تکلیف زن باردار و شیرده برای روزه گرفتن
خانم بارداری که زایمان او نزدیک است یا شیرده‌ای که شیر او کم است، اگر روزه برای خودش یا بچه ضرر دارد، یا خوف ضرر دارد و خوف وی هم دارای منشأ عقلایی باشد، روزه بر او واجب نیست و باید افطار نماید. امّا باید بعداً قضای آن‌ها را به جا آورد.
و در خصوص پرداخت فدیه (کفاره):
الف) ضرر به جان بچه:
مرحوم امام خمینی، مقام معظم رهبری، آیات عظام اراکی، بهجت، تبریزی، خوئی، سیستانی، شبیری زنجانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، وحید خراسانی:
باید برای هر روز یک مدّ طعام کفاره بدهد.
آیت‌الله صافی گلپایگانی:
بنا بر احتیاط واجب برای هر روز یک مدّ طعام کفاره بدهد.
آیت‌الله فاضل لنکرانی:
در این فرض دادن یک مدّ طعام (فدیه) واجب نیست ولی خوب (احتیاط مستحب) است.
ب) ضرر به جان مادر:
مرحوم امام خمینی، آیت‌الله نوری همدانی:
بنابر احتیاط واجب برای هر روز یک مدّ طعام کفاره بدهد.
مقام معظم رهبری، آیات عظام تبریزی، خوئی، شبیری زنجانی، مکارم شیرازی، وحید خراسانی:
واجب نیست؛ احتیاط مستحب است برای هر روز یک مدّ طعام کفاره بدهد.
آیات عظام اراکی، بهجت، سیستانی، فاضل لنکرانی:
باید برای هر روز یک مدّ طعام کفاره بدهد.
شایان‌ذکر است، اگر کسی پیدا شود که بچه را شیر دهد؛ خواه اجرت بگیرد یا بدون اجرت شیر دهد، لازم است (بعضی از مراجع فتوا و بعضی از مراجع احتیاط واجب) بچه را به او بدهد و مادر روزه خود را بگیرد و همچنین از شیردادن با شیشه و یا شیرخشک یا … بتواند کمک بگیرد، به فتوای جمعی از مراجع، روزه بر مادر شیرده واجب است! (۱)
منبع:
(۱) العروة الوثقی، ج۳، فصل فی موارد جواز الافطار، ص۸۷، الرابع و الخامس / تحریرالوسیله، ج۱، ص۲۹۵ و ۲۹۶، م ۸ / المسائل الواضحه آیت‌الله اراکی، ج۱، ص۲۹۸، م ۱۷۶۱ و ۱۷۶۲ / وسیلة النجاة آیت‌الله بهجت، ص۳۱۹، م ۸ / منهاج الصالحین آیات عظام تبریزی، خوئی، سیستانی، وحید خراسانی، ج۱، کتاب الصوم، الفصل الخامس: ترخیص الافطار، قبل از م ۱۰۴۲ / المسائل الشرعیه آیت‌الله شبیری زنجانی، ص۳۷۴، م ۱۷۳۶ و ۱۷۳۷ / هدایةالعباد آیت‌الله صافی گلپایگانی،ج۱، ص۲۳۰، م ۱۳۶۴ / هدایةالعباد آیت‌الله گلپایگانی، ج۱، ص۲۷۰، م ۱۳۶۵ / منتخب المسائل آیت‌الله فاضل لنکرانی، ص۱۸۱، م ۴۷۲ و ۴۷۳ / توضیح‌المسائل مراجع، ج۱، ص۹۵۸، م ۱۷۲۹ / اجوبة الاستفتائات، ص۱۶۶، س ۷۴۷ / احکام روزه مقام معظم رهبری، “احکام موضوعی (۱) “، ص۷۹ و ۸۰، س ۱۹۸ و ۲۰۰ / همان، ص۱۲۸ و ۱۲۹، س ۳۵۸ و ۳۵۹ / احکام و استفتائات آیت‌الله شبیری زنجانی، ص۲۱۳ و ۲۱۴، س ۴۰۹ تا ۴۱۱ / موسوعه فقهی تحقیقات و استفتائات واحد پاسخ به سؤالات جامعة الزهراء (سلام‌الله‌علیها)، قم، مجموعه احکام ۳، قسمت روزه، ص۱۱ / استفتاء مکتوب از مراجع معظم تقلید.
