میزان حدّ ترخص به کیلومتر _ مسافت شرعی به کیلومتر

پرسش:

مقدار حدّ ترخص به کیلومتر چقدر است؟

نام مرجع تقلید:

 مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی)

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛

کسی که قصد دارد بیشتر از هشت فرسخ ^(۱) مسافرت نماید، باید نمازش را پس از گذشتن از حد ترخص شکسته بخواند و کسی که از مسافرت باز می‌گردد وقتی به حدّ ترخص وطن خود رسید، باید نماز را تمام بخواند.

(توجه: در قدیم اطراف شهرها دیوار می‌کشیدند، ولی در حال حاضر که شهرها دیوار ندارند ملاک و میزان دیوار خانه‌های آخر شهر است).

تعیین آخر شهر موکول به نظر عرف است. اگر در نظر عرف کارخانه‌ها و شهرک‌های پراکنده‌ی اطراف شهر جزو شهر نباشد، مسافت را از آخر خانه‌های شهر باید حساب نمود.

اینکه حدّ ترخص چه مکانی است، بین مراجع معظم تقلید اختلاف فقهی وجود دارد. (قریب به ۵ مبنای فقهی وجود دارد)

امّا به نظر معظم له؛ شنیده‌نشدن اذان برای تعیین حدّ ترخص کافی است؛ ^(۲) ولی احتیاط مستحب، رعایت هر دو علامت است.

شایان‌ذکر است؛ در اینکه حدّ ترخص به متر و کیلومتر چه میزان است، از شأن فقیه خارج است و این‌چنین موضوعاتی، بر عهده عرف است. ولی طبق تحقیقی که انجام گرفت، حدود فاصله‌ی ۱۳۵۰ متری از دیوارهای شهر، حدّ ترخص است. ^(۳)

برای اطلاع از احکام “حجیت فتوای مرجع در موضوعات خارجی (شبهات موضوعیه، مصداقیه، مفهومیه، صدقیه)“ اینجا را کلیک نمایید

منابع:

(۱) فرسخ یا فرسنگ: واحد مسافت است

شایان‌ذکر است به فتوای معظم له، ۸ فرسخ، معادل ۴۵ کیلومتر است. یعنی ۳۰/۲۲ کیلومتر مسیر رفت و ۳۰/۲۲ کیلومتر مسیر برگشت. (لذا هر فرسخ معادل ۵ و ۶ دهم کیلومتر است)

(۲) شایان‌ذکر است؛ ملاک در اذان، اذان بدون دستگاه و بلندگو است و همچنین لازم است در اطراف شخص، چیزی که مانع شنیدن است مثل سروصدا، وجود نداشته باشد.

(۳) اجوبة الاستفتائات، ص ۱۴۸، س ۶۷۶ و ۶۷۸ ـ منتخب المسائل، ص ۳۳، م ۱۴۵ ـ آموزش مصور احکام، ص ۳۸۹ و ۳۹۰ ـ مؤسسه فقهی تحقیقات و استفتائات واحد پاسخ به سؤالات جامعة الزهراء (سلام‌الله‌علیها)، قم، مجموعه احکام ۴، ص ۲۷