آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (رحمة الله علیه)
لطف‌الله صافی گلپایگانی (۱۲۹۷_۱۴۰۰ش) از مراجع تقلید شیعه در قم است. ایشان از شاگردان آیت‌الله بروجردی و عضو شورای استفتای او بود. عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی و شورای نگهبان، از مناصب سیاسی صافی گلپایگانی بود.
آیت الله العظمی صافی گلپایگانی در ۱۲ بهمن، ۱۴۰۰ش در ۱۰۳ سالگی در قم درگذشت و طبق وصیتش در حرم امام حسین (علیه السلام) در کربلا دفن شد.
زندگی و تحصیل
لطف‌الله صافی در ۱۹ جمادی‌الاول ۱۳۳۷ق (برابر با ۳۰ بهمن ۱۲۹۷ش) در گلپایگان متولد شد. (۱)
ایشان تحصیلات را در گلپایگان آغاز کرد و ادبیات عرب، کلام، تفسیر قرآن، حدیث، فقه و اصول را تا پایان سطح، در زادگاه خود فرا گرفت. (۲)
لطف‌الله صافی گلپایگانی، در ۲۳ سالگی (۱۳۶۰ق) به قم هجرت کرد و در درس سید محمدتقی خوانساری، سید محمد حجت کوه‌کمره‌ای، سید صدرالدین صدر، سید محمدرضا گلپایگانی و آیت‌الله بروجردی حاضر شد. او پس از چهار سال اقامت در قم، (۳) به‌مدت یک سال در نجف ساکن گردید (۴) و در درس محمدکاظم شیرازی، سید جمال‌الدین گلپایگانی و محمدعلی کاظمی حضور یافت. (۵) او داماد سید محمدرضا گلپایگانی بود. (۶)
رحلت
آیت الله العظمی صافی گلپایگانی در ۱۲ بهمن ۱۴۰۰ش در ۱۰۳ سالگی در قم درگذشت. (۷)
ایشان در ۱۳ بهمن در قم تشییع شد و علی کریمی جهرمی داماد آیت‌الله صافی بر پیکرش نماز خواند. (۸)
ایشان سپس در ۱۴ بهمن در نجف و کربلا، تشییع و در حرم امام حسین (علیه السلام) دفن شد. (۹)
دفن آیت‌الله صافی در حرم امام حسین (علیه السلام) بنا به وصیت ایشان بوده است. (۱۰)
جایگاه علمی و مرجعیت
آیت الله العظمی صافی گلپایگانی، از شاگردان آیت‌الله بروجردی بود. از سوی آیت‌الله بروجردی پاسخگویی به سؤالات فقهی و کلامی و همچنین نگارش کتاب منتخب الاثر به ایشان واگذار شد. (۱۱)
آیت الله العظمی صافی گلپایگانی همچنین از مشاوران نزدیک و از اعضای شورای استفتای آیت‌الله بروجردی بود. (۱۲)
ایشان در فقه، اصول، کلام، حدیث و رجال، به تدریس و تحقیق پرداخته و آثاری در این زمینه نوشت. سید جمال‌الدین گلپایگانی، سید حسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی و سید محمدرضا گلپایگانی از عالمان شیعه، بر مراتب علمی ایشان تأکید کرده‌اند. (۱۳)
آیت الله العظمی صافی گلپایگانی، پس از رحلت سید محمدرضا گلپایگانی در آذر ۱۳۷۲ش، به عنوان مرجع تقلید شناخته شد. (۱۴)
آیت‌الله العظمی گلپایگانی در وصیتنامه‌اش، آیت الله العظمی صافی گلپایگانی را مجتهدِ مسلم و عادل خوانده بود. (۱۵)
فقها و حقوقدانان شورای نگهبان
عضو مجلس خبرگان قانون اساسی
ایشان از اعضای مجلس خبرگان قانون اساسی بود که از ۲۸ مرداد تا ۲۴ آبان، ۱۳۵۸ش، مسئولیت تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را به عهده داشت. (۱۶)
عضو و دبیر شورای نگهبان
در سال ۱۳۵۹ش، با حکم امام خمینی، عضو فقهای شورای نگهبان شد و هشت سال (تا تیر ۱۳۶۷) (۱۷) دبیر این شورا بود. (۱۸)
آیت الله العظمی صافی گلپایگانی، در تیر ۱۳۶۷ش از عضویت در شورای نگهبان استعفا کرد. (۱۹)
برخی از آثار و تألیفات
آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی، بیش از هشتاد عنوان کتاب به زبان‌های فارسی و عربی نوشته است. برخی از آثار ایشان به زبان‌های انگلیسی و اردو نیز ترجمه شده است. (۲۰) (۲۱)
ـ منتخب الأثر فی الامام الثانی عشر، درباره ی امام مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشّریف) و در ده فصل است. (۲۲)
ـ بیان الاصول. (۲۳)
ـ ثلاث رسائل فقهیة. (۲۴)
ضرورة وجود الحکومة او ولایة الفقهاء فی عصر الغیبة، با استفاده از دلایل عقلی و نقلی، بر ضرورت اعمال ولایت توسط فقیه در عصر غیبت، برای تعطیل نشدن احکام فقهی و اجتماعی، تأکید می‌کند. (۲۵)
نظرات و موضع‌گیری‌های سیاسی و اجتماعی
آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی دربارهٔ مسائل اجتماعی و سیاسی نیز اظهار نظر می‌کرد و در مواردی نامه‌هایی به مسئولان داخلی و خارجی نوشته است. از جمله در فروردین ۱۳۹۰ش، در پیامی به عبدالله پادشاه عربستان، از او خواست هر چه زودتر خاک بحرین را ترک نموده و از ملت بحرین و تمام مسلمانان جهان عذرخواهی کند. (۲۶)
برخی دیگر از این موارد:
اعتراض به کشته شدن مسلمانان در افغانستان به دست طالبان: ایشان ۲۴ تیر ۱۴۰۰ش در واکنش به وقایع افغانستان، در بیانیه‌ای اعتماد به طالبان با سابقه شرارت و آدمکشی را اشتباه بزرگ و غیرقابل جبران دانست. (۲۷)
آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی ضمن هشدار به دولت‌ها، مجامع بین‌المللی، سازمان کنفرانس اسلامی و دولت جمهوری اسلامی ایران، خواستار واکنش جدی به این حوادث شد و سکوت آنها موجب پشیمانی و ندامت در آینده است. (۲۸)
اعتراض شدید به حکم اعدام شیخ باقر النمر در عربستان
آیت الله العظمی صافی گلپایگانی، ۲۵ مهر ۱۳۹۳ش، دادگاه‌های عربستان سعودی را بیدادگاه خواند و صدور حکم اعدام باقر النمر را موجب تأثر و تأسف خواند و از وزیر خارجه ایران خواست تا در این باره اقدام فوری انجام دهد. (۲۹)
ایشان همچنین در تیر ۱۳۹۵ش، سلب تابعیت شیخ عیسی قاسم، از رهبران شیعه بحرین را محکوم کرد، مخالف تمام قوانین مدنی، انسانی و شرعی دانست و آن را موجب تعجب، تأثر و تأسف فراوان قلمداد کرد. (۳۰)
اعتراض به سختگیریها علیه مسلمانان در چین
آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی در آذر ۱۳۹۳ش، دربارهٔ سختگیریها به مسلمانان در چین اعتراض کرد. (۳۱)
ایشان در تیر ۱۳۸۸ش نیز به کشتار مسلمانان در چین واکنش نشان داده بود و از وزارت خارجه ایران خواست وظیفه خود را انجام دهد. (۳۲)
فتنه ی داعش، فتنه ی بدنام کردن اسلام
آیت الله العظمی صافی گلپایگانی، خرداد ۱۳۹۵ش، فتنه ی داعش را فتنه ی بدنام کردن اسلام دانست و گفت: داعش باعث شده است دینی که برای حمایت از صلح و دوستی و حمایت از ضعفاست، در نظر دنیا اسباب اذیت و آزار مردم شناخته شود. (۳۳)
استقلال حوزه‌های علمیه
آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی بر استقلال حوزه‌های علمیه تأکید می‌کرد؛
به گفته ایشان، رمز موفقیت حوزه‌های علمیه شیعه در طول تاریخ را استقلال آنان و سر فرود نیاوردن در برابر قدرت‌ها بوده است. (۳۴)
تأکید بر احکام شرع در اقدامات فرهنگی و هنری
آیت الله العظمی صافی گلپایگانی برخی برنامه‌های تجلیل از هنر را خلاف احکام الهی دانسته و خواستار برچیده شدن آنها شد. (۳۵)
ایشان همچنین در بهمن ۱۳۹۳ش، از صدور مجوزهای خلاف شرع ابراز نگرانی کرد و از مسئولان وزارت ارشاد خواست به وظایف دینی خود عمل کرده و جلو منکرات و محرمات را بگیرند. (۳۶)
انتقاد از سیاست کنترل جمعیت
آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی، دی ۱۳۹۳ش، اصلاح فرهنگ غلط دربارهٔ کنترل جمعیت را وظیفه همگان دانست و خواستار ترویج فرهنگ اسلام در این زمینه شد. (۳۷)
ایشان پیش از آن در سال ۱۳۸۶ش نیز دربارهٔ عواقب فرهنگی اجتماعی کنترل جمعیت هشدار داده بود. (۳۸)
پیام تسلیت مقام معظم رهبری درپی رحلت آیت‌الله حاج شیخ لطف‌الله صافی گلپایگانی
بسم الله الرّحمن الرّحیم
با تأسف خبر درگذشت فقیه عالیمقام و مرجع بصیر، حضرت آیةالله آقای حاج شیخ لطف‌الله صافی گلپایگانی (رضوان‌الله علیه) را دریافت کردم. ایشان از استوانه‌های حوزه‌ی علمیه قم و از برجستگان علمی و عملی و پر سابقه‌ترین عالم دینی در آن حوزه‌ی مبارک بودند. در دوران مرحوم آیة الله بروجردی در شمار برترین تلامذه‌ی آن استاد بزرگ، در زمان مرحوم آیة الله سید محمدرضا گلپایگانی، همراه و مشاور علمی و عملی ایشان، و در دوران انقلاب، امین و مورد اعتماد حضرت امام خمینی به شمار میرفتند. سال ها در شورای نگهبان، رکن اصلی آن شورا محسوب می‌شدند و پس از آن هم همواره درباره‌ی مسائل انقلاب و کشور، دلسوزانه و مسئولانه ورود می کردند و بارها اینجانب را از نظرات و مشورت های خود مطلع و بهره‌مند می ساختند. قریحه‌ی شعری، حافظه‌ی تاریخی، پرداختن به مسائل اجتماعی، از دیگر ابعاد شخصیت این عالم کهنسال و بزرگوار بود. رحلت ایشان برای جامعه‌ی علمیِ دینیِ کشور مایه‌ی تأسف است. اینجانب به خاندان مکرّم و فرزندان گرامی ایشان و نیز به مراجع معظم و علمای اعلام حوزه‌ی علمیه و مقلّدان و ارادتمندان ایشان بویژه در قم و گلپایگان تسلیت عرض می کنم و رحمت و مغفرت الهی را برای ایشان مسألت می نمایم. (۳۹)
سیّدعلی خامنه‌ای
۱۴۰۰/۱۱/۱۲
https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=49525
پانویس:
۱) پخش ویژه برنامه با فرزانگان در سالروز ولادت آیت‌الله صافی گلپایگانی، پایگاه اینترنتی رادیو قرآن.
۲) زندگی نامه: لطف‌الله صافی گلپایگانی (۱۲۹۷)، پایگاه اینترنتی همشهری آنلاین.
۳) صافی گلپایگانی، لطف‌الله، سایت شبکه اجتهاد.
۴) تحصیلات، پایگاه اینترنتی دفتر آیت‌الله صافی گلپایگانی.
۵) زندگی نامه: لطف‌الله صافی گلپایگانی (۱۲۹۷)، پایگاه اینترنتی همشهری آنلاین، ۲۳ تیر ۱۳۸۸ش.
۶) پخش ویژه برنامه با فرزانگان در سالروز ولادت آیت‌الله صافی گلپایگانی، پایگاه اینترنتی رادیو قرآن.
۷) «آیت‌الله صافی گلپایگانی دارفانی را وداع گفت»، خبرگزاری اهل بیت (ابنا).
۸) «پیکر آیت‌الله صافی گلپایگانی در قم تشییع شد»، خبرگزاری فارس.
۹) «پیکر آیت‌الله صافی در جوار حرم سیّدالشهداء به خاک سپرده شد»، خبرگزاری ایکنا.
۱۰) «تشییع پیکر مطهر مرحوم آیت‌الله العظمی صافی فردا برگزار می‌شود»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله صافی گلپایگانی.
۱۱) پخش ویژه برنامه با فرزانگان در سالروز ولادت آیت‌الله صافی گلپایگانی، پایگاه اینترنتی رادیو قرآن.
۱۲) صافی گلپایگانی، لطف‌الله، سایت شبکه اجتهاد.
۱۳) پخش ویژه برنامه با فرزانگان در سالروز ولادت آیت‌الله صافی گلپایگانی، پایگاه اینترنتی رادیو قرآن
۱۴) پخش ویژه برنامه با فرزانگان در سالروز ولادت آیت‌الله صافی گلپایگانی، پایگاه اینترنتی رادیو قرآن.
۱۵) متن وصیتنامه حضرت آیت‌الله العظمی گلپایگانی، در روزنامه اعتماد، ۱۶ آبان ۱۳۹۱ش، ص۱۲.
۱۶) حضرت آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی، پایگاه اینترنتی مرجع ما.
۱۷) همه مردان شورای نگهبان + جدول، خبرگزاری ایسنا.
۱۸) صافی گلپایگانی، لطف‌الله، سایت شبکه اجتهاد.
۱۹) فقهای سابق شورای نگهبان، پایگاه اینترنتی مجلس شورای نگهبان.
۲۰) لطف‌الله صافی گلپایگانی، پایگاه اینترنتی آدینه‌بوک.
۲۱) لطف‌الله صافی (آیت‌الله صافی گلپایگانی)، پایگاه اینترنتی فرهیختگان تمدن شیعی.
۲۲) منتخب الأثر فی الإمام الثانی عشر (علیه‌السلام)، کتابخانه دیجیتال نور.
۲۳) بیان الاصول، کتابخانه دیجیتال نور.
۲۴) ثلاث رسائل فقهیه، کتابخانه دیجیتال نور.
۲۵) ضروره وجود الحکومه او الولایه للفقهاء، کتابخانه دیجیتال نور.
۲۶) هشدار شدید لحن آیت‌الله صافی گلپایگانی به ملک عبدالله، سایت الف.
۲۷) «آیت‌الله صافی گلپایگانی: اعتماد به طالبان اشتباهی غیرقابل جبران است»، ایرنا.
۲۸) «آیت‌الله صافی گلپایگانی: اعتماد به طالبان اشتباهی غیرقابل جبران است»، ایرنا.
۲۹) اعتراض شدید حضرت آیت‌الله العظمی صافی به حکم اعدام روحانی مبارز عربستان، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله صافی گلپایگانی.
۳۰) آیت‌الله صافی گلپایگانی سلب تابعیت شیخ عیسی قاسم را محکوم کرد، خبرگزاری ایسنا.
۳۱) اعتراض آیت‌الله العظمی صافی به دولت چین درباره سختگیریها نسبت به مسلمانان این کشور، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله صافی گلپایگانی.
۳۲) درخواست آیت‌الله صافی گلپایگانی از وزارت خارجه برای اعتراض به چین، سایت روزنامه دنیای اقتصاد.
۳۳) آیت‌الله صافی گلپایگانی: فتنه ی داعش، فتنه ی بدنام کردن اسلام است، خبرگزاری فارس.
۳۴) رمز موفقیت حوزه‌های علمیه، استقلال آنان است، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله صافی گلپایگانی.
۳۵) عنوان اسلامی بودن اداره فرهنگ و ارشاد حفظ شود./ کسانی که متصدّی کارهای فرهنگی می‌شوند، باید مقید به اجرای تام و کامل احکام شرع مقدس باشند./ هنر اسلامی باید جای هنرهای خلاف شرع را بگیرد، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله صافی گلپایگانی.
۳۶) نگرانی شدید آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی در پی مجوّزهای خلاف شرع، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله صافی گلپایگانی.
۳۷) توصیه‌های مهم و ارزشمند مرجع عالیقدر درباره ی کنترل جمعیت، ازدواج و طلاق و نامگذاری، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله صافی گلپایگانی.
۳۸) هشدار حضرت آیت‌الله العظمی صافی نسبت به عواقب فرهنگی اجتماعی کنترل جمعیت، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله صافی گلپایگانی.
۳۹) سایت خامنه ای دات آی آر.
