آیت الله العظمی مکارم شیرازی (حفظه الله تعالی)
مکارم شیرازی، در سال ۱۳۰۵ هجری شمسی در شهر شیراز در میان یک خانواده مذهبی که به فضائل نفسانی و مکارم اخلاقی معروفند دیده به جهان گشود. ایشان در حدود ۱۴ سالگی رسماً دروس دینی را در (مدرسه آقا باباخان شیراز) آغاز و در سن ۱۸ سالگی به قم هجرت کرد؛ سپس برای آشنایی با نظرات و افکار اساتید بزرگ در طی سال‌های ۱۳۲۹ و ۱۳۳۰ هـ. ش در حوزه علمیه نجف اشرف مشغول به تحصیل شد. از معظم له حدود یک‌صد و پنجاه جلد کتاب منتشر شده که از جمله آنها: تفسیر نمونه، تفسیر پیام قرآن، القواعد الفقهیّه، دائرة‌المعارف فقه مقارن است.
از جمله خدمات فرهنگی معظم له تأسیس نشریه مکتب اسلام، مبارزه با التقاطی‌ها و ساخت مدارسی چون مدرسه امیرالمؤمنین و مدرسه امام سجّاد است.
نسب خانوادگی
جدّ اعلای ایشان حاج محمدباقر که از تجّار شیراز به شمار می‌رفت، در «سرای نو» شیراز به تجارت اشتغال داشت، لباسی شبیه لباس روحانیت می‌پوشید و پیوسته در مسجد «مولای» شیراز به جماعت حاضر می‌شد و مورد تکریم و احترام و اطمینان بود. جدّ ایشان مرحوم حاج محمد کریم «فرزند حاج محمدباقر که او نیز عمامه‌ای بر سر داشت و در بازار در اثنای کار، کلاه پوستینی بر سر می‌گذاشت، در «سرای گمرک» شیراز و سپس در بازار وکیل به تجارت مشغول بود، همواره در مسجد «مولای» شیراز در نماز جماعت شرکت می‌کرد و از مرتبطین و نزدیکان مرحوم آیة‌الله العظمی حاج شیخ محمدجعفر محلاتی (رحمه‌الله) پدر مرحوم آیة‌الله العظمی حاج شیخ بهاءالدین محلاتی و مرحوم آیة‌الله حاج سیدمحمدجعفر طاهری (رحمه‌الله) به حساب می‌آمد.
حیات علمی
نبوغ استاد از اوایل کودکی امری مشهود بود و در هر مرحله از مراحل عمرش آشکارتر می‌گشت. ایشان در حدود ۱۴ سالگی رسماً دروس دینی را در (مدرسه آقا باباخان شیراز) آغاز کرد و در مدت اندکی نیازهای خود را از علوم صرف، نحو، منطق، بیان و بدیع تأمین نمود؛ سپس توجه خود را به رشته فقه و اصول معطوف ساخت و به خاطر نبوغ فوق‌العاده‌ای که داشت مجموع دروس مقدماتی و سطح متوسط و عالی را در مدتی نزدیک به چهار سال به پایان رساند. در همین سال‌ها گروهی از طلاب حوزه علمیه شیراز را نیز با تدریس خود بهره‌مند می‌ساخت.
هجرت به قم
ایشان در ۱۸ سالگی وارد حوزه علمیه قم شد و قریب پنج سال از جلسات علمی و درس اساتید بزرگ آن زمان مانند حضرت آیة‌الله العظمی بروجردی و آیات بزرگ دیگر (رضوان‌الله‌علیهم) بهره گرفت.
هجرت به نجف
معظم له برای آشنایی با نظرات و افکار اساتید بزرگ یکی از حوزه‌های عظیم شیعه در سال ۱۳۲۹ هـ. ش وارد حوزه علمیه نجف اشرف گردید و در آنجا در دروس اساتید عالی‌مقام و بزرگی همچون آیات عظام: آقای حکیم و آقای خویی و آقای عبدالهادی شیرازی و اساتید برجسته دیگر (قدس‌الله‌اسرارهم) شرکت جست. معظم له در سن ۲۴ سالگی به اخذ اجازه اجتهاد مطلق از محضر دو نفر از آیات بزرگ نجف نائل شد و حضرت آیت‌الله‌العظمی حکیم تقریظ کوتاه و پرمحتوایی بر تقریرات ایشان از درس فقه (ابواب طهارت) نوشت که بسیار ممتاز است.
بازگشت به ایران
اقتباس و استفاضه از فیوض علمی دروس اساتید نجف همچنان ادامه داشت تا این‌که بر اثر نبود وسایل و امکانات، در ماه شعبان ۱۳۳۰ هـ. ش به ایران بازگشت و در شهر مقدس قم که آن روز مشتاق رجال علمی بود مأوی گزید و در جمعی که باید بعداً اثری بس عظیم به وجود آوردند وارد شد. حضرت آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی بعد از بازگشت به ایران به تدریس سطوح عالی و سپس خارج (اصول) و فقه پرداخت و قریب ۵۷ سال است که حوزه گرم درس خارج ایشان مورد استقبال طلاب و بسیاری از کتب مهم فقهی را پس از تدریس به رشته تحریر درآورده‌اند. در حال حاضر حوزه درس خارج ایشان یکی از پرجمعیت‌ترین دروس حوزه علمیه شیعه است و قریب به دو هزار نفر از طلاب و فضلای عالیقدر از محضر ایشان استفاده می‌کنند. ایشان از آغاز دوران جوانی به تألیف کتاب در رشته‌های مختلف عقاید و معارف اسلامی و مسئله ولایت و سپس تفسیر و فقه و اصول پرداخت که بسیاری از این کتب به زبان‌های دیگر نیز ترجمه شده است که همین امر سبب شده که ایشان یکی از مؤلفان بزرگ جهان اسلام محسوب شود.
برخی از آثار قرآنی
۱_ تفسیر نمونه (۱)
۲_ تفسیر پیام قرآن (۲)
۳_ اخلاق در قرآن (۳)
و…
نهج‌البلاغه
۱_ پیام امام (۴)
۲_ اخلاق اسلامی در نهج‌البلاغه (۵)
۳_ ترجمه نهج‌البلاغه (۶)
۴_ حدیث غدیر (۷)
مبارزه با التقاطی‌ها
معظم له در یکی از سفرهای خود به شهر شیراز با بازار گرم صوفیگری رو به رو شد. گروهی از محضر ایشان درخواست نمودند که با قلم شیوای خود کتابی پیرامون اصول صوفیگری – که اتفاق و ادب در ان رعایت شده باشد – بنویسد.
معظم له نیز با استفاده از مدارک موجود، عقاید دسته مزبور را با کمال ادب و احترام – که همواره شیوه ایشان در نگارش است- مورد بررسی و انتقاد قرار داده و کتابی نوشت که به نام (جلوه ی حق) در سال ۱۳۳۰ انتشار یافت. طرز نگارش این کتاب توجه مخصوص حضرت آیت‌الله‌العظمی بروجردی (رحمة‌الله‌علیه) را جلب نمود و مؤلف را به حضورخود پذیرفت، پس از تقدیر از خدمات ارزنده ایشان بیاناتی ایراد فرمودند از جمله این‌که (من این کتاب را به هنگام فراغت مطالعه کردم و کوچک‌ترین نقطه‌ضعفی در آن به نظرم نیامد. شکرالله مساعیک.)
تألیفات و آثار
از معظم له تاکنون حدود یک‌صد و پنجاه جلد کتاب به چاپ رسیده که بعضی از آنها بیش از ۳۰ بار تجدید چاپ شده و بعضی به بیش از ده زبان زنده دنیا ترجمه شده و در کشورهای مختلف انتشار یافته است. تفسیر نمونه ایشان به چند زبان ترجمه شده و در اغلب خانه‌ها موجود است؛ این تفسیر و تفسیر موضوعی پیام قرآن باب تازه‌ای در تفسیر قرآن گشوده و کتب اعتقادی ایشان به هنگام هجوم مکاتب باطله، پناهگاهی برای طلاب و دانشجویان بود. از جمله کتب فقهی ایشان: انوار الفقاهه، و القواعد الفقیة و انوار الاصول و تقلیقات مستدل و مشروحی بر تمام عروة الوثقی است که مکرر به چاپ رسیده است. رساله ی عملیه ی ایشان (توضیح المسائل) تاکنون بارها چاپ شده و این رساله به زبان عربی و اردو و ترکی آذری و انگلیسی نیز ترجمه و منتشر شده است.
سیری در مبارزات انقلابی حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
۱۰ آبان ۱۳۴۱: سخنرانی حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی سخنرانی بر علیه تصویب لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی
۱۴ فروردین ۱۳۴۲: دستگیری توسط ساواک.
اسفند ۱۳۴۳: اعتراض به تبعید امام و نامه به هویدا در اعتراض به تبعید امام خمینی.
پس از تبعید امام خمینی به ترکیه، آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی در اسفند ۱۳۴۳ به همراه گروهی از فضلای شیرازی مقیم حوزه علمیه قم در نامه‌ای به امیر عباس هویدا، نخست وزیر وقت، در اعتراض به تبعید امام خمینی نوشت: «حضرت آیت‌الله‌العظمی جناب آقای خمینی مرجع عالیقدر شیعیان بر خلاف نص صریح قانون اساسی در تبعید است و باید در اسرع وقت به کشور بازگردد.»
سخنان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی درباره مقام معظم رهبری
۱) اگر مقام معظم رهبری حرمت نداشته باشند امروز هیچ‌کدام از ما ایرانی‌ها حرمت نخواهیم داشت. (۱)
۲) تبعیت از حکم حکومتی ولی فقیه بر مراجع تقلید هم واجب است. (۲)
۳) یکی از دلایل موفقیت آیت الله خامنه ای، “ارتباط نزدیک ایشان با امام زمان (عجل الله فرجه)” در مسجد جمکران بوده است. (۳)
