تسهیلات بانک مسکن ـ فرق تسهیلات و قرض ـ راه‌حل‌های وام‌های بانکی
پرسش:
سلام و خداقوت
ببخشید شوهرم دو حساب در بانک مسکن برای خرید خانه بازکرده یکی برای خودش (مقلد رهبر) و یکی هم برای من وام با سود ۹درصد و بازپرداخت ۱۲ساله (وام مسکن یکم)
از نظر شرعی این وام مشکلی دارد؟
نام مرجع تقلید:
مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای ، آیت‌الله‌العظمی سیستانی
پاسخ:
با عرض سلام و ادب؛
در فرض سؤال، وام مسکن جزء تسهیلات می‌باشد (تسهیلات فروش اقساطی) نه قرض، لذا احکام تسهیلات جاری می‌شود.
و به‌طورکلی چنانچه در تسهیلات شرط دیرکرد وجود داشته باشد، به فتوای معروف مراجع از جمله آیت‌الله سیستانی این تسهیلات ربوی و حرام است؛ و اینکه عده‌ای گمان می‌کنند راه‌حلش این است که شما شرط دیرکرد را قبول ننمایید، این مکفی نیست و این راه را ازآنجاکه تطابق بین ایجاب و قبول نیست، معظم له قبول نمی‌فرمایند.
بله در بین مراجع معظم تقلید، تنها مقام معظم رهبری نوعی خاص از دیرکرد و خسارت تأخیر تأدیه یا وجه التزام را که فقهای شورای نگهبان تصویب نمودهاند را از مصادیق ربا نمی‌دانند و جایز میدانند. بدین صورت كه در ضمن عقد بانك با متقاضی وام (اعم از تسهیلات و قرض) شرط میكند “در صورت عدم تسويه كامل اصل بدهی ناشی از قرار‌داد تا سررسيد مقرّر، به علّت تأخير در تأديه بدهی ناشی از اين قرار‌داد از تاريخ سررسيد تا تاريخ تسويه كامل بدهی، مبلغي به ذمّه امضاکننده اين قرار‌داد تعلّق خواهد گرفت.”
شایان‌ذکر است، گاه در اعطای تسهیلات (غیر قرض)، بانک یا مؤسّسه پیش‌شرط مالی معیّن می‌کند مثل این که این تسهیلات به کسانی اختصاص پیدا می‌کند که برای چندماهه زودتر در بانک یا مؤسّسه افتتاح حساب کرده باشند، این افتتاح حساب به دو شیوه مرسوم است:
الف. حساب پس‌انداز قرض‌الحسنه
ب. سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت یا بلندمدت
این پیش‌شرط تسهیلات به‌خودی‌خود اشکالی ندارد؛ ولی درصورتی‌که افتتاح حساب از نوع پس‌انداز است متقاضی تسهیلات در ضمن قرض‌دادن به بانک یا مؤسّسه نباید شرط دریافت تسهیلات از بانک یا مؤسّسه بنماید و گرنه قرض وی به بانك یا مؤسّسه ربوی محسوب می‌شود و حكم سرمایه‌گذاری بانكی قبلاً بیان شد.
ج. گاه این امر با واگذاری اوراق حق‌تقدم صورت می‌گیرد، اوراق حق‌تقدم اوراقی هستند كه فعلاً بانك مركزی و سازمان بورس و اوراق بهادار مجوّز انتشار آن را به بانك مسكن داده است و فرد دارای این اوراق می‌تواند بدون افتتاح حساب چندماهه در بانك و بدون گذاشتن پول پیش، با تهیه این اوراق اقدام به دریافت تسهیلات نماید، كه ماهیت آن نوعی حق امتیاز وام است كه می‌تواند در قالب مصالحه یا معاوضه در ازای دریافت مبلغی به فرد واگذار شود یا در ازای تملیك یا هبه مبلغ معیّن در اختیار فرد قرار داده شود.
لازم به ذکر است؛ بانك نمی‌تواند مبلغی از اصل تسهیلات اعطایی را مسدود نموده و به متقاضی تسهیلات ندهد؛ ولی سود آن را از وی دریافت نماید. (۱)
برای اطلاع از احکام کامل تسهیلات فروش اقساطی (مثل وام خودرو، مسکن و…) و همچنین راه‌حل شرعی دریافت این وام (فیلم سخنرانی استاد) اینجا را کلیک نمایید.
برای اطلاع از چند راه‌حل برای گرفتن وام‌های ربوی از بانک‌ها مطابق با فتوای آیت‌الله سیستانی، اینجا را کلیک نمایید.
برای اطلاع از راه‌حلی دیگر راجع به گرفتن خسارت تأخیر تأدیه (دیرکرد – وجه التزام) در بانک‌های خصوصی، دولتی، مشترک اینجا را کلیک نمایید.
