حکم شرعی ضمان پزشک در صورت آسیب به بیمار ” به مناسبت ۱ شهریور، روز پزشک و بزرگداشت ابوعلی سینا “
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ علیه السلام:
مَنْ تَطَبَّبَ أَوْ تَبَيْطَرَ فَلْيَأْخُذِ الْبَرَاءَةَ مِنْ وَلِيِّهِ وَ إِلَّا فَهُوَ لَهُ ضَامِنٌ (۱)
در روایتی از امام صادق علیه السلام نقل است که امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند:
کسی که انسانی را طبابت کرده یا حیوانی را معالجه کند، (پیش از درمان) از ولیّ بیمار یا صاحب حیوان، برائت ضمان بگیرد، و الّا (در صورت آسیب به بیمار) ضامن است.
ضمان پزشک در صورت آسیب به بیمار
مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (حفظه‌الله تعالی):
اگر روش تشخیصی پزشک معالج یا داروی تجویزی وی که مریض به اعتماد بر تجویز او استعمال نموده، موجب ضرر و عارضه شود، پزشک ضامن خسارت است.
در موارد ثبوت ضمان، اذن بیمار یا کسان وی تأثیری در ارتفاع و سقوط ضمان ندارد، ولی پزشکی که به دلیل آسیب‌زدن به بیمار ضامن است، اگر پیش از اقدام بر عمل جراحی یا هر عمل علاجی دیگر از بیمار یا از اولیای وی برائت از ضمان بگیرد، در این صورت ضامن نیست.
ولی اگر طبابتی نبود و فقط توصیف دارو کرده و مریض به اختیار خود اقدام به استعمال نموده، ضمانی در بین نیست.
آیت‌الله‌العظمی سیستانی (حفظه‌الله تعالی):
اگر پزشک با توجّه به تشخیص خود دارویی برای بیمار تجویز کند و بر اثر آن بیمار ضرر ببیند یا بمیرد، ضامن است، هرچند سهل‌انگاری و کوتاهی نکرده باشد؛ مگر پزشک یا جرّاح از بیمار یا ولیّ شرعی او برائت بگیرد، یعنی شرط کند که اگر بر اثر تجویز یا معالجه یا کار وی، ضرری به بیمار وارد شد، ضامن نباشد و او هم بپذیرد، چنانچه با وجود آنکه در کار خود ماهر بوده و دقّت و احتیاط لازم را در معالجه به کار گرفته، به بیمار ضرر برسد، ضامن نیست. (۲)
