پرسش:
هنگام مراسم نامزدی، خانواده‌ی همسرم هدایایی را برای من آوردند از جمله پارچه، لباس، لوازم آرایشی، سرویس طلا و…
تعدادی از پارچه‌ها و لباس‌ها را برای جهازم و مراسم عروسی‌ام نگه داشته‌ام. باگذشت یک سال آیا خمس دارد؟
لوازم آرایشی و عطرها را استفاده کرده‌ام؛ اما پس از گذشت یک سال مقداری از آنها باقیمانده و به طور کامل مصرف نشده، مثلاً مقداری عطر در شیشه باقیمانده آیا خمس دارد؟
نام مرجع تقلید:
آیت‌الله‌العظمی سیستانی (حفظه‌الله تعالی)
پاسخ:
با عرض سلام و ادب؛
پاسخ ۱)
اگر فرد از غیر کسب مالی به دست آورد به جز مواردی که در مسائل بعد استثنا می‌شود،درصورتی‌که در هزینه‌های سال مصرف نشود و در انتهای سال خمسی زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد مثل هدیه، بخشش، جایزه، پاداشی که به انسان اعطا می‌شود یا مالی که به‌واسطه وصیت به او منتقل شده است که چنانچه از مخارج سالش زیاد بیاید، خمس آن را باید بدهد.
شایان‌ذکر است؛ اگر شخصی کالایی که خمس آن را پرداخته است یا کالایی که در حکم مخمّس است مانند مالی که به او ارث رسیده، را به دیگری اهدا نماید، کالای مذکور پس از دریافت، جزء درآمد اثنای سال هدیه گیرنده محسوب می‌شود که چنانچه تا انتهای سال خمسی باقی بماند و صرف در مؤونه نشود، بر هدیه گیرنده لازم است خمس آن را بپردازد.
پاسخ ۲)
اگر کالاهای مصرفی زندگی مثل مواد خوراکی، عطر، لوازم بهداشتی (خمیردندان، شامپو، صابون) که در سر سال زیاد می‌آید چنانچه فرد نمی‌توانسته کمتر از آن مقدار را تهیه نماید و به تعبیری مقدار خریداری شده (هدیه‌ای که گرفته شده) کمترین مقداری است که از نظر کمیّت (نه کیفیّت) در بازار فروخته می‌شود؛ مثلاً کوچک‌ترین عطر موجود در بازار را که مورداستفاده‌اش بوده خریده (هدیه گرفته) خمس ندارد، امّا اگر بیشتر از آن تهیه کرده و مقداری اضافی آمده است مقدار باقیمانده چنانچه قیمت داشته باشد هرچند اندک خمس دارد و امّا اگر مقدار باقیمانده اصلاً قیمت و ارزش مالی ندارد لازم نیست خمس آن پرداخت گردد و تشخیص و تطبیق موضوع بر عهده مکلّف است. (۱)
