راه‌حل شرعی گرفتن وام‌ها و سپرده‌های ربوی ـ عقد محاباتی به‌شرط تأخیر در پرداخت دین
پرسش:
به نام خدا
سلام‌علیکم
از مطالعه استفتائات موجود در سایت به این نتیجه رسیدم که دررابطه‌با وامی که تحت عنوان جعاله از بانک‌ها اخذ می‌شود حداقل سه اشکال وجود دارد :
۱ـ در قرارداد جعاله بانک‌ها معمولاً در قسمت مورد جعل چیزی نوشته نمی‌شود و به‌صورت جای خالی باقی می‌ماند و صرفاً قرارداد مذکور امضا می‌شود.
۲ـ زیادی جعل قرارداد اول نسبت به قرارداد دوم باتوجه‌به اینکه بانك، متقاضی تسهیلات را وكیل تبرعّی و مجانی خویش قرار داده تا وی از طرف بانك انعقاد جعاله ثانویه را با عامل عهده‌دار شود.
۳ـ شرط دیرکرد
راه‌حل‌هایی که برای تخلص از ربا در سایت آمده یا مختص به بانک‌های دولتی یا مشترک است (مانند اجازه عام حضرت آیت‌الله سیستانی به مؤمنین) و یا نیازمند تغییر قرارداد و رویه بانک‌ها است که تاکنون محقق نشده است.
باتوجه‌به موارد بالا آیا راه شرعی برای دریافت وام جعاله از بانک‌های خصوصی با مشخصات فوق‌الذکر وجود دارد یا خیر؟
نام مرجع تقلید:
آیت‌الله‌العظمی وحید خراسانی (حفظه‌الله تعالی)
پاسخ:
با عرض سلام و ادب؛
جعاله یکی از تسهیلات بانکی است و وام و قرض نیست، لذا در کثیری از موارد، حکم آن با وام و قرض فرق دارد.
برای اطلاع از احکام تفصیلی تسهیلات جعاله مطابق با فتوای معظم له و مراجع معظم تقلید، اینجا را کلیک نمایید.
اما درمورد دیرکرد، راه‌حل آیت‌الله سیستانی (اذن عام برای تصرف در اموال مجهول‌المالک) را آیت‌الله وحید خراسانی صحیح و کافی نمی‌دانند و مقلدین ایشان نمی‌توانند از این راه‌حل استفاده نمایند.
برای اصلاح دیرکرد به فتوای آیت‌الله وحید خراسانی، می‌توانید از راه‌حل شرعی “عقد محاباتی به‌شرط تأخیر در پرداخت دین” استفاده نمایید.
شایان‌ذکر است، راه‌حل مذکور (عقد محاباتی به‌شرط تأخیر در پرداخت دین) را آیت‌الله سیستانی بنا بر احتیاط واجب کافی نمی‌دانند و حکم ربا دارد. (۱)
