حکم شرعی و روش گرفتن تسهیلات فروش اقساطی ـ ۸ راه‌حل برای وامی که دیرکرد دارد
پرسش:
به نام خدا
با سلام و تشکر از زحمات شما
باتوجه‌به اینکه تسهیلات مسکن بانک مسکن یکی از موارد مبتلابه افراد می‌باشد مطابق آنچه که در سایت شما و کانال تلگرام آمده است آیا روش ذیل باتوجه‌به فرایند دریافت تسهیلات مسکن از بانک مسکن جهت تخلص از ربا صحیح است؟
۱ـ در ابتدا و برای سپرده‌گذاری پیش از دریافت تسهیلات بدون اینکه خود را طلبکار بداند، پول را واریز نماید (گر تسهیلات را دادند، دادند و اگر ندادند، ندادند)
۲ـ پس از گذشت دوره انتظار و رسیدن نوبت تسهیلات مسکن (به طور مثال پس از یک سال)، فرد متقاضی به‌صورت مشارکتی با بانک اقدام به خرید مسکن موردنظر می‌نماید (اگرچه سند منزل به نام متقاضی تسهیلات خرید مسکن می‌شود؛ ولی بانک شرعاً به میزان تسهیلات ارائه شده در مالکیت منزل شریک است)
۳ـ پس از آن بانک ضمن در رهن (گروگان گرفتن) منزل خریداری شده سهم خود از منزل خریداری شده را به‌صورت اقساطی و به قیمتی بالاتر از قیمت معامله نقد به متقاضی تسهیلات می‌فروشد و پس از پایان اقساط آن، منزل را از رهن (گروگان) خود خارج می‌نماید.
لطفاً پاسخ این پرسش را هم از نظر حضرت آیت‌الله‌العظمی سیستانی و هم از نظر حضرت آیت‌الله وحید خراسانی بیان فرمایید.
نام مرجع تقلید:
آیات عظام سیستانی، وحید خراسانی
پاسخ:
با عرض سلام و ادب؛
در فرض سؤال، اشکالی به نظر نمی‌آید؛ ولی اشکالِ اصلیِ تسهیلات فروش اقساطی (از جمله وام مسکن)، بحث خسارت تأخیر تأدیه (وجه التزام یا همان دیرکرد) است که به فتوای هر دو بزرگوار حرام و رباست. (۱)
شایان‌ذکر است؛ اگر روشی که در سؤال بیان نموده‌اید (۲) به طور صحیح انجام نشود و فقط به نحو صوری کاغذهایی ردوبدل کنید یا مثلاً شما (متقاضیِ وام) فاکتور صوری برای خرید کالا ارائه نمایید، جایز نیست. (۳)
امـا برای حلیّت تسهیلات فروش اقساطی یا هر وام و تسهیلاتی که خسارت تأخیر تأدیه (وجه التزام یا همان دیرکرد) دارد، می‌توانید از یکی از راه‌حل‌های ذیل استفاده نمایید:
۱ـ مصالحه
برای اطلاع از توضیحات کامل و تفصیلی این راه‌حل (برای هر بانکی حتی برای بانک‌های خصوصی و تعاونی‌های مالی و اعتباری) اینجا را کلیک نمایید.
۲ـ افزایش نرخ سود در عقود اسلامی (غیر قرض)
۳ـ افزایش مدّت قرارداد در عقود اسلامی (غیر قرض)
۴ـ عقد محاباتی به‌شرط تأخیر در پرداخت دین (البته این راه‌حل را آیت‌الله وحید خراسانی قبول می‌نمایند؛ ولی آیت‌الله سیستانی این راه‌حل را خالی از اشکال نمی‌دانند و بر مقلدینشان احتیاط واجب در اجتناب است.)
۵ـ انعقاد معامله جدید نسیه با لحاظ سود بیشتر
۶ـ فسخ یا اقاله معامله قبل و انعقاد بیع یا مصالحه جدید
۷ـ تملک اموال در حکم مجهول‌المالک (البته این راه‌حل را آیت‌الله سیستانی قبول می‌نمایند؛ ولی آیت‌الله وحید خراسانی ازآنجاکه اموال بانک‌های دولتی و مشترک را در حکم مجهول‌المالک نمی‌دانند، لذا این راه‌حل موضوع ندارد و صحیح نیست.)
برای اطلاع از توضیحات کامل این راه‌حل (فقط در بانک‌های دولتی یا مشترک)، مطابق با فتاوای آیت‌الله‌العظمی سیستانی، اینجا را کلیک نمایید.
۸ـ عدم قبولی شرط حرام (البته این راه‌حل را بعضی از مراجع از جمله آیت‌الله سیستانی به‌هیچ‌وجه صحیح نمی‌دانند.)
برای اطلاع از حکم و روش کامل تسهیلات فروش اقساطی و راه‌حل آن (فیلم سخنرانی استاد) اینجا را کلیک نمایید.
