قاعده ربع ـ یک‌پنجم و یک‌چهارم ـ زمان‌هایی که باید بجای خمس، ربع یعنی یک‌چهارم حساب کرد.
پرسش:
با سلام خدمت حجت‌الاسلام‌والمسلمین استاد راجی
در چه صورتی باید خمس به‌صورت یک‌پنجم و در چه صورتی باید به‌صورت یک‌چهارم پرداخت شود؟
نام مرجع تقلید:
آیت‌الله‌العظمی وحید خراسانی (حفظه‌الله تعالی)
پاسخ:
با عرض سلام و ادب؛
اگر خمس هر مالی را از خود آن جدا کنند و بپردازند، پرداخت یک‌پنجم آن به‌عنوان خمس کافی است و باقی‌ماندهٔ آن مخمس است و پاک می‌گردد، ولی اگر خمس آن مال را بخواهند از مال دیگری بدهند دو حالت دارد:
حالت اول: از مالی بدهند که اصلاً خمس ندارد (مثل ارث از کسی که توقع ارث‌بردن را داشته و مُوَرِّث بدهکار خمس نبوده است) یا اگر خمس داشته، خمس آن را پرداخت کرده‌اند. در این صورت هم پرداخت یک‌پنجم آن کافی است.
حالت دوم: از مالی بدهند که اگر تا سر سال بماند خمس دارد (مثل آنکه از درآمد سال بعد بخواهد خمس اموال سال قبل را بپردازد) در این حالت باید یک‌چهارم حساب نماید. مثلاً اگر مال اضافهٔ سال قبل یک میلیون تومان بوده، چنانچه بخواهد خمس آن (که دویست تومان است) را از درآمد سال بعد بپردازد باید مبلغ دویست و پنجاه‌هزار تومان بپردازد. (۱)
