راه‌های انتخاب مرجع تقلید و اثبات اعلمیت
پرسش:
سلام من مرجع تقلید را با پرسش از دو نفر شیخ که شناختی از آنها نداشتم انتخاب کردم آیا این شیوه‌ی انتخاب صحیح است؟ اگر نیست لطفاً شیوه‌های انتخاب مرجع را دقیق توضیح دهید؛ مثلاً وقتی مراجع در دسترس نیستند آیا پرسیدن از دفتر مراجع (که بعضاً برخورد و رفتار درستی ندارند) کافی است؟ با تشکر
نام مرجع تقلید:
آیت‌الله‌العظمی سیستانی (حفظه‌الله تعالی)
پاسخ:
با عرض سلام و ادب؛
مجتهد بودن فرد و نیز اعلم بودنِ مجتهد را از سه‌راه می‌توان شناخت:
اوّل: آنکه خود انسان یقین کند، مثل آنکه از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد.
دوم: آنکه دو نفر عالمِ عادل که می‌توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند، به‌شرط آنکه دو نفر عالمِ عادل دیگر با گفته آنان مخالفت ننمایند؛ بلکه اجتهاد یا اعلمیت فرد به گفته یک نفر از اهل خبره و اطّلاع که مورداعتماد انسان باشد نیز ثابت میشود.
و در صورت تعارض اهل خبره، شهادت گروهی که مهارت و خبره بودنشان بیشتر است، مورد قبول است، طوری که احتمال اینکه شهادت این گروه خبره، مطابق با واقع باشد، نسبت به گروه دیگر احتمال قوی‌تری باشد و این احتمال قوی‌تر باعث شود تردید و دودلی که در ابتدا به سبب تعارض گفتار آن دو گروه ایجاد شده، به یک طرف رفته و گفتار گروه دیگر در مقایسه با آن گروه، عرفاً بدون تردید به‌حساب آید.
سوم: آنکه انسان از راه‌های معقول به اجتهاد یا اعلمیت فردی اطمینان پیدا کند، مثل آنکه عدّه‌ای از اهل علم که می‌توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند و از گفته آنان اطمینان پیدا میشود، مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند.
شایان‌ذکر است اگر هیچ یک از این راه‌ها برای تعیین مجتهد اعلم امکان‌پذیر نشد مکلّف باید به توضیحی که در مورد فوت مرجع تقلید بیان شده است (۱) عمل نماید. (۲)
