متابعت از امام جماعت ـ حکم عدم تبعیت سهوی و عمدی
پرسش:
اگر در نماز اتفاقی از امام جماعت عقب بمانیم چه باید بکنیم؟ نمازمان صحیح است؟ مثلا ما درحال گفتن دومین ذکر از سه ذکر تسبیحات اربعه هستیم ناگهان متوجه می شویم که امام یا به علت بیان یک ذکر از سه ذکر تسبیحات و یا سرعت بالا در بیان ذکرها اکنون به رکوع رفته و هر لحظه ممکن است سر از رکوع بر دارد و ما به او نمی رسیم درحالی که تلاش می کنیم به سرعت ذکر سوم از تسبیحات را گفته و خود را به رکوع برسانیم. اگر خیلی دیر در لحظات آخر رکوع امام به رکوع برسیم و یا اصلا نرسیم و خود رکوع را به جا آوریم این مصداقی از عدم تبعیت از امام است و نمازجماعتمان باطل یا فرادا می شود و یا صحیح است؟
مثالی دیگر اینکه امام سر به سجده گذاشته و ثانیه ای دیگر سر بر می دارد و ما نیز در حال تبعیت هستیم اما ناگهان متوجه می شویم که عضوی از بدنمان دیده می شود مثلا موهایمان پیداست و تا آن را به سرعت بپوشانیم امام سر از سجده برداشته و به سجده دیگر می رود و ما یا دیر می رسیم یا نمی رسیم آیا نمازمان فراداست و اگر ما سبب اتصال بقیه باشیم نماز آنها صحیح است؟
نام مرجع تقلید:
آیت الله سیستانی(حفظه الله تعالی)
پاسخ:
با عرض سلام و ادب؛
مأموم بايد غير از آنچه در نماز خوانده می شود، كارهای ديگر آن مانند ركوع و سجود و قيام و قُعود (نشستن و برخاستن) را با امام يا كمی بعد از امام به جا آورد و اگر عمداً پيش از امام انجام دهد يا مدّت زیادی بعد از امام به نحوی كه متابعت در آن فعل صدق نكند انجام دهد، جماعتش در آن جزء باطل می شود بلکه بنابر احتیاط واجب جماعتش مطلقاً باطل میشود ولی اگر نمازگزار به وظيفه فرادا عمل نمايد نمازش صحيح است. (به تفصيلی كه توضیح المسائل جامع در مسأله ۱۷۳۵آمده است)
همچنین است كسی كه یک بار تسبیحات اربعه را گفته است و در حال گفتن بار دوم یا سوم تسبیحات اربعه است و امام در حال رکوع بوده و خوف نرسیدن به رکوع امام را دارد، در صورتی که می‌داند اگر تسبیحات اربعه را تمام كند به ركوع امام نمی‌رسد، چنانچه عمداً تسبیحات را ادامه دهد و به ركوع نرسد، جماعتش در آن جزء بلکه بنابر احتیاط واجب کاملاً باطل میشود؛ ولی چنانچه به وظیفه فرادا عمل نماید نمازش صحیح است.
و اما اگر در میان نماز، بین مأموم و امام، یا بین مأموم و كسی كه مأموم به واسطه او به امام متّصل است، فاصله زیاد پیش بیاید، یا نماز افراد بین باطل شود، ارتباط مأموم با امام قطع شده و نماز فرادا میشود؛ بلكه اگر بیشتر از یک قدم بزرگ فاصله پیدا شود، هرچند فاصله زیاد صادق نباشد، بنابر احتیاط واجب، نماز مأموم فرادا میشود و می‌تواند نمازش را به قصد فرادا ادامه دهد. (۱)
