مصرف گوشت کبوتر ـ پروش کبوتر در منزل
پرسش:
سلام‌علیکم بر شما بزرگواران و خدمتگزاران دین مبین اسلام
آیا مصرف گوشت کبوتر (در این زمان که می‌شود گوشت مرغ و یا خروس نیز تهیه کرد) که شخصاً آنها را به همین قصد پرورش می‌دهم به لحاظ فقهی و همچنین به لحاظ اخلاقی موردی دارد یا نه؟ (اینجانب کبوتر را در خانه و فقط برای گوشت مصرفی پرورش می‌دهم نه موارد دیگر). اجرکم عندالله
نام مرجع تقلید:
آیت‌الله‌العظمی سیستانی (حفظه‌الله تعالی)
پاسخ:
با عرض سلام و ادب؛ کبوتر جزء حیوانات حلال گوشت است و خوردن گوشت آن بعد از ذبح شرعی اشکال ندارد. (۱)
بله در بعضی از روایات کشتن و ذبح حیوانی که انسان خودش پرورش داده، مکروه شمرده شده است. (البته خوردن گوشتش مکروه نیست، بلکه این کراهت مختص ذبح توسط صاحبش می‌باشد.) (۲)
نگهداری کبوتر، از جمله کارهایی است که هم رواج بسیاری میان ملت‌های مختلف دارد و هم طبع انسانی با آن سازش دارد.
اما در بحث دینی، باید میان دو موضوع نگهداری از کبوتر و کبوتربازی، تفاوت قائل شد. کبوتربازی مقوله‌ای جدای از نگهداری کبوتر است و حکمشان نیز متفاوت است. کبوتربازی اگرچه به‌خودی‌خود و بدون مزاحمت برای دیگران، بنا به‌حکم اولیه، اشکالی ندارد و حرمتی برایش ذکر نشده؛ اما استحبابی نیز ندارد. اما در مورد نگه‌داشتن کبوتر؛ از روایات برمی‌آید که نگه‌داشتن کبوتر مستحب بوده و دارای آثاری است. در ابتدای بحث روایاتی که نشان از نگهداری کبوتر در خانه امامان معصوم (علیهم‌السلام) دارد، ذکر می‌شود.
نگهداری کبوتر توسط ائمه اطهار (علیهم‌السلام):
بر اساس روایات، ائمه (علیهم‌السلام) در خانه خود از کبوترانی نگهداری می‌کردند و این نشان از نیکو بودن این عمل دارد:
روایت اول: (نقل شده ابوحمزه ثمالى می‌گوید: نوه‌ام چند کبوتر داشت. من از خشم، کبوترهاى او را سر بریدم. (پس از مدتی) به مکه رفته و قبل از طلوع آفتاب پیش امام باقر (علیه‌السلام) رفتم. زمانی که آفتاب طلوع کرد، کبوتر بسیارى در آنجا دیدم، با خود گفتم مسائلى از او بپرسم و جواب‌هایش را بنویسم بااین‌حال در فکر کارى بودم که در کوفه انجام دادم و بدون دلیل آن کبوترها را سر بریدم و پیش خود گفتم: اگر در کبوتر خیرى نبود، امام آنها را نگه نمی‌داشت، امام (علیه‌السلام) به من فرمود: «اى ابا حمزه! تو را چه شده!» گفتم: یابن رسول اللَّه خوب است، فرمود: «دلت جاى دیگر است؟» گفتم: آرى! به خدا و داستان سربریدن کبوترها را گفتم و گفتم اکنون در عجبم از این‌همه کبوتر که شما دارید. فرمود: «کار بسیار بدی کردی. ») (۳)
روایت دوم: (منقول است از عبدالکریم بن صالح: نزد امام صادق علیه‌السلام رفتم و دیدم سه کبوتر سرخ بر بسترش هستند و فضله انداختند گفتم: قربانت اینها بستر را آلوده کردند، فرمود: «مشکلی نیست، خوب است که در خانه باشند .») (۴)
روایت سوم: (روایت شده از محمّد بن کرامه: در خانه امام موسی‌بن‌جعفر (علیه‌السلام) یک جفت کبوتر دیدم که پَرهای آن سبز بود و اندکى سرخى داشت و ماده سیاه بود و امام نان برایشان خُرد می‌کرد.) (۵)
علاوه بر اینها توصیه‌هایی نیز در مورد نگهداری کبوتر وجود دارد؛
نقل کرده‌اند از زید شحام: در نزد امام صادق (علیه‌السلام) صحبت از کبوتر شد و ایشان فرمودند: «آنها را در خانه‌هاى خود داشته باشید که محبوب هستند.» (۶)
برای نگه‌داشتن کبوتر در خانه آثاری در روایات ذکر شده که در اینجا به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم:
دورکردن اجنه و شیاطین از خانه
نقل شده که امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: «کبوتر از پرنده‌هاى پیغمبران است که در خانه خود داشتند و در هر خانه که باشند، آفت جن به اهل آن خانه نرسد؛ چون سفهای جن درخانه‌بازی کنند، با کبوتر مشغول شوند و مردم را کاری ندارند.» (۷)
و از امام صادق (علیه‌السلام) نقل دیگری نیز وجود دارد که صدای پرزدن کبوتر، شیاطین را می‌راند. (۸)
جلوگیری از نابودی خانه
روایت شده امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: «إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَدْفَعُ بِالْحَمَامِ عَنْ هَدَّةِ الدَّار». (۹) خدای عزّ و جلّ به‌وسیله کبوتر از شکست و نابودی خانه جلوگیری می‌کند. منظور از «هَدَّةِ الدَّارِ» هم می‌تواند به معنای نابودی خانه باشد و هم احتمال دارد منظور دفع ضرر از افراد ضعیف خانه چون زنان و فرزندان باشد. (۱۰)
رفع تنهایی به‌وسیله کبوتر
نقل است مردى به پیامبر خدا (صلی‌الله علیه و آله و سلم) از هراس و تنهایی شکایت کرد. پیامبر (صلی‌الله علیه و آله و سلم) به او فرمود: «یک جفت کبوتر بگیر.» (۱۱)
روایت شده امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: «کبوتر را در خانه پیش من بگذارید تا همدم من باشد.» (۱۲)
شایان‌ذکر است، برای نگهداری کبوتر در منزل شایسته است داخل اتاق خود انسان نباشد و در طرف دیگر حیاط یا پشت‌بام یا … نگهداری شود. (۱۳)
