کسر پول بابت بدهی ـ قاعده کسر
پرسش:
بدهی‌های اینجانب به بانک‌ها و اشخاص بیشتر از مطالبات، دارایی‌ها و درآمدهایم می‌باشد آیا به بنده خمس تعلق می‌گیرد؟
نام مرجع تقلید:
مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (حفظه‌الله تعالی)
پاسخ:
با عرض سلام و ادب؛
به‌طورکلی بدهی اعم از اینکه بر اثر قرض گرفتن باشد و یا بر اثر خرید نسیه‌ی لوازم‌خانگی، اگر به‌خاطر تأمین مخارج سالانه‌ی زندگی همان سال درآمد باشد اگر بخواهد پرداخت نماید، از درآمد سال کسر می‌شود، ولی اگر برای بدهی‌های سال‌های قبل باشد، هرچند مصرف درآمد سالانه برای پرداخت آن جایز است، ولی اگر تا پایان سال پرداخت نشود از درآمد سالانه استثنا نمی‌شود.
ضمناً در صورتی بدهی مذکور از درآمد سال کسر می‌شود که قصد پرداخت دین را داشته باشد، بنابراین مبلغ مذکور که از درآمد کسر شده است، فقط باید بابت پرداخت بدهی مصرف شود.
شایان‌ذکر است، هر مقدار از اقساط را که به بانک پرداخت شده خمس ندارد، همچنین اگر بدهی به‌خاطر تأمین مخارج سالانه زندگی همان سال درآمد باشد، چنانچه بخواهد از مؤونه سالانه همان سال بپردازد، خمس ندارد.
توجه به این نکته حائز اهمیت است که بیشتر بودن بدهی‌ها، معیار کلی برای حکم به عدم تعلق خمس نیست و ممکن است در چنین حالی خمس تعلق بگیرد؛ بنابراین برای روشن‌شدن تعلق یا عدم تعلق خمس نیاز به بررسی دقیق است؛ ازاین‌رو جهت آگاهی از این مسئله و تعیین میزان خمس در صورت تعلق و چگونگی پرداخت آن، به دفتر مقام معظم رهبری «دام‌ظله» یا یکی از وکلای مسلم ایشان در امر وجوهات شرعیه مراجعه نمایید.
همچنین می‌توانید در ساعات کاری (صبح و بعدازظهر) با بخش وجوهات دفتر قم (۳۷۱۱۲۲۳۰ و ۳۷۷۴۲۲۲۷ ـ ۰۲۵) یا دفتر تهران (۶۴۴۱۲۵۳۵ ـ ۰۲۱) تماس گرفته و از آنان راهنمایی بگيريد. (۱)
