معنای غنا در خوانندگی ـ چهچهه‌زدن و صدا در گلو انداختن ـ صوت بعضی خواننده‌های معروف و مداح‌ها

پرسش:

اینکه فقها فرمودند که منظور از غنا همان چهچهه‌زدن و چرخاندن صدا در گلو می‌باشد آیا چهچه خاصی مدنظر است یا مطلق چهچه حتی مثل چهچه‌های شجریان و افتخاری و در مداحی مثل چهچه‌های امثال محمود کریمی لطفاً واضح و صریح راهنمایی بفرمایید.

نام مرجع تقلید:

مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (حفظه‌الله تعالی)

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛

موارد مختلف است؛ ولی به‌طورکلی غنا عبارت است از ترجیع صدا به‌نحوی‌که مضلّ عن سبیل اللّه و مناسب با مجالس لهو و گناه باشد که خواندن به این صورت و گوش‌دادن به آن مطلقاً حرام است و حرمت غنا و مانند آن، با تعبّد به شرع ثابت شده و از احکام ثابت فقه شیعه محسوب می‌شود و دائر مدار ملاکات فرضی و آثار روانی و اجتماعی نمی باشد، بلکه تا زمانی که این عنوان حرام بر آن صدق کند، حکم آن حرمت و وجوب اجتناب به طور مطلق است. ضمناً، معظم له اطراب به معنی طرب انگیز بودن را (چه اطراب فعلی باشد و چه شأنی) مقوم معنای غنا و دخیل در حرمت و حلیت آن نمی دانند؛ که تفصیل آن در درس خارج فقه بیان شده است. کلمات طرب و مطرب در کتاب اجوبة الاستفتائات نیز در چاپ جدید آن اصلاح شده است. (۱)

توجه نمایید که گوش‌دادن به غنا به طور مطلق حرام است، چه در خانه به‌تنهایی شنیده شود و یا در حضور دیگران، چه در او تأثیر بگذارد یا خیر، چه توسط مرد باشد یا زن، چه به طور مستقیم باشد یا از طریق نوار، چه همراه با نواختن آلات لهو یا آلات موسیقی باشد یا نه چه در عروسی باشد و چه غیر آن، چه در آن در مجلس حضور داشته باشد یا از بیرون مجلس استماع نماید، چه غنای زن برای شوهرش و بالعکس باشد و قصدش لذت‌بردن از همسر باشد، چه برای اجنبی یا اجنبیه باشد، حتّی اگر در دعا و قرآن و اذان و مرثیه و غیره باشد، باز هم حرام است و فرقی بین زبان‌ها و کشورهای محل تولید وجود ندارد؛ بنابراین خریدوفروش و گوش‌دادن و توزیع این نوارها درصورتی‌که محتوی غنا یا موسیقی لهوی حرام باشند جایز نیست. (۲)

شایان‌ذکر است؛ حضور در مجلس غنا و موسیقی لهوی مناسب با مجالس لهو و گناه درصورتی‌که منجر به گوش‌دادن به موسیقی و خوانندگی لهوی و حرام باشد یا ارتکاب گناه یا تأیید آن شود یا نهی‌ازمنکر متوقف خروج از آن مجلس یا شرکت‌نکردن در آن باشد باید انسان در آن مجلس شرکت نکند و اگر در آن حضور دارد آنجا را ترک کند. ولی در صورت شک در موضوع، حضور در آن مجلس و گوش‌دادن به آن فی‌نفسه اشکال ندارد. (۳)

برای اطلاع از فتاوای تخصصی و تفصیلی مقام معظم رهبری در باب “غناء” اینجا را کلیک نمایید.

منابع:

(۱) سایت استان‌ها، ویژه نمایندگان مقام معظم رهبری، بخش سؤالات نمایندگی‌ها، شماره استفتاء: ۳۸۷۳۴۶ ـ اجوبة الاستفتائات، فصل کسب‌های حرام، موسیقی و غنا، ص۲۶۸و ۲۶۹، س ۱۱۳۳ و ۱۱۳۸ و ۱۱۳۹ ـ  همان، ص ۲۷۱ تا ۲۷۳، س ۱۱۴۹ و  ۱۱۵۵ و ۱۱۵۶ ـ  منتخب المسائل، مسائل فرهنگی و اجتماعی، ص ۱۱۴، م ۴۵۶ ـ جواب‌های ثابت، ویژه نمایندگان کشوری، فصل ۷، (مکاسب محرّمه) ص۱۲، م ۹۱  ـ  رساله آموزشی معظم له، ج ۲، از ص۱۲۱ تا ص۱۳۷، درس ۲۷ و ۲۸ و ۲۹، فصل چهارم: معامله با عمل محرم (۲۱ تا ۲۳)، گفتار هفدهم: غنا ـ مکاسب محرمه معظم له، ج۲۶۲، ص۴ و ۵ ـ همان، ج ۳۱۶، ص۱۰ ـ موسوعه فقهی تحقیقات و استفتائات واحد پاسخ به سؤالات جامعة الزهرا (سلام‌الله‌علیها)، قم، مجموعه احکام ۱۲، قسمت غناء، ص ۷

(۲) اجوبة الاستفتائات، فصل کسب‌های حرام، موسیقی و غنا، از ص ۲۶۸ تا ص۲۷۱، برگرفته از س ۱۱۳۶ و ۱۱۴۲ و ۱۱۴۳ و ۱۱۴۹ و ۱۱۵۱ و ۱۱۵۳ و ۱۱۵۶ ـ استفتائات جدید مقام معظم رهبری (معاونت ارتباطات حوزه‌ای دفتر مقام معظم رهبری ـ بخش استفتائات)، ویژه نمایندگان کشوری، ص۴۲، س ۱۱۵ ـ منتخب المسائل، مسائل فرهنگی و اجتماعی، ص ۱۱۵، م ۴۵۸ ـ استفتاء کتبی ویژه، شماره: ۸۹۱۰۲۸ ـ  راهنماى فتاوا، چند استفتاء از محضر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (دام‌ظله)، س ۴ ـ رساله آموزشی معظم له، ج۲، از ص۱۲۱ تا ص۱۳۷، درس ۲۷ و ۲۸ و ۲۹، فصل چهارم: معامله با عمل محرم (۲۱ تا ۲۳)، گفتار هفدهم: غنا ـ مکاسب محرمه معظم له، ج۲۶۲، ص۴و ۵

(۳) سایت استان‌ها، ویژه نمایندگان مقام معظم رهبری، بخش سؤالات نمایندگی‌ها، شماره استفتاء: ۳۸۵۳۵۶ ـ منتخب المسائل، مسائل فرهنگی و اجتماعی، ص۱۱۹، م ۴۷۴ ـ جواب‌های ثابت، ویژه نمایندگان کشوری، فصل ۷ (مکاسب محرّمه)، ص۱۳، م ۱۰۰ ـ  اجوبة الاستفتائات، فصل کسب‌های حرام، موسیقی و غنا، ص۲۶۶، س ۱۱۲۹