نزاع بر سر مهریه ـ حکم استفاده از زمین غصبی

پرسش:

سلام علیکم حقیر فرزند کسی هستم که راجع به امولش خیلی مشکوک هستم. قضیه از این قرار است که تقریبا ۲۵سال قبل برای برادرم جهت خواستگاری به منزل دخترخانمی می روند بعد از موافقت اولیه قرار به نوشتن قباله (مهریه) دختر خانم می رسد بعد قرار می کنند که از منزل مسکونی فعلی پدرم یک اطاق و از آب قنات روستا نیم ساعت و از سه قنات دیگر، از هر قناتی دوساعت با زمینهای زراعی مربوطه و مقداری ظروف مسی و… بعنوان مهریه ذکر و روی کاغذ بعنوان قرار خط می نویسند و در همان شب ذکر می کنند که قیمت این املاک و ظروف و… کلا ۳۰۰ هزار تومان است که در صورت درخواست عروس خانم ،می توان پول آن به عروس خانم پرداخت شود. فردا صبح که جهت خواندن خطبه عقد به شهر مراجعه می کنند؛ در محضر رسمی، وقتی کاغذ دیشب رو جهت ثبت به محضر دار می دهند، محضر دار از نوشتن املاک و… بصورت مشخص شده خوداری می کند و گوشزد می کند که فقط مهریه ی قابل ثبت، قیمت آن به ریال می باشد و از نوشتن املاک فوق در دفترچه عقد خوداری می کند و به طرف عروس و داماد رسما اعلام می کند و اینها با علم و آگاهی به این مطلب، دفترچه ازدواج را امضا می کنند و پرداخت همین مبلغ را هم به عهده و ضمّه داماد یعنی برادرم می گذارد. این تمام می شود تا الان که همسر برادرم از پدرم درخواست مهریه اش را نموده است و این املاکی که درآن شب قرار گذاشته اند را مطالبه می کند ولی پدرم مستند به اینکه چون درمحضرعقد، همه ی آن اموال و املاک تبدیل به پول شده و به عهده داماد گذاشته شده است کلاً آن قرار خط را قبول ندارد و می گوید شما حقّی به گردن من ندارید پدرم می گوید شما فردای آن روز همه این املاک را به پول تبدیل نمودید و اگر فقط همین کاغذ مد نظرتان بود باید به همین اکتفا می نمودید و چرا من هزینه محضر بدهم. فلذا ادعای ایشان را قبول ندارد و چیزی را به

آن ها واگذار نمی کند. از طرفی هم بعضی از املاکی که آن شب به عنوان مهریه برای همسر برادرم ذکر کرده اند از اموال خود پدرم نبوده بلکه از اموال مخصوص مادرمان بوده که تا الان هم مادرمان می گوید بدون اجازه من این کار را کرده اید و من راضی نیستم. الان با توجه به سن پدرم ایشان اموال خود را بین فرزندان تقسیم نموده است و به هریک از فرزندان بخشی از اموال و املاک خود را بخشیده است. همسر برادرم اعلام می کند اول حق مرا بدهید بعد اموال را تقسیم کنید پدرم به این ادعا اعتنایی نمی کند و ایشان هم می گوید من راضی نیستم و اموال و املاک دست همه شما غصبی هست و حتی نمازی که دراطلاقهای منزل مسکونی ایشان می خوانید چون من حق دارم،راضی نیستم و غصبی می باشد. می خواستم وظیفه شرعی خودم، راجع به تصرف دراموال و املاکی که پدرم واگذار به من کرده را با توجه با مسائلی که بیان کردم بدانم. آیا املاک من غصبی است یا خیر؟ چه کارباید انجام بدهم راهنمایی بفرمایید.

ممنون معصومه روشناس

نام مرجع تقلید:

آیت الله بهجت (رحمةالله علیه)

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛

از جزئیات قضیه اطلاعی نداریم لذا نفیاً و اثباتاً اظهار نظر نمی کنیم؛ ولکن به طور کلی در فرض سؤال شما، اگر علم به رضایت طرفین برای تصرّفات خود دارید (مثلا آن دو با هم دعوا دارند، ولی می دانید رضایت دارند که شما استفاده کنید، چون بی تقصیر هستید) تصرفتان بلامانع است ولی اگر علم به رضایت ندارید، درصورتی که یقین یا اطمینان به قول یکی از دو طرف نزاع دارید (به اینکه یکی راست می گوید و دیگری اشتباه می کند)، به علم خود رفتار کرده و استفاده شرعاً بر شما حلال است و در غیر این صورت، با توجه به اینکه قضیّه نزاعی می باشد، از پاسخ به آن معذوریم؛ مگر آنکه طرفین به اتفاق هم به دفتر مراجعه نمایند. (۱)

منبع:

(۱) استفتاء خصوصی