ورود میهمان قبل و بعد اذان، با بیتوته و بدون بیتوته در شب عید فطر [زکات فطره (فطریه)]

سؤال اجمالی:

 فطرية ميهماني كه شب آخر ماه مبارك رمضان بر صاحب خانه وارد مي‌شود، آیا بر عهده میزبان است؟

جواب:

3 صورت دارد:

1) اگر مهمان قبل از غروب آفتاب وارد خانه میزبان شود:

 امام خمینی، مقام معظم رهبری، آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی، فاضل لنکرانی، مکارم شیرازی، وحید خراسانی:

بر عهده خود میهمان می باشد.

 آیات عظام: اراکی، بهجت، صافی گلپایگانی، مرحوم گلپایگانی، نوری همدانی:

برعهده میزبان است. (البته آیات عظام: صافی گلپایگانی، مرحوم گلپایگانی، ملاک را قبل از اذان مغرب میدانند نه غروب آفتاب.)

 

2) اگر مهمان قبل از غروب آفتاب وارد خانه میزبان شود و شب هم بیتوته کند:

امام خمینی، مقام معظم رهبری، آیات عظام اراکی، بهجت، تبریزی، خویی، سیستانی، فاضل لنکرانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، وحید خراسانی:

بر عهده ی خود میهمان است.

مقام معظم رهبری:

2 الی 3 شب کافی است و اگر فقط یک شب بماند، بر عهده خود میهمان می باشد.

آیت الله مکارم شیرازی:

یک شب کافی نیست (و بر عهده ی میهمان می باشد) ، بلکه 4 یا 5 شب باید باشد (که به عهده ی میزبان بیاید).

 

3) اگر مهمان بعد از افطار (مغرب)  وارد خانه میزبان شود و شب هم بیتوته کند:

معروف مراجع معظم تقلید:

بر عهده ی خود میهمان می باشد.

آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی:

بنابر احتیاط واجب احتیاط کند(یعنی بنابر احتیاط واجب هم خودش بپردازد و هم میزبان).

 

سؤال تفصیلی:

فطرية ميهماني كه قبل از غروب شب آخر ماه مبارك رمضان بر صاحب خانه وارد مي‌شود، در موارد ذيل بر عهدة چه كسي است؟

الف) با رضايت صاحب خانه       ب) بدون رضايت صاحب خانه

امام خميني (ره) :

الف) اگر نانخور محسوب شود زكات فطره بر صاحب خانه واجب است حتي اگر چيزي نخورد. ب) اگر مدّتي نزد او مي ماند بر صاحب خانه واجب است.

مقام معظم رهبری حضرت  آیت الله خامنه اي (دام ظله) :

الف و ب) بسمه تعالي. فطرية مهمان يكشبه بر ميزبان نيست، در وجوب فطرية ميهماني كه پيش از غروب آفتاب بر ميزبان وارد ميشود، شرط است كه جزء افراد نانخور تحت عنوان عائلة ميزبان محسوب باشد مانند خدمتكار يا بعض افراد فاميلي كه هر از چند گاه چند روزي در منزل شخص بسر مي‌برند.

آیت الله بهجت (ره) :

الف) فطره اش بر ميزبان واجب است به شرط آن كه براي خوردن غذا به منزل او آمدّه باشد هر چند بعداً مانعي پيش آيد، كه نتواند بعداً غذا صرف كند. ب) بسمه تعالي: فطريه به شرط اين است كه براي خوردن غذا به آنجا بيايد و اگر صاحب خانه راضي نباشد، به او غذا نمي دهد.

آیت الله تبريزي(ره) :

الف) مهمان اگر نانخور محسوب مي شود و يا در صورتي كه شب را مي ماند زكات فطره او بر عهده صاحب خانه است ولو چيزي نخورد و اگر نان خور او نباشد و فقط براي صرف افطار آمدّه باشد و شب را در آنجا نمي ماند زكات فطره او بر عهده صاحب خانه نيست. ب) وجوب فطره ميهماني كه مدّتي نزد صاحب خانه مي ماند محل اشكال است اگر چه احتياط واجب دادن فطره او مي باشد.

 آیت الله خويي (ره) :

الف) مهمان اگر نانخور محسوب مي شود و شب عيد را نزد او بماند اگر چه غذا نخورد فطره اش بر صاحب خانه واجب است ولي اگر شخص را براي افطار شب عيد دعوت كند نان خور محسوب نمي شود و فطره اش واجب نيست. ب) واجب بودن فطره ميهماني كه بدون رضايت صاحب خانه وارد مي شود و مدّتي نزد او مي ماند محل اشكال است بلكه اظهر عدم وجوب است اگر چه بهتر دادن است

 آیت الله سيستاني (دام ظله) :

الف) فطره ميهماني كه شب عيد نزد او مانده بر صاحب خانه واجب است هر چند چيزي نخورد. ب)بسمه تعالي. اگر نان خوار صاحب خانه محسوب مي شود- هرچند بدون رضايت وي آمدّه- كفاره اش (فطريه صحيح است. )بر صاحب خانه است.

آیت الله شبيري زنجاني (دام ظله) :

الف) اگر بنا دارد مدّت طولاني مهمان بوده به گونه اي كه «نان خور» بدون هيچ قيدي به شمار مي آيد، زكات فطرة وي واجب است. و اگر فقط شب عيد را مهمان است زكات فطره وي واجب نيست. ب) اگر مدّتي نزد او (صاحب خانه) بماند به گونه اي كه نان خور او حساب گردد، بنابر احتياط واجب زكات فطره بر صاحب خانه لازم است.

 آیت الله صافي گلپايگاني (دام ظله) :

الف) در صورتي كه بگويند امشب نان او را داده، فطرة او بر صاحب خانه واجب است هر چند نان خور او محسوب نشود. و همچنين كسي كه نان خور او محسوب شود ولو در آن شب چيزي نخورد. ب) اگر مدّتي نزد او مي ماند بنا بر احتياط، واجب است.

آیت الله فاضل لنكراني (ره) :

الف) مهمان اگر نان خور حساب شود بر صاحب خانه واجب است لكن به مجرد صرف يك افطاري فطرة مهمان بر صاحب خانه واجب نيست. ب) در صورتي كه نان خور او محسوب شود و مدّتي نزد او مي ماند بنابر احتياط واجب زكات فطرة او بر صاحب خانه است.

 آیت الله گلپايگاني (ره) :

الف) در صورتي كه بگويند امشب نان او را داده، فطرة او بر صاحب خانه واجب است هر چند نان خور او محسوب نشود. و همچنين كسي كه نان خور او محسوب شود ولو در آن شب چيزي نخورد. ب) اگر مدّتي نزد او مي ماند بنا بر احتياط، واجب است.

آیت الله مكارم شيرازي (دام ظله) :

الف) فطره ميهماني كه نان خور محسوب مي شود (يعني تصميم دارد مدّتي نزد او بماند) بر صاحب خانه واجب است اما اگر فقط شب عيد دعوت شده فطره او بر ميزبان واجب نيست. ب) بنابر احتياط واجب اگر نان خور محسوب شود صاحب خانه بايد فطرة او را بدهد.

 آیت الله نوري همداني (دام ظله) :

الف) مهمان اگر نان خور او حساب شود، ( و لو يك وعده باشد)فطره اش بر صاحب خانه واجب است. ب) اگر نان خور او محسوب مي شود، بر صاحب خانه واجب است.

 آیت الله وحيد خراساني (دام ظله) :

الف) اگر در وقت وجوب زكات فطره نان خور او حساب مي شود بر صاحب خانه واجب است. ب) اگر مدّتي نزد او مي ماند بنا بر احتياط واجب فطره هم بر مهمان است هم بر صاحب خانه.[1]

برای اطلاع از احکام تفصیلی زکات فطره مهمان و ملحقات به آن همراه با اختلاف فتاوی اینجا را کلیک نمایید.

برای اطلاع از احکام تفصیلی آیت الله سیستانی پیرامون احکام زکات فطره (فطریه) اینجا را کلیک نمایید.

برای اطلاع از استفتائات آیت الله سیستانی پیرامون احکام زکات فطره (فطریه) اینجا را کلیک نمایید.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1] العروةالوثقي، ج3، فصلٌ في من تجب عنه زکاة الفطرة ص257، قبل از م1 / تحرير الوسيله، ج1، ص316، م3 / منهاج‌الصالحين آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی، وحید خراسانی، ج1، م1174 / المسائل الشرعيه، ص440، م2002 و ص401، م2003 / هداية العباد ایت الله صافی گلپایگانی، ج1، ص269، م1579 / هدايةالعباد آیت الله گلپایگانی، ج1، ص315، م1580 و 1581 / توضيح‌المسائل مراجع، ج2، ص171،‌ م1995 / استفتائات آیت الله بهجت، ج2، ص498، س3327 / استفتائات آیت الله تبریزی، ج2، ص145، س682 / موسوعه فقهی تحقیقات و استفتائات واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهرا (سلام الله علیها)، قم، مجموعه احکام 3، قسمت روزه، ص128 / استفتاء مکتوب از مراجع معظم تقلید