کفایت نمازجمعه از نماز ظهر ـ زمان خطبه‌ها و نماز ـ وجوب نماز ظهر بعد از نمازجمعه طولانی

پرسش:

سلام. آیا شرعاً نمازجمعه کفایت از نماز ظهر می‌کند یا خیر بعد از خواندن نمازجمعه می‌بایست نماز ظهر را بجای آورد؟ نظر آقایان وحید خراسانی و آیت‌الله سیستانی را دراین‌خصوص می‌خواستم

نام مرجع تقلید:

آیات عظام سیستانی، وحید خراسانی

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛

آیت‌الله سیستانی:

نمازجمعه عبادتی است که جزء نمازهای یومیه به‌حساب می‌آید و در زمان غیبت امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) واجب تخییری است، به این معنا که مکلّف در روز جمعه مخیّر است که نمازجمعه را بخواند (درصورتی‌که شرایطش وجود داشته باشد) یا نماز ظهر بجا آورد و نمازجمعه فضیلتش بیشتر است و اگر نمازجمعه را به جا آورد، کفایت از نماز ظهر می ‏کند و لازم نیست نماز ظهر بخواند. (۱)

شایان‌ذکر است؛ وقت نمازجمعه، وقت زوال آفتاب یعنی ظهر است و وقتش اول عرفی زوال است پس هرگاه از این وقت، نمازجمعه را تأخیر انداخت؛ وقتش تمام شده و نماز ظهر را باید به جا آورد؛ بنابراین اگر خطبه‌ها حداکثر ۴۰ دقیقه طول بکشد و سپس بلافاصله نمازجمعه خوانده شود کافی است و چنانچه خطبه‌ها بیشتر از ۴۰ دقیقه تا حدود یک ساعت و ربع طول بکشد مورد احتیاط است و اگر خطبه‌ها بیشتر از حدود ۷۵ دقیقه طول بکشد ظاهراً کافی محسوب نمی‌شود. (و باید نماز ظهر را هم بخواند.) (۲)

آیت‌الله وحید خراسانی:

نمازجمعه با امام معصوم (علیه‌السلام) یا منصوب از قِبَل (ناحیه) آن حضرت واجب تعیینی است، و در زمان غیبت مکلّف مخیّر است که نماز ظهر بخواند یا (با اجتماع شرایط) نمازجمعه بخواند، و احوط نماز ظهر است و افضل نمازجمعه است و هرکدام را بخواند از دیگری کفایت می‌کند. (۳)

شایان‌ذکر است؛ وقت نمازجمعه مضیّق است و بنا بر احتیاط واجب از اول ظهر شرعی تأخیر نیندازند؛ لذا مجموع خطبه‌ها و نمازجمعه بنا بر احتیاط واجب از حدوداً ۲۰ دقیقه بیشتر طول نکشد. (۴)

شایان‌ذکر است، در فرض اقامه نمازجمعه با شرائط، خواندن نماز ظهر رجاءً اشکال ندارد. (۵)

برای اطلاع از اختلافات و توضیحات اکمل، می‌توانید فیلم سخنرانی استاد در همین موضوع را در قسمت ویدئوی سایت مشاهده نموده یا اینجا را کلیک نمایید.

منابع:

(۱) توضیح‌المسائل جامع، ج۱، ص۵۰۱، م ۱۷۸۴ ـ منهاج الصالحین، کتاب الصلاة، المقصد الثانی عشر، صلاة الجمعه، ص۲۸۷، م ۹۵۴ ـ المسائل المنتخبه، صلاة الجمعة، ص۶۲، م ۱۷۷

(۲) توضیح‌المسائل جامع، ج۱، شرایط واجب شدن نمازجمعه، شرط اول، ص۵۰۲، م ۱۷۸۶ ـ منهاج الصالحین، کتاب الصلاة، المقصد الثانی عشر، صلاة الجمعه، ص۲۸۷، م ۹۵۵، امر اول ـ العروة الوثقی، ج۲، فصل فی اوقات الیومیّه و نوافلها، ص۱۶، قبل از م ۱ ـ المسائل المنتخبه، مقدمات الصلاة، الاول (وقت)، ص۶۵، م ۱۹۶ ـ استفتائات فارسی معظم له، ج۱، ص۴۸، س ۶۳ ـ استفتاء مکتوب از معظم له ـ استفتاء موجود در آرشیو دفتر

(۳) منهاج الصالحین، ج۲، الفصل الثالث عشر، فی صلاة الجمعه و فی فروعها، ص۲۰۶، الثالث ـ توضیح‌المسائل، نمازهای واجب یومیه (وقت نماز ظهر و عصر)، ص۳۳۳، م ۷۳۹ ـ استفتائات سایت معظم له، س ۲۴۳ و ۲۴۵ و ۲۴۷ ـ استفتائات معظم له، ویژه نمایندگان، س ۱۳۴۳۷ و س ۱۳۶۰۳

(۴) منهاج الصالحین، ج۲، الفصل الثالث عشر، فی صلاة الجمعه و فی فروعها، ص۲۰۶، الرابع، الامر الاول ـ توضیح‌المسائل، نمازهای واجب یومیه (وقت نماز ظهر و عصر)، ص۳۳۴، م ۷۴۰ ـ استفتاء از نماینده معظم له ـ استفتائات معظم له، ویژه نمایندگان، س ۱۳۶۰۳

(۵) منهاج الصالحین، ج۲، الفصل الثالث عشر، فی صلاة الجمعه و فی فروعها، ص۲۰۶، الثالث ـ استفتائات سایت معظم له، س ۲۴۶ ـ استفتائات معظم له، ویژه نمایندگان، س ۱۱۵۱۸