چند فرع فقهی پیرامون آزمایشگاه و علوم آزمایشگاهی
تلقیح مصنوعی:
مقام معظم رهبری حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای (حفظهالله تعالی):
بهطورکلی تلقیح و لقاح مصنوعی فینفسه اشکال ندارد ولی از لمس و نظر حرام باید پرهيز شود؛ و درهرصورت چنانچه با اين روش كودكى به دنيا بيايد ملحق به صاحب نطفه و صاحب تخمک مىباشد.
آیتاللهالعظمی سیستانی (حفظهالله تعالی):
تلقیح مصنوعی زن با منی شوهرش با استفاده از ابزار پزشکی و غیر آن در حال حیات او (شوهر) جایز است؛ البتّه اگر تلقیح مصنوعی مذکور با ارتکاب امور حرام (مانند کشف عورت، نگاه و لمس آن هرچند توسط پزشک همجنس) همراه باشد، فقط در صورت ضرورت و اضطرار جایز میباشد؛ (مانند اینکه باردار نشدن برای زن، ضرر قابلتوجّه داشته یا موجب مشقّت و سختی فوقالعاده باشد که معمولاً قابلتحمّل نیست (حَرَج) و باروری با شیوههای مشروع دیگر، امکانپذیر نبوده یا ضرری یا حرجی باشد؛ توضیح بیشتر در شرط (الف)، از مسئلهٔ «۷۱۰» توضیحالمسائل جامع ذکر شده است).
آیتاللهالعظمی مکارم شیرازی (حفظهالله تعالی):
این کار ذاتاً اشکالی ندارد؛ ولی اگر مستلزم نظر و لمس نامشروع باشد، تنها در صورت ضرورت جایز است.
آزمایش بر روی حیوانات:
اگر نجات نفس محترمی یا کشف مطالب جدید علم پزشکی که موردنیاز جامعه است و یا دستیابی به اطلاعاتی راجع به بیماریهایی که زندگی مردم را تهدید میکند، منوط به این گونه آزمایشات مذکور باشد، اشکال ندارد، ولی واجب است تاحدامکان از اذیت و آزار حیوانات بپرهیزند، و اگر راه دیگری بهعنوان جایگزین وجود دارد باید از آن راه استفاده شود.
خسارت به اموال آزمایشگاه:
اگر در حفظ لوازم آزمایشگاه کوتاهی کرده باشد ضامن است و الا ضامن نيست.
استفاده از الکل در آزمایشگاه:
مقام معظم رهبری حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای (حفظهالله تعالی):
اگر الکل بهکاررفته در آن، الکل مستکنندهای باشد که در اصل مایع بوده، بنا بر احتیاط نجس است و در صورت شک محکوم به طهارت مىباشد.
آیتاللهالعظمی سیستانی (حفظهالله تعالی):
الکل، چه صنعتی و چه طبّی، تمام اقسامش پاک است؛ مگر آن که معلوم و محرز باشد آن الکل از تبخیر و تقطیر خمر (شراب انگور) حاصل گردیده که در این صورت نجس میباشد.
آیتاللهالعظمی مکارم شیرازی (حفظهالله تعالی):
تمام الکلهایی که درجهی غلظت آن بالاست و بهخاطر غلظت آن (بهصورت فعلی) قابل شرب نیست (برای شرب باید آن را رقیق کرد) هرچند مواد سمّی در آن نباشد، پاک است و فرقی میان الکل طبّی و صنعتی از این نظر نیست؛ امّا الکلهایی که درجه غلظت آن در حدّی است که (بهصورت کنونیاش) قابل شرب است، از نظر طهارت اشکال دارد. (بنا بر احتیاط واجب نجس است.) و اگر مشکوک باشد، پاک است.
شایانذکر است ادکلن و عطرها و داروهایی که با الکل طبی یا صنعتی مخلوط است، حکم فوق را دارد.
آیتاللهالعظمی شبیری زنجانی (حفظهالله تعالی):
الکل صنعتی که برای رنگکردن درب و میز و صندلی و مانند اینها بکار میبرند، اگر انسان نداند که مستکننده است یا نه پاک است.