انجام مفطر به گمان داخل نشدن صبح
پرسش:
اگر مکلّف بدون تحقیق از طلوع فجر، مبطلی را انجام دهد و بعداً بفهمد صبح بوده در ماه مبارک رمضان تکلیفش چیست؟
امام خمینی، آیت‌الله مکارم شیرازی:
اگر قادر بر تحقیق بوده باید قضا کند و اگر قادر بر تحقیق نبوده، بنابر احتیاط واجب قضا نمايد.
مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای:
اگر تحقیق نموده و با علم به اینکه هنوز صبح نشده خورده است و بعد فهمیده که صبح شده، روزه صحیح است و قضا ندارد.
آیت‌الله بهجت:
اگر قادر بر تحقیق بوده باید قضا کند و اگر عاجز از تحقیق بوده حتی نمی‌توانسته از دیگران سؤال کند قضا ندارد؛ ولی اگر می‌توانسته از دیگران سؤال کند مانند فرد نابینا و محبوس، بنا بر احتیاط (واجب) قضا کند.
صافی گلپایگانی، سیستانی، خوئی، اراکی، فاضل لنکرانی، گلپایگانی، نوری همدانی:
چه قادر بر تحقیق باشد یا نباشد، روزه باطل است و باید قضا کند.
آیت‌الله شبیری زنجانی:
اگر بدون نگاه‌کردن به افق مفطری را انجام داده روزه باطل است و باید قضا کند ولی کفاره ندارد.
آیات عظام تبریزی، وحید خراسانی:
اگر نظر به افق نکرده و بيّنه هم بر طلوع نبوده قضا واجب است و اگر بيّنه بر طلوع فجر بوده هم قضا و هم كفاره واجب است.
نکته:
به فتوای تمام مراجع؛ امساک در ادامه آن روز، واجب است؛ بدین معنا که باید بقیه آن روز از چیزهایی که روزه را باطل می‌کند اجتناب نماید. (۱)
منبع:
(۱) تحریرالوسیله، ج۱، ص۲۹۲، فصل یجب القضاء دون الکفاره (الرابع) / العروةالوثقی، ج۲، ص۴۲، الرابع / زبدةالاحکام، ص۱۴۴، ثالثها / وسيلةالنجاة، ص۳۱۴، موارد وجوب القضاء، الرابع / منهاج الصالحين، ج۱، م ۱۰۲۳، الرابع / المسائل الشرعیه، ص۳۶۷، م ۱۶۹۶، التاسع / هدایة العباد آیت‌الله صافی گلپایگانی، ج۱، ص۲۲۷، م ۱۳۳۶/ هدایة العباد آیت‌الله گلپایگانی، ج۱، ص۲۶۶، م ۱۳۳۷، الرابع/ احکام روزه مقام معظم رهبری”احکام موضوعی” (۱)، ص۴۴، س ۷۸ / احکام و استفتائات روزه آیت‌الله شبیری زنجانی، ص۴۵، س ۹ / موسوعه فقهی تحقیقات استفتائات واحد پاسخ به سؤالات جامعة الزهراء (سلام‌الله‌علیها)، قم، مجموعه احکام ۳، قسمت روزه، ص۵۷
