردن) از آن در غیر مورد ضرورت حرام است. تولید و خریدوفروش آن به عنوان دوا نیز در صورتی که وجود آن ضرورت اجتماعی نداشته باشد، جایز نیست.

آیت الله العظمی مکارم شیرازی (حفظه الله تعالی):

الکل هايى که ذاتاً قابل شرب نيست يا جنبه سمّى دارد نجس نيست، ولى هرگاه آن را رقيق کنند و مشروب و مسکر باشد نوشيدنش حرام است و احتياطاً حکم نجس دارد.

آیت الله العظمی وحید خراسانی (حفظه الله تعالی):

الکل پاک است؛ مگر از شراب یا نبیذ یا فقّاع ساخته شده باشد.

منابع:

استفتائات امام خمینی، ج ۱، ص ۱۰۰، س ۲۶۰ و ۲۶۱ / استفتاء از مقام معظم رهبری، سؤالات شماره ۹۱۷۷۴۶ و ۴۴۷۵۹۲ و ۸۶۵۹۷۹ و ۸۲۳۹۰۰ و ۴۲۰۶۳۲ و ۸۲۹۳۶۸ و ۹۱۸۳۱۶ و ۳۸۵۹۴۲ و ۳۹۵۵۰ و ۱۲۲۱۰۹ و ۶۲۲۶۵۵ و ۹۴۹۴۸۷  / توضیح‌المسائل جامع، ج ۱، ص ۸۱، م ۱۳۱ / توضیح‌المسائل آیت‌الله شبیری زنجانی، ص ۲۹، م ۱۱۳ / استفتائات آیت‌الله شبیری زنجانی، ص ۶۹، م ۲۲۳ / سایت رسمی آیت‌الله شبیری زنجانی، بخش استفتائات / توضیح‌المسائل آیت‌الله مکارم شیرازی، ص ۳۴، م ۱۲۵ / سایت رسمی آیت‌الله مکارم شیرازی، بخش استفتائات / سایت رسمی آیت‌الله وحید خراسانی، بخش مسائل شرعی، احکام پزشکی، احکام پاکی‌ها و نجاست‌ها، س ۶