آیت الله العظمی شبیری زنجانی (حفظه الله تعالی)
سید موسی شُبیری زَنجانی (متولد ۱۳۰۶ش)، از مراجع تقلید شیعه و از استادان درس خارج فقه و خارج اصول در قم است. ایشان یکی از هفت فقیه ایرانی است که پس از درگذشت آیت‌الله اراکی، از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، جایز التقلید و واجد شرایط مرجعیت معرفی شد. آیت الله العظمی شبیری زنجانی در قم و نجف به تحصیل پرداخت و در درس سیدحسین بروجردی، سید ابوالقاسم خویی و سید محمد داماد حاضر می‌شد.
تولد
سید موسی شبیری زنجانی، ۸ رمضان ۱۳۴۶ق، ۱۰ اسفند ۱۳۰۶ش در قم متولد شد. پدر ایشان سید احمد شبیری زنجانی، از عالمان دوره خود بوده و ۲۵ سال در مدرسه سیّد زنجان، مشغول به تحصیل و تدریس بوده است. سید احمد، از ۲ جمادی‌الثانی ۱۳۴۶ق ساکن قم و از نزدیکان شیخ عبدالکریم حائری یزدی دانسته شده است. (۱)
تحصیل و تدریس
شبیری زنجانی، دروس حوزوی را از سال ۱۳۵۹ یا ۱۳۶۰ق آغاز کرد و دروس دوره سطح را در سه یا چهار سال به پایان برد. پس از آن در درس سید صدرالدین صدر حاضر شد و به گفته سایت دفترش، او کم‌سن‌ترین شرکت‌کننده در این درس بود. (۲)
شبیری زنجانی، دو بار در سال‌های ۱۳۷۳ق و ۱۳۷۴ق به حوزه علمیه نجف رفت و در درس‌های خارج فقه جلسات سید عبدالهادی شیرازی و سید محسن حکیم شرکت کرد. ایشان همچنین در درس فقه و اصول آیت‌الله خویی حاضر می‌شد. (۳)
آیت الله العظمی شبیری زنجانی در درس خارج فقه و خارج اصول نزد سید حسین طباطبایی بروجردی شرکت کرد و کتاب الغصب، کتاب الاجاره، و کتاب الصلوة را از وی آموخت. آیت الله العظمی شبیری زنجانی همچنین ۲۱ سال در درس خارج فقه سید محمد داماد به همراه سید موسی صدر و سیدمحمد بهشتی شرکت کرد و یک دوره کامل درس خارج اصول را نیز از وی فراگرفت. (۴) ایشان، سید موسی صدر را به عنوان اولین هم‌مباحث و یکی از عوامل علاقه‌مندی‌اش به دروس حوزی معرفی کرده است. (۵)
آغاز تدریس درس خارج
آیت الله العظمی سیدموسی شبیری زنجانی در دهه ۱۳۴۰ شمسی، از استادان مدرسه حقانی در قم بود. (۶) ایشان تدریس خارج فقه در موضوع کتاب الحج را پیش از سال ۱۳۸۸ق (حدوداً بعد از ۴۰ سالگی) و در زمان حیات استاد خود محقق داماد آغاز کرد و این درس ۱۵ سال طول کشید. درس خارج اصول نیز سال‌ها از درس‌های اصلی ایشان بود، اما ادامه نیافته و نکات لازم اصولی را، در ضمن درس خارج فقه بیان می کرد. (۷)
شاگردان مشهور
رضا استادی (۸)
مهدی شب‌زنده‌دار (۹)
سید جعفر مرتضی عاملی (۱۰)
مرجعیت
آیت الله العظمی شبیری زنجانی، یکی از هفت فقیه ایرانی است که جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، پس از درگذشت آیت‌الله اراکی در سال ۱۳۷۳ش، آنها را جایزالتقلید خواند. (۱۱)
آثار
تحقیق رجال نجاشی (۱۲)
تعلیقه بر کتاب «آشنای حق» (۱۳)
جرعه‌ای از دریا (۱۴)
فعالیت‌ها
۱) تأسیس مدرسه فقهی امام محمد باقر (علیه السلام).
۲) مرکز فقهی امام محمد باقر (علیه السلام).
۳) شبیری زنجانی برخی از اعلامیه‌های علیه نظام پهلوی را در دوران مبارزه امضاء کرده است. (۱۵)
پانویس
۱) زندگینامه، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله شبیری زنجانی.
۲) زندگینامه، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله شبیری زنجانی.
۳) زندگینامه، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله شبیری زنجانی.
۴) زندگینامه، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله شبیری زنجانی؛ فتحی، «از نجف‌آباد تا زنجان»، ص۵.
۵) شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۷۰۶.
۶) فتحی، «از نجف‌آباد تا زنجان»، ص۵.
۷) زندگینامه، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله شبیری زنجانی.
۸) صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۴۰.
۹) شب‌زنده‌دار کیست؟ خبرگزاری فارس.
۱۰) زندگینامه علامه سید جعفر مرتضی عاملی، خبرگزاری ابنا.
۱۱) ۱۳۷۳: سال معرفی مراجع تقلید شیعیان، سایت تاریخ ایرانی.
۱۲) رجوع کنید به: رجال نجاشی.
۱۳) آشنای حق: درباره آقا محمد بیدآبادی.
۱۴) جرعه‌ای از دریا.
۱۵) فتحی، «از نجف‌آباد تا زنجان»، ص۵.
