محتمل الاعلمیة بودن بین دو یا چند مرجع ـ احتیاط بین مراجع

پرسش:

بسم‌الله الرحمن الرحیم

سلام‌علیکم

چنانچه مستحضرید در مسئله ۴ رساله آیت‌الله‌العظمی وحید خراسانی آمده است: “اگر بین دو مجتهد یا بیشتر در فتاوای مورد ابتلا علم به اختلاف باشد ـ اگرچه اجمالاً ـ درصورتی‌که بداند یا حجّت شرعیّه بر تساوی آنان در علم باشد باید به فتوای کسی که فتوای او مطابق بااحتیاط است عمل کند، و چنانچه فتوای یکی از آنان مطابق بااحتیاط نباشد ـ مثل این که یکی فتوا به قصر و دیگری فتوا به تمام بدهد ـ احتیاط کند به جمع بین آن دو.

و اگر احتیاط ممکن نباشد ـ مثل این که یکی فتوا به وجوب عملی و دیگری فتوا به حرمت عملی بدهد ـ یا مشقّت داشته باشد بنا بر احتیاط باید به فتوای کسی که ورع او در فتوادادن بیشتر است عمل کند، و اگر در این جهت هم متساوی‌اند مخیر است.

و همچنین است در غیر این صورت ـ چه وجود اعلم معلوم ولی معیّن نباشد و یا وجود اعلم محتمل باشد ـ اگر احتیاط ممکن بوده و مشقّت نداشته باشد.

و اگر احتیاط ممکن نباشد یا مشقّت داشته باشد، درصورتی‌که وجود اعلم معلوم ولی معیّن نباشد، چنانچه احتمال اعلمیّت در یک طرف بیشتر باشد باید به فتوای او عمل کند، و اگر مساوی باشد بنا بر احتیاط باید به فتوای اورع در فتوا عمل نماید و اگر در این جهت هم متساوی‌اند مخیّر است.

و درصورتی‌که وجود اعلم محتمل باشد بنا بر احتیاط باید به فتوای کسی که گمان دارد یا احتمال می‌دهد اعلم است یا احتمال اعلمیّت در او اقوی است عمل کند، و گر نه بنا بر احتیاط باید به فتوای اورع در فتوا عمل نماید، و اگر در این جهت هم متساوی‌اند مخیّر است.”

باتوجه‌به آنکه شناخت اعلم مشکل است گمان می‌رود که اعلم یکی از حضرات آیات عظام سیستانی یا وحید خراسانی بوده و یا این دو بزرگوار مساوی باشند. آیا در این حالت وظیفه فرد احتیاط بین دو بزرگوار به ترتیبی است که در مسئله ۴ رساله آیت‌الله وحید خراسانی آمده است؟

نام مرجع تقلید:

آیت‌الله‌العظمی وحید خراسانی (حفظه‌الله تعالی)

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛

از جزئیات سؤال اطلاعی نداریم و نفیاً و اثباتاً در مورد اعلمیت اظهارنظر نمی‌کنیم؛ ولی به‌طورکلی چنانچه اطمینان به اعلمیت هرکدامشان دارید، از همان تقلید نمایید و بری الذمه هستید و اگر شک در اعلمیت این دو مرجع بزرگوار داشته باشید، با توضیحاتی که در مسئله ۴ توضیح‌المسائل آمده، باید بین این دو مرجع احتیاط نمایید. (۱)

برای اطلاعات بیشتر از سؤال موردبحثتان می‌توانید اینجا را کلیک نمایید.

منابع:

(۱) منهاج الصالحین، ج۲، کتاب التقلید، الصفحة الرقم الحادیة عشرة، م ۸ ـ توضیح‌المسائل، احکام تقلید، ص۱۹۲، م ۴ ـ استفتاء معظم له، شماره استفتاء: ۱۱۱۰۲ ـ سایت رسمی معظم له، فصل تقلید، س ۷