فرستادن صلوات هنگام آمدن برق و روشن‌شدن چراغ ـ کلام شهید مطهری در این باب
پرسش:
سلام .
آیا صلوات فرستادن هنگام آمدن برق و روشن‌شدن چراغ بدعت محسوب شده و حرام است؟
نام مرجع تقلید:
مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (حفظه‌الله تعالی)
پاسخ:
با عرض سلام و ادب؛
اشکالی ندارد. (۱)
شهید مطهری دراین‌رابطه کلامی به شرح ذیل دارند:
مبارزه با بدعت حدیثی در کتب حدیث هست که مضمون آن این است که هروقت اهل بدعت را دیدید (با آنها مبارزه کنید.) «بدعت» یعنی کسی در دین خدا چیزی را وارد کند که از دین نیست؛ از پیش خود چیزی را جعل و وضع کند که مربوط به دین نیست.
همه وظیفه دارند که با بدعت مبارزه کنند. مثلاً صلوات فرستادن، همه‌وقت خوب است. شما در هر شرایطی صلوات بفرستید، یک عمل مستحبی را انجام داده‌اید. فرض کنید یک گوینده حرف می‌زند، در وسط حرف خودش برای این که رفع خستگی کرده باشد، به جمعیت می‌گوید: صلواتی بفرستید. این امر خوبی است.
اما اگر شما فکر کنید که در اسلام یک چنین سنتی هست که در وسط حرف گوینده صلوات بفرستید و به‌عنوان یک امر اسلامی این کار را بکنید، این «بدعت» است.
بدانید چنین دستوری در اسلام نرسیده که در وسط موعظهٔ یک نفر صلوات بفرستید.
یک عادتی در میان ما ایرانی‌ها هست که اگر از آن پرهیز کنیم خوب است و آن این است که وقتی چراغ را روشن می‌کنند صلوات می‌فرستیم. ممکن است بگویید صلوات هروقت خوب است. من هم قبول دارم، هروقت خوب است، اما در ایران این کار یک پروندهٔ بدی دارد. در ایران سابقهٔ آتش‌پرستی و احترام به آتش وجود دارد؛ نکند یک‌وقت آن باطنِ روحیه‌های احترام به چراغ و تعظیم آتش دخالت کند. شما می‌بینید اسلام می‌گوید اگر می‌خواهی نماز بخوانی، با اینکه وقتی نماز می‌خوانی توجهت به خداست اما اگر فردی روبروی توست، مکروه است چون بویی از آدم پرستی دارد؛ اگر عکسی روبروی شماست، مکروه است چون بویی از شکل‌پرستی دارد؛ اگر چراغ هم روبروی شماست، نمازخواندن مکروه است چون بویی از آتش‌پرستی در آن هست. حال وقتی که چراغ را روشن می‌کنند صلوات نفرستید، چون بویی از آتش‌پرستی می‌دهد. غرضم این است که اینها را «بدعت» می‌گویند.
خیلی چیزهاست که بدعت است و در میان مردم ـ مخصوصاً خانم‌ها ـ از این بدعت‌ها هست، مثل آش ابودَرداء، آش بی‌بی سه‌شنبه، سفرهٔ حضرت ابوالفضل. ما چنین چیزهایی در اسلام نداریم. در اسلام، ما یک چیزی به نام سفرهٔ حضرت ابوالفضل نداریم. بله، یک مطلب هست: یک کار خیری بکنید، مثلاً فقرا را اطعام کنید، ثواب دارد، بعد ثوابش را نثار حضرت رسول کنید، نثار حضرت امیر کنید، نثار حضرت زهرا کنید، نثار امام حسن، امام حسین، هریک از ائمّه، یا نثار حضرت ابوالفضل بکنید. همین‌طور اگر نثار یکی از اموات خودتان بکنید مانعی ندارد. اگر شما سفره‌ای در منزلتان تشکیل بدهید به‌شرط آنکه آداب و تشریفات زنانه‌اش را – که من نمی‌دانم چیست و اگر کسی خیال کند آن دَنگ و فنگ‌ها جزء آداب اسلامی است باز بدعت می‌شود – حذف کنید، اگر اطعام مسلمان بالخصوص اطعام فقرا باشد و ثوابش نثار حضرت ابوالفضل شود مانعی ندارد. اما اگر کارهایی با آداب و تشریفات و تشکیلاتی انجام شود و خیال کنید اینها از اسلام است، این بدعت و حرام است.
افرادی پیدا می‌شوند که در دین بدعت ایجاد می‌کنند. یک کسی می‌آید می‌گوید من نایب خاص امام زمان هستم، مثل علی‌محمد باب؛ این را «اهل بدعت» می‌گویند. در حدیث است اگر اهل بدعت پیدا شدند، با اهل بدعت مبارزه کنید و عالِم باید مبارزه کند و حق ندارد ساکت باشد، و در یک حدیث تعبیر چنین است: وَ باهِتوهُمْ یعنی مبهوتشان کنید، بیچاره‌شان کنید؛ یعنی با آنها مباحثه کنید و دلیل‌هایشان را بشکنید. فَبُهِتَ الَّذی کَفَرَ (۲)چنان که ابراهیم آن کافر زمان خودش را مبهوت کرد، شما هم مبهوتش کنید. (۳)
