استفتائات زكات فطره (فطریه)- مطابق با فتوای آیت الله سیستانی [زکات فطره (فطریه)]
استفتائات “زكات فطره” (فطریه)
مطابق با فتاوای حضرت آیت الله العظمی سیستانی
پرسش:
فرموده‌اید: مالی را كه به قصد زكات فطره كنار می‌گذارند نمی‌توانند آن مال را با مال دیگر عوض كنند بلكه باید همان را برای فطره بدهند، حال گاهی بعضی از كسانی كه روز عید فطر پای صندوق‌های زكات فطره در مساجد هستند، نیاز به خُرد كردن پول پیدا می‌كنند مثلاً اگر زكات فطره هر نفر۸۰۰ تومان باشد و فرد مراجعه كننده ۱۰۰۰ تومان بدهد، او هزار تومان را داخل صندوق فطره انداخته و۲۰۰ تومان از زكات فطره موجود در صندوق كه مربوط به دیگران است به او می‌دهد آیا این كار جایز است؟ اگر مسئول صندوق تا به حال این كار را می‌كرده و باقیمانده پول را از زكات به افراد می‌داده است چه وظیفه ای دارد؟
پاسخ:
این كار باید با اجازه حاكم شرع باشد و حاكم شرع می تواند كارهای گذشته را امضاء نماید.
پرسش:
آیا زكات فطره جمع‌آوری شده را برای امنیّت بیشتر می‌توان به حساب بانكی واریز كرد یا آنكه چون در حساب بانكی پول در گردش است به گونه ای که با پول‌های سایر حساب ها مخلوط می شود و در زكات فطره عینِ پول خصوصیت دارد، نمی‌توان آن را به حساب بانكی واریز كرد؟ اگر سال های قبل این كار را كرده وظیفه او چیست؟
پاسخ:
این امر منوط به اجازه حاكم شرع است.
پرسش:
گاهی بعضی از مؤسّسات خیریّه، افرادی را برای جمع‌آوری زكات فطره به نقاط مختلف سطح شهر می‌فرستند و با آنان قرارداد می‌بندند كه هر مقدار زكات فطره جمع آوری كردید مثلاً ۱۰ درصد آن زكات فطره را بابت «سهم العاملین علیها» به عنوان اجرت كار و حقّ الزحمه، مال شما باشد، آیا این كار جایز است؟
پاسخ:
بنابر احتیاط واجب، مصرف زكات فطره، فقط فقراء و مساكین می باشد حتی در زكات مال هم صرف زكات در مورد عاملین باید تحت نظر امام علیه السلام یا نائب او صورت بگیرد؛ لذا مؤسّسات خیریّه چنین اختیاری ندارند. و الله العالم.
پرسش:
امامزاده ای در شهرستان در حال بازسازی ساختمان می باشد، آیا می شود از محلّ زکات فطره به این بقعه مبارکه کمک نمود؟
پاسخ:
به طور کلّی زكات فطره بنابراحتیاط واجب، باید فقط به فقرا شیعه دارای شرایط شرعی استحقاق پرداخت شود و نمی توان آن را در سایر مصارف زکات مال مصرف نمود.
پرسش:
ما هر روز در طول سال، شام برنج می خوریم و دو وقت دیگر یعنی صبح و عصر (صبحانه و ناهار) نان می خوریم، فطره ماه مبارک رمضان را چه جوری حساب کنیم؟
پاسخ:
در صورتی که هر دو نوع (یعنی نان و برنج) در منطقه متعارف باشد با هرکدام می توانید حساب کنید.
پرسش:
هيئتی مذهبی مستقر در شهر مشهد برای احياء شعائر اسلامی و ارج نهادن به عظمت خون سيد الشهداء (علیه السلام) و ياران با وفايش، ملكی را برای احداث حسينيه خريداری نموده اند كه قسمتی از مبلغ ملك را بدهكار می باشند و نظر به اينكه تمكّن مالی خريداران و اعضاء هيئت متوسلين در حال حاضر صفر می باشد بفرمائيد آيا مي توان از محل فطريه براي تأمين دين مذكور هزينه نمود يا نه؟
پاسخ:
بنابر احتياط واجب فطريه فقط به فقیر مؤمن تعلق می گيرد و صرف آن در حسينيه جايز نيست.
پرسش:
در حال حاضر مدت يك سال است كه به دليل شكايت همسر در عدم توانمندی در پرداخت مهريه زندانی می باشد و تنها دخترشان به دليل فقدان سرپرست سرگردان است، با عنايت به در پيش بودن عيد سعيد فطر، جمع آوری فطريه و پرداخت به دادگستری جهت آزادسازی ايشان چه حكمی دارد؟
پاسخ:
اگر فرد مزبور اهل نماز و ظاهرالصّلاح است و برای مخارج سالانه زندگی از قبيل خوراك و پوشاك و مسكن، كمبود و نياز دارد می توانيد از باب زكات فطره به مقدار كمبود مخارج سالانه به او بدهيد و او حق دارد مبلغ مذكور را جهت مهريه به دادگستري بپردازد.
پرسش:
آیا می شود زکات فطره را در مدارس دینی و ترویج برنامه های عقائد و احکام مکتب اهل بیت (علیهم السلام) صرف نمود؟
پاسخ:
به طور کلی بنابر احتیاط واجب، مصرف زکات فطره فقط فقراء و مساکینی که شیعه دوازده امامی هستند می باشد لذا چنانچه طلاب مدرسه مذکور فقیر شرعی محسوب می شوند و شرایط استحقاق دریافت زکات را دارند می توانید عین مبلغ زکات فطره را (بدون تبدیل و تعویض آن به سایر اشیاء) به ایشان بدهید.
و اما صرف زکات فطره در هزینه های جاری مدرسه مثل حق الزحمه اساتید یا خرید کالا برای مدرسه یا تهیه کتاب و مانند آن بنابر احتیاط واجب جایز نیست لکن مقلدین معظم له در این مساله می توانند با رعایت اعلم فالاعلم به مرجع تقلید دیگر مراجعه نمایند. [۱]
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[۱] مسائل خمس و زکات، ص 224 و 225، س 35 و 36 و 37 / استفتائات معظم له، ج1، ص 84 تا86، س 108 تا 115 / استفتاء خصوصی کتبی از معظم له / استفتائات موجود در آرشیو دفتر
