خمس اموال غیر شاغلین – پرداخت خمس هر یک از اموال به صورت جداگانه [خمس]

پرسش:

 با عرض سلام

1) من ازدواج کردم ولی هنوز در دوران عقد هستم.

دانشجو هستم،درآمدی ندارم و پدرم خرج مرا تأمین میکنند

آیا میتوانم برای هدیه هایی که میگیرم یک روز در سال را به عنوان سال خمسی انتخاب کنم یا باید برای هر هدیه ای که دریافت میکنم،جداگانه پس از گذشت یک سال اگر استفاده نشد،خمس بدهم؟

2) من ۴ ام شهریور را به عنوان سال خمسی انتخاب کرده بودم، پدرم چند روز قبل از ۴ شهریور، پولی را به عنوان خرجی و به مقدار نیازم، به من داده بودند، روز ۴ شهریور ،مقداری از آن پول باقی مانده بود، آیا مقدار باقیمانده خمس دارد؟

3) همچنین چند روز قبل از ۴ شهریور پدرم لباس، دارو و موارد دیگری را که به آنها نیاز داشتم برایم تهیه کرده بودند اما تا رسیدن روز ۴ شهریور هنوز لباس را استفاده نکرده بودم، و مقداری از دارو ها مانده بود،آیا خمس دارد؟

نام مرجع تقلید:

آیت الله العظمی سیستانی (حفظه الله تعالی)

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛

1 تا 3)

افراد غیر شاغل یعنی کسانی که شغلی ندارند که از آن مخارج زندگیشان را به دست آورند و از کمک دولت یا مردم استفاده می‌کنند یا آنکه اتّفاقاً درآمدی به دست می‌آورند، بعد از آنکه یک سال از موقعی که آن فائده و درآمد را به دست آورده­ و مالک شده ­اند، بگذرد، باید خمس مقداری را که از مخارج سالشان زیاد آمده بپردازند و می‌توانند برای هر درآمد و سودی، سال جداگانه‌ای در نظر بگیرند. (لذا چنین شخصی مخیر است بین اینکه یک سال خمسی قرار دهد و تمام اموال خود را که در سال گذشته _ ولو یک روز قبل _ به دست آورده، تخمیس نماید و یا میتواند برای هر یک از اموال، تا 12 ماه قمری خمس ندهد و بر هر مالی که یک سال قمری گذشت، بعد تخمیس نماید.)

شایان ذکر است، در مورد افراد غیر شاغل، زمان شروع سال خمسی برای هر درآمد، هنگامی است که مالک آن درآمد می‌شوند و نه زمان تبدیل آن؛ مثلاً شخصی که شاغل نیست و از کمک فرزندانش زندگی خویش را اداره می‌کند، چنانچه یکی از فرزندانش در تاریخ اوّل مهر ماه، مبلغ 400,000 تومان به وی هدیه دهد و او در تاریخ اوّل آذرماه، با این مبلغ مقداری برنج خریداری نماید، ابتدای سال خمسی مربوط به برنج­، زمان مالک شدن مبلغی که با آنها برنج را خریداری نموده – یعنی اوّل مهرماه – می‌باشد و نه زمان تبدیل این مبلغ به برنج (اول آذرماه)؛ پس اگر تا اوّل مهرماه سال آینده، برنج‌ها باقی بماند، باید خمس مقدار باقی مانده را بپردازد.[1]

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1]. این حکم در مورد خروج از مؤونه، که احکام آن در مسائل «632 تا 634» توضیح المسائل جامع، ج2  بیان شده نیز جاری است. به عنوان مثال، اگر فرد غیر شاغل درآمدی را در اول فروردین‌ماه مالک شود و با درآمد مذکور در اول دی‌ماه همان سال کالایی که مؤونه محسوب می­شود را خریداری نماید، ولی بعد از گذشت سه یا چهار ماه استفاده از آن در مؤونه، دیگر بدان احتیاج نداشته باشد، حکم خروج از مؤونه بعد از گذشت سال که در مسألۀ «634» توضیح المسائل جامع، ج2 بیان شده در مورد آن جاری می­شود.

 [2] منهاج الصالحین، ج1، ص 368، م 1218 / المسائل المنتخبة، ص 153، م 604 / توضیح المسائل جامع، ج2، م573 و 574 / توضیح المسائل جامع تک جلدی (چاپ قدیم)، ص 648، م 2301 و 2302 / مسائل خمس و زکات، ص 17، م 5 و 6 /