حکم شرعی نماز مسافری که به سفر حرام رفته ” به مناسبت ۱۱ ذی القعده الحرام، روز میلاد امام علی بن موسی الرضا (علیهما السلام) “
در روایتی نقل شده:
دَخَلَ رَجُلَانِ عَلَى أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا علیه السلام بِخُرَاسَانَ- فَسَأَلَاهُ عَنِ التَّقْصِيرِ فَقَالَ لِأَحَدِهِمَا وَجَبَ عَلَيْكَ التَّقْصِيرُ لِأَنَّكَ قَصَدْتَنِي وَ قَالَ لِلْآخَرِ وَجَبَ عَلَيْكَ التَّمَامُ لِأَنَّكَ قَصَدْتَ السُّلْطَانَ. (۱)
دو مسافر در خراسان به خدمت حضرت رضا (علیه السلام) آمدند و پرسیدند: آیا نماز ما شکسته است؟ (آن دو نفر از یک منطقه آمده بودند و تفاوتی در سفر آنها نبود.)
امام به یکی از آنها فرمودند: نماز تو شکسته است زیرا تو به قصد زیارت من آمدی و به دیگری فرمودند: نماز تو تمام است، زیرا تو به قصد دیدار سلطان (مأمون) آمده‌ای. (بنابراین سفر تو، سفر گناه است و سفر گناه موجب قصر نماز نمی‌شود.)
مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (حفظه الله تعالی):
یکی از شرایط قصر نماز آن است که سفر جایز باشد (نه حرام)، بنابراین اگر کسی که به سفر حرام می رود، خواه خود سفر حرام باشد؛ مانند فرار از جنگ و خواه سفر برای انجام کار حرام؛ مانند دزدی باشد، نمازش تمام است.
شایان ذکر است اگر در سفر، ظالمی را همراهی کند، چنانچه این همراهی به اجبار و اکراه، یا به خاطر اهداف مباح و راجحی؛ مانند جلوگیری از ظلم او باشد، نماز قصر است. اما اگر همراهی با اختیار و غرض حرام همراه باشد و یا بدون غرض حرام بوده ولی موجب تقویت شوکتِ ظالم یا کمک به ظلم او باشد، سفر حرام بوده و نماز تمام است.
آیت الله العظمی سیستانی (حفظه الله تعالی):
اگر فرد برای کار حرامی مثل تجارتِ ربوی یا دزدی سفر کند، باید نماز را تمام بخواند. همچنین است اگر خود سفر حرام باشد، مثل آنکه براى او ضررى – که موجب مرگ یا نقص عضو است – داشته باشد یا زن بدون اجازۀ شوهر سفرى برود که بر او واجب نباشد، ولى اگر مثل سفر حج (حجّة الاسلام) واجب باشد، باید نماز را شکسته بخواند.
شایان ذکر است کسى که به همراه ظالم مسافرت میکند، اگر ناچار نباشد و مسافرت او کمک به ظالم در ظلمش محسوب شود یا سبب جلال و شوکت و تقویت ظالم شود، باید نماز را تمام بخواند و اگر ناچار باشد یا مثلاً براى نجات دادن مظلومى با او مسافرت کند، نمازش شکسته است. (۲)
