سؤال:
هنگام مراسم نامزدی،خانواده ی همسرم هدایایی را برای من آوردند از جمله پارچه،لباس،لوازم آرایشی،سرویس طلا و…
تعدادی از پارچه ها و لباس ها را برای جهازم و مراسم عروسی ام نگه داشته ام.با گذشت یک سال آیا خمس دارد؟
لوازم آرایشی و عطر ها را استفاده کرده ام اما پس از گذشت یک سال مقداری از آنها باقی مانده و به طور کامل مصرف نشده،مثلا مقداری عطر در شیشه باقی مانده آیا خمس دارد؟
نام مرجع تقلید:
آیت الله العظمی سیستانی (حفظه الله تعالی)
پاسخ:
با عرض سلام و ادب؛
ج ۱) اگر فرد از غير كسب مالی بدست آورد به جز مواردی كه در مسائل بعد استثناء می‌شود، در صورتی که در هزينه‌های سال مصرف نشود و در انتهای سال خمسی زياد بيايد، باید خمس آن را بدهد مثل هديه، بخشش، جايزه، پاداشی كه به انسان اعطاء می شود يا مالی كه به واسطه وصيّت به او منتقل شده است که چنانچه از مخارج سالش زياد بيايد، خمس آن را بايد بدهد.
شایان ذکر است؛ اگر شخصی کالایی که خمس آن را پرداخته است یا کالایی که در حکم مخمّس می باشد مانند مالی که به او ارث رسیده، را به دیگری اهداء نماید، کالای مذکور پس از دریافت، جزء درآمد اثنای سال هدیه گیرنده محسوب می شود که چنانچه تا انتهای سال خمسی باقی بماند و صرف در مؤونه نشود، بر هدیه گیرنده لازم است خمس آن را بپردازد.
ج ۲) اگر کالاهای مصرفی زندگی مثل مواد خوراکی، عطر، لوازم بهداشتی (خمیر دندان، شامپو، صابون) که در سر سال زیاد می آید چنانچه فرد نمی توانسته کمتر از آن مقدار را تهیه نماید و به تعبیری مقدار خریداری شده (یا هدیه ای که گرفته شده) کمترین مقداری است که از نظر کمیّت (نه کیفیّت) در بازار فروخته می‌شود مثلاً کوچک‌ترین عطر موجود در بازار را که مورد استفاده‌اش بوده خریده (یا هدیه گرفته) خمس ندارد، امّا اگر بیشتر از آن تهیه کرده و مقداری اضافی آمده است مقدار باقیمانده چنانچه قیمت داشته باشد هر چند اندک خمس دارد و امّا اگر مقدار باقیمانده اصلاً قیمت و ارزش مالی ندارد لازم نیست خمس آن پرداخت گردد و تشخیص و تطبیق موضوع بر عهده مکلّف است. [۱]
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[۱] منهاج الصالحین، ج۱، ص ۳۴۶، قبل از م ۱۲۱۲، مورد هفتم – المسائل المنتخبه، ص ۱۵۱، قبل از م ۵۹۶، مورد هفتم – توضیح المسائل جامع، ج۱، ص ۶۵۰، م ۲۳۰۶، مورد “ب” و همچنین ص ۶۵۵، م ۲۳۱۸ – مسائل خمس و زکات، ص ۱۹، م ۱۱ و ۱۲ و همچنین ص ۲۷، م ۲۶ – استفتاء خصوصی از معظم له
