گرفتن جایزه در صورت تقلب یا سؤال از ناظرین

پرسش:

دانشگاهمان یک مسابقه اینترنتی درباره کتاب و کتابخانه گذاشت و یک هفته مهلت داد که دانشجویان شرکت کنند. بعضی سؤالاتش منابع نداشت که بریم از کتابی بخونیم و جوابشو دربیاریم باید از دانش خودمون استفاده می‌کردیم یا از کسی مثل کتابدار جواب‌ها رو می‌پرسیدیم. گفته بودن برندگان این‌طور مشخص میشن: به ۱۰ نفر از افرادی که بیشترین پاسخ درست رو بدن جایزه تعلق می گیره. حالا من اتفاقی به طراح سؤال که مسئول کتابخانه دانشگاهمان بود دسترسی پیدا کردم و بهش تلفن زدم و یکی از سؤالات رو طوری پرسیدم که نفهمه مال مسابقه هست؛ چون اگه می‌فهمید جواب نمی‌داد. سؤال رو پرسیدم و جواب رو گرفتم. حالا برنده شدم. الان عذاب وجدان گرفتم که آیا این برنده‌شدن و جوایزش حق من هست یا نه حقم نیست و بلکه حق الناسه؟ چون من یک سؤال رو از خود طراح مسابقه بدون اینکه بفهمه سؤال مسابقه هست پرسیدم و از طرفی هر فردی پاسخ درست بده برنده نیست بلکه ۱۰ نفر که بیشترین پاسخ درست رو دادن (به عبارتی محدودیت گذاشتن برای برندگان) و شاید اگه من اون سؤال رو نمی‌پرسیدم فرد دیگری جای من قرار می‌گرفت به‌عنوان برنده. واقعاً نمی دونم حق الناسه یا حق خودمه. البته با خودم گاهی میگم شاید دارم وسواس به خرج میدم اما چون باطن کارمو نمی دونم خیلی نگرانم چون پای حق‌الناس چندین نفری وسطه. راهنماییم کنید؛ چون باید برم جایزم رو بگیرم و باید تصمیم بگیرم.

نام مرجع تقلید:

آیت‌الله‌العظمی سیستانی (حفظه‌الله تعالی)

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛

چنانچه اجازه‌ی تحقیق داشته‌اید، و شما به‌عنوان تحقیق از ناظر پرسیده‌اید، اشکال ندارد.

ولی در غیر این صورت، اگر وعده بوده (و جعاله نبوده(۱))، منوط به رضایت جایزه دهندگان است.

و اگر شک در رضایت داشته باشید، حق گرفتن ندارید. (۲)

منابع:

(۱) جعاله: مثلاً مسئولین مسابقه اعلام کردند که اگر به ۱۰ سؤال جواب دهید، در ذمه‌ی ما استحقاق پیدا می‌کنید که به‌قیدقرعه یا بدون آن جایزه دهیم (که البته چنین فرضی بعید به نظر می‌رسد).

(۲) استفتاء خصوصی از نماینده‌ی معظم‌له و رئیس هیئت استفتائات معظم‌له و عضو شورای فقهی حرم مطهر رضوی