میزان و معیار در شاغل بودن و شاغل نبودن در مبحث خمس
پرسش:
سلام خدمت استاد معظممان:
آیت‌الله سیستانی در منهاج الصالحین، ج۱، م ۱۲۱۸ فرمودند:
رأس سنة المئونة فیمن لا مهنة له یتعاطاها فی معاشه و حصلت له فائدة اتفاقاً أول زمان حصولها فمتی حصلت جاز له صرفها فی المؤن اللاحقة إلی عام کامل، و أما من له مهنة یتعاطاها فی معاشه فرأس سنته حین الشروع فی الاکتساب، فیجوز له احتساب المؤن المصروفة بعده من الربح اللاحق، و إذا کان للشخص أنواع مختلفة من الاکتساب کالتجارة و الإجارة و الزراعة جاز له أن یجعل لنفسه رأس سنة واحدة فیحسب مجموع وارداته فی آخر السنة و یخمس ما زاد علی مئونته، کما یجوز له أن یجعل لکل نوع بخصوصه رأس سنة، فیخمس ما زاد عن مئونته فی آخر تلک السنة.
حال سؤالم این است:
میزان و معیار در شاغل بودن و شاغل نبودن (در همین مبحث خمس) چیست؟
نام مرجع تقلید:
آیت‌الله سیستانی (مدّ ظلّه العالی)
پاسخ:
معیار معتنا به بودن درآمد کسبی در طول سال به نسبت مخارج و مصارف سالیانه فرد است؛ مثلاً اگر این نسبت (۱)، درصد (یک بیستم) باشد شاغل بودن صادق نیست؛ اما اگر این نسبت، ۲۵ درصد (یک چهارم) باشد، عرفاً شاغل بودن صادق است و در موارد تردید عرفی، مراعات مقتضای احتیاط ترک نشود. (۲)
