احکام مربوط به شرط بندی و قمار همراه با اختلافات [قمار]

“احکام مربوط به شرط بندی و قمار”

مطابق با فتوای مراجع معظم تقلید

مسأله:

ساخت و خرید و فروش آلات قمار حرام است. ^[۱]

 

نظر مراجع نسبت به حکم شرط بندی:

شرط بندی در مسابقات و بازی ها و هر جایی که بُرد و باخت و رقابت مطرح باشد، حرام است؛ إلّا شرط بندی در دو مورد از ورزش ها که جایز و حلال است، مشروط بر اینکه فقط بین خود بازیکنان باشد نه بین تماشاچیان:

۱) سَبق: مسابقه اسب دوانی یا شتر سواری.

۲) رِمایه: مسابقه تیر اندازی.

 

پرسش:

منظور از سَبق در حال حاضر چیست ؟

آیت الله سیستانی:

سبق، مسابقه اسب دوانی یا شتر سواری و مسابقه با حیواناتی مانند آن است و شامل مسابقه با انواع ماشین‌هایی که در جنگ کاربرد دارد، هواپیماهای جنگی، تانک‌ها و مانند اینها نیز می‌شود. ^[۲]

 

پرسش:

منظور از رمایه در حال حاضر چیست ؟

مقام معظم رهبری (مُدّ ظلّه العالی):

با هر وسیله ای که موجب تقویت بُنیه دفاعی و نظامی شود.

آیت الله سیستانی:

رِمایه، مسابقه تیراندازی است که شامل تیر اندازی با انواع مختلف اسلحه و ادوات جنگی معمول و متداول در جنگ و نیز پرتاب نیزه و سرنیزه و شمشیربازی می‌شود. ^[۳]

برای اطلاع از فتاوای آیت الله العظمی سیستانی پیرامون “احکام شرط بندی و قمار” اینجا را کلیک نمایید.

 

نظر مراجع نسبت به حکم شطرنج :

حضرت امام خمینی (رحمت الله علیه):

اگر بطور کلّی از حالت قمار بودن خارج شده، بازی با آن حلال و إلّا حرام است و تا زمانی که احراز نشده که از حالت قمار بودن خارج نشده، حرام است بازی کنند.

و در استفتاء دیگری فرمودند:

حرام است.

مقام معظم رهبری:

برای مکلّفی که احراز و یقین کرده شطرنج از آلت قمار خارج شده و دیگر با آن قمار بازی نمی کنند، بازیِ بدون برد و باخت جایز است.

آیت الله مکارم شیرازی:

اگر شطرنج در عرف عام، از آلت قمار بودن خارج شده، بازی با آن حلال است و إلّا حرام است.

آیات عظام سیستانی ، خوئی ، وحید خراسانی ، بهجت ، صافی گلپایگانی:

شطرنج مطلقاً حرام است. ^[۴]

پرسش ۱:

اینکه گفته شده اگر شطرنج از حالت قمار بودن خارج شود، بازی کردن بدون برد و باخت، جایز است منظور چیست؟

حضرت امام خمینی (رحمت الله علیه):

در تمام دنیا از حالت قمار خارج شده باشد.

مقام معظم رهبری:

منظور این است که مکلّف یقین کند از حالت قمار بودن خارج شده و اختصاص به محلّ خاص و منطقه مخصوصی ندارد.

آیت الله مکارم شیرازی:

اگر شطرنج در عرف عام از صورت قمار خارج شده باشد و به عنوان ورزش شناخته شود مانعی ندارد و ملاک و معیار خارج شدن همان شهر است. ^[۵]

 

پرسش ۲ :

حضور در مکانی که شطرنج بازی می کنند چه حکمی دارد؟

مقام معظم رهبری:

جایز نیست انسان با اختیار در مجلس قمار یا بازی با آلات قمار شرکت کند.

آیت الله صافی گلپایگانی:

بنابر احتیاط واجب حرام است. ^[۶]

 

پرسش ۳:

بازی شطرنج و پاسور و… اگر کامپیوتری باشد چه حکمی دارد؟

مقام معظم رهبری:

بازی وسایل قمار با کامپیوتر بدون شرط بندی چنانچه در مقابل، طرف دیگری هست که با او بازی کند، مثل بازی با خود آن وسایل می باشد و حرام است و اگر طرف مقابل، خودِ دستگاه است که در آن برد و باخت نیست، اگرچه بازی با آلات قمار بدون برد و باخت هم حرام است، ولی چون باید حداقل دو نفر با هم بازی کنند، نه اینکه شخص با خودش بازی کند، این بازی اشکالی ندارد.

آیت الله سیستانی:

بازی وسایل قمار با کامپیوتر بدون شرط بندی چنانچه در مقابل، طرف دیگری هست که با او بازی کند، مثل بازی با خود آن وسایل می باشد و اگر طرف مقابل، خودِ دستگاه است، بنابراحتیاط لازم، جایز نیست.

آیت الله مکارم شیرازی:

اشکال ندارد.

آیات عظام صافی گلپایگانی، نوری همدانی:

جایز نیست. ^[۷]

برای اطلاع از فتاوای آیت الله العظمی سیستانی پیرامون “احکام شطرنج و سایر وسائل قمار” اینجا را کلیک نمایید.

 

نظر مراجع نسبت به حکم تخته نرد:

حضرت امام خمینی (رحمة الله علیه)ُ ، آیت الله سیستانی:

بازی با تخته نرد مطلقاً حرام است.

آیات عظام بهجت، وحید خراسانی:

با برد و باخت قطعاً حرام است و بدون برد و باخت بنابر احتیاط واجب حرام است. ^[۸]

 

نظر مراجع نسبت به حکم پاسور (ورق):

حضرت امام خمینی ، مقام معظم رهبری ، آیت الله صافی گلپایگانی:

مطلقاً حرام است.

آیات عظام بهجت ، وحید خراسانی:

با برد و باخت قطعاً حرام است و بدون برد و باخت بنابراحتیاط واجب حرام است. ^[۹]

 

نظر مراجع نسبت به حکم بیلیارد:

مشهور مراجع معظم تقلید:

اگر در عرف، بیلیارد از آلات قمار باشد، بازی با آن مطلقاً حرام است و اگر نباشد در صورتی که شرط بندی باشد حرام است.

مقام معظم رهبری:

بیلیارد اگر از آلات قمار باشد و با برد و باخت و یا موجب ترتب مفاسد اخلاقی یا اجتماعی و یا مستلزم همراه بودن با محرمی از محرمات الهی باشد بازی آن جایز ‏نیست و در اینصورت راه اندازی مرکزی جهت بازی بیلیارد و یا اجاره دادن میز بیلیارد حرام است و مالک مبلغ اجاره هم نمی شود.

 

آیات عظام بهجت، صافی گلپایگانی:

بازی بیلیارد مطلقاً حرام است. ^[۱۰]

 

چند پرسش:

پرسش ۱)

شرط بندی بین زن و شوهر چه حکمی دارد؟

آیت الله سیستانی:

در حرام بودن شرط بندی، فرقی بین افراد نیست؛ بنابراین شرط بندی بین زن و شوهر، پدر و فرزند، برادر و خواهر، خویشاوندان و… هم جایز نیست.

آیت الله خویی: اگر شرط بستن حرام باشد، بین زن و شوهر نیز حرام است.

آیت الله فاضل لنکرانی: شرط بندی که در آن برد و باخت باشد حرام است؛ مگر در خصوص سبق و رمایه. ^[۱۱]

 

پرسش ۲)

گرفتن پولی که دو نفر با هم قمار بازی کرده اند و بازنده مثلاً پول میز سالن را باید بدهد برای صاحب سالن حلال است؟

 مقام معظم رهبری:

جایز نیست. (حرام است) ^[۱۲]

 

پرسش ۳)

جدیداً برخی مؤسسات در بین تماشاچیانِ مسابقات، برگه هایی را توزیع می کنند که نسبت به نتیجه بازی حدس بزنید و آن کارتها را می خرند و اگر درست پیش بینی کنند، جایزه می گیرند؛ آیا این کار درست است؟

آیت الله سیستانی:

جایز نیست.

آیت الله فاضل لنکرانی:

این کار حکم قمار را دارد و جایز نیست و تصرف در آن جایزه هم جایز نیست. ^[۱۳]

 

پرسش ۴)

حکم از بین بردن آلات قمار چیست؟

حضرت امام خمینی (رحمة الله علیه):

شکستن و تغییر شکل دادن آلات قمار واجب است.

آیت الله خوئی:

شکستن و تغییر شکل دادن آلات قمار، بنابر احتیاط واجب است.

آیت الله سیستانی:

اگر نهی از منکر متوقف باشد بر از بین بردن آلات قمار، شکستن و تغییر شکل دادن آنها واجب است. ^[۱۴]

 

پرسش ۵)

آیا صرف نگهداری و نه استعمال اشیائی از قبیل پاسور(ورق بازی)، فیلم غیر مجاز، مشروب الکلی، تخت نرد، عکس های مبتذل، آلات موسیقی و… در منازل شخصی، فعل حرام محسوب می شود ؟

حضرت امام خمینی، آیات عظام بهجت، فاضل لنکرانی:

از بین بردن آلات قمار و چیزی که منفعت معتدّبه (منفعت قابل توجه) آن مختصّ به حرام باشد، واجب است و ترک آن گناه کبیره است.

آیت الله مکارم شیرازی:

از طریق نهی از منکر یا از طریق دادگاه باید او را نهی کرد.

آیت الله سیستانی:

اگر بیم استفاده از آنها را (نسبت به خود یا خانواده یا نزدیکان) داشته باشیم، واجب است از بین برده شوند. ^[۱۵]

 

پرسش ۶)

بازی هایی رایج گردیده که فرد سکه پولی را در دستگاه قرار می دهد، ممکن است چیزی برنده شود یا نشود، آیا به این بازی ها قمار صدق می کند؟ و شرعاً این بازی ها چگونه است؟

مقام معظم رهبری:

جائز نیست.

آیت الله مکارم شیرازی:

این کار نوعی قمار محسوب می شود و جائز نیست.

آیت الله صافی گلپایگانی:

مفروض سؤال شبیه قمار و أکل مال به باطل است و جائز نیست.

آیت الله سیستانی:

قمار است. ^[۱۶]

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1] تحریر الوسیله، ج1، مکاسب محرّمه ، م 8 –  منهاج الصالحین آیت الله سیستانی، ج2، م 11

[2] توضیح المسائل جامع، ج 1 ، ص 634، م 2257  –  نشریه پیام دین، موضوع شرط بندی، شماره 63، ص 33

[3] همان

[4] تحریرالوسیله، ج۲، ص۳۴۶، م۸ / استفتائات ۱۰ جلدی مرحوم امام، ج۵، از ص۵۴۶ تا ۵۴۸، س۶۶۳۹ تا س۶۶۴۶ / أجوبه الاستفتاءات، ص 264، س 1118 / نشریه پیام دین، موضوع شطرنج، شماره 64، ج1، ص 6 و 17  / منهاج الصالحین، ج 2، ص 12، م 19 / استفتاءات جدید، ج1، س 543 / فایل اصلی توضیح المسائل جامع، ص 657 ، س 128 / استفتائات آیت الله سیستانی، ج1، ص 172، س 257

[5] نشریه پیام دین، موضوع شطرنج، شماره 64، ج1، ص10 –  استفتاء خصوصی مکتوب از مراجع معظم تقلید

[6] جامع الأحکام، ج1، س1043 – أجوبه الاستفتائات، ص 265، س 1121 .

[7] فایل اصلی توضیح المسائل جامع، ص 657، س 130 – استفتائات آیت الله سیستانی، ج1، ص 173، س 259 – استفتائات آیت الله نوری ج2 س­559 – نشریه پیام دین، موضوع شطرنج، شماره 65، ج2 ، ص 6 – رساله آموزشی مقام معظم رهبری، ج2، درس23، فصل چهارم: معامله با عمل محرم (17)، گفتار چهاردهم: قمار، ص107 – مکاسب محرمه مقام معظم رهبری، ج398، ص8 و 10

[8] استفتائات امام ج 2 ص19 ، توضیح المسائل جامع م 2734 ، منهاج الصالحین ج2 م 22 ، توضیح المسائل مراجع ج2 ص 780 م 9 .

[9] استفتائات امام، ج 2، ص19– توضیح المسائل مراجع، ج2، م 9 – منهاج الصالحین، ج3، م 19 – جامع الأحکام، ج1، س 1041 – أجوبه الاستفتاءات، ص 265، س 1122

[10] نشریه پیام دین، موضوع شرط بندی، شماره 63، ص 14 / کتاب مسائل جدید از دیدگاه علماء و مراجع تقلید، ج 4 ، ص 127 / سایت استانها، ویژه نمایندگان مقام معظم رهبری، سوال شماره 825598

[11] توضیح المسائل جامع ، ص634، م 2256  –  استفتائات پرسش و پاسخ از محضر آیت الله خویی، ص 266، س 904 –  جامع المسائل، ج1، س 1564

[12] نشریه پیام دین، موضوع شرط بندی، شماره 63، ص 18  –  استفتاء خصوصی مکتوب از مراجع معظم تقلید

[13] فایل اصلی توضیح المسائل جامع ، ص 655، س 121 – استفتائات آیت الله سیستانی، ج1، ص 171، س 250 –  جامع المسائل، ج2، س 966

[14] تحریر الوسیله، ج1 ،مکاسب محرّمه، م 8 – منهاج الصالحین آیت الله سیستانی ، ج2، م 11  – منهاج الصالحین آیت الله خوئی و وحید خراسانی، ج2، م 9

[15] کتاب روابط زن و مرد  سید مسعود معصومی، ص 264

[16] کتاب مسائل جدید از دیدگاه علماء و مراجع تقلید، ج3 ، ص 213