خمس پول مضاربه ـ خمس وام و قرض

پرسش:

۱ـ اگر پولی را به مضاربه داده باشیم به کسی کار کند و پول هم در حال کارکردن در بازار است آیا به این پول خمس تعلق می‌گیرد؟ اگر این پول قرض باشد و مضاربه‌ای کار کند چطور؟

۲ـ به قرض و وام خمس تعلق می‌گیرد؟

نام مرجع تقلید:

آیت‌الله سیستانی (حفظه‌الله تعالی)

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛

۱ـ به‌طورکلی هر نوع سرمایه‌گذاری بر وجه شرعی و سود حاصله از آن در انتهای سال خمسی اجمالاً مشمول خمس خواهد بود.

شایان‌ذکر است اگر مكلّف قبل از گذشت سال خمسی (اثنای سال)، خمس مال‌التجاره و سرمایه در گردش (۱) را از خودِ آن مال نپردازد؛ بلکه با درآمد بین سال پرداخت نماید، در انتهای سال خمسی، فرد مبلغی را كه بابت خمس پرداخت كرده، موجود فرض می­كند و آن را به قیمت مال‌التجاره (۲) و سایر درآمدهای مشمول خمس اضافه می­كند و خمس مجموع آنها را حساب كرده، سپس مقدار خمس پرداخت شده را از آن كسر نموده و خمس باقيمانده را می­پردازد.

به‌عنوان‌مثال، فردی که به خریدوفروش زمین مشغول است، قطعه زمین کوچکی را به‌قصد تجارت به مبلغ ۱,۵۰۰,۰۰۰ ریال با درآمد بین سالش خریداری می­نماید. وی در همان موقع خمس این زمین به مبلغ ۳۰۰,۰۰۰ ریال را از محل درآمد اثنای سالش پرداخت می­کند. سایر درآمدهای مشمول خمس وی در پایان سال خمسی­اش ۲,۲۰۰,۰۰۰ریال می­باشد. با فرض اینکه زمین مذكور در انتهای سال خمسی ۲,۰۰۰,۰۰۰ ریال قیمت داشته باشد، کلّ موجودی ايشان به‌ضمیمه مبلغ خمس پرداختی ۴,۵۰۰,۰۰۰ریال (۳) می­باشد كه خمس آن ۹۰۰,۰۰۰ ریال می­شود و اگر مبلغ خمس پرداختی سابق يعنی ۳۰۰,۰۰۰ ریال را از آن كسر نمايد، باقيمانده خمسی كه بايد بپردازد ۶۰۰,۰۰۰ ریال می­شود. (۴)

۲ـ برای اطلاع از جواب خود می‌توانید اینجا را کلیک نمایید.

منابع:

(۱) چنانچه شیء مذکور مال‌التجاره نباشد و از درآمد بین سال، خمس آن پرداخت شده باشد، کیفیت محاسبه خمس آن در کتاب مسائل خمس و زکات (متن اولیه و اصلی توضیح‌المسائل جامع)،  فصل استفتائات خمس، سؤال (۱۹ و ۲۰) بیان شده است.

(۲)  مراد از قیمت مال‌التجاره، قیمت آخر سال آن است.

(۳)  این مبلغ از حاصل جمع ۲,۲۰۰,۰۰۰ ریال و ۳۰۰,۰۰۰ ریال و ۲,۰۰۰,۰۰۰ ریال به‌دست‌آمده است.

(۴)  مسائل خمس و زکات (متن اولیه و اصلی توضیح‌المسائل جامع)، ص ۱۳۰، فرازی از س ۲۹ و ص ۹۳، م ۱۲۶