شرایط شیر دادنی که علت محرم شدن است مطابق با فتاوای مراجع معظم تقلید [رضاع و شیردادن]

“شرایط شیر دادنی که علت محرم شدن است”

مطابق با فتاوای ۱۳ نفر از مراجع معظم تقلید شیعه

نکته:

متن مسائل فتوای امام راحل می باشد و هرکجای آن که اختلاف نظر وجود داشته باشد، مراجع تعلیقه زده اند و هر کجا هم نظر با امام راحل باشند، تعلیقه ای ندارند.

 

مسأله ۲۴۷۴:

شیر دادنی که علت محرم شدن است هشت شرط دارد (۱):

اوّل: (۲): بچه شیر زن زنده را بخورد (۳) پس اگر (۴) از پستان زنی که مرده است شیر بخورد فایده ندارد.

دوم: (۵): شیر آن زن از حرام نباشد، پس اگر (۶) شیر بچه ای را که از زنا به دنیا آمده به بچه دیگر بدهند، بواسطه آن شیر، بچه به کسی محرم نمی شود.

سوم: بچه شیر را از پستان بمکد، پس اگر شیر را در گلوی او بریزند نتیجه ندارد. (۷)

چهارم: شیر، خالص و با چیز دیگر مخلوط نباشد. (۸)

برای اطلاع از “استفتائی از مقام معظم رهبری” در این زمینه (شرط سوم و شرط چهارم) اینجا را کلیک نمایید

پنجم: (۹) شیر از یک شوهر باشد (۱۰) پس اگر زن شیردهی را طلاق دهند، بعد شوهر دیگری کند و از او آبستن شود و تا موقع زاییدن، شیری که از شوهر اوّل داشته باقی باشد و مثلًا هشت دفعه پیش از زاییدن از شیر شوهر اوّل و هفت دفعه بعد از زاییدن از شیر شوهر دوم به بچه ای بدهد، آن بچه به کسی محرم نمی شود. (۱۱)

ششم: (۱۲) بچه بواسطه مرض، شیر را قی نکند و اگر قی کند (۱۳) بنا بر احتیاط واجب کسانی که بواسطه شیر خوردن به آن بچه محرم می شوند، باید با او ازدواج نکنند و نگاه محرمانه هم به او ننمایند. (۱۴)

هفتم: (۱۵) پانزده مرتبه، یا یک شبانه روز به طوری که در مسأله بعد گفته می شود شیر سیر بخورد (۱۶) یا مقداری شیر به او بدهند که بگویند از آن شیر استخوانش محکم شده و گوشت در بدنش روییده است، بلکه اگر ده مرتبه هم به او شیر دهند، احتیاط مستحب آن است (۱۷) کسانی که بواسطه شیر خوردن او به او محرم می شوند، با او ازدواج نکنند (۱۸) و نگاه محرمانه هم به او ننمایند. (۱۹)

هشتم: (۲۰) دو سال بچه تمام نشده باشد و اگر بعد از تمام شدن دو سال، او را شیر دهند به کسی محرم نمی شود، بلکه اگر مثلًا پیش از تمام شدن دو سال، چهارده مرتبه و بعد از آن، یک مرتبه (۲۱) شیر بخورد، به کسی محرم نمی شود، ولی چنانچه از موقع زاییدن زن شیرده بیشتر از دو سال گذشته باشد و شیر او باقی باشد و بچه ای را شیر دهد (۲۲) آن بچه به کسانی که گفته شد، محرم می شود. (۲۳)

(۱) (مکارم): نُه شرط دارد: اوّل: شیر، از ولادت باشد، بنا بر این اگر پستان بدون تولد فرزندی شیر پیدا کند و کودکی از آن شیر بخورد سبب محرمیت نمی شود …

(۲) (مکارم): دوم: …

(۳) (اراکی): اوّل: بچه از زنی که زایمان کرده و شیر در پستانش بخاطر زایمان جمع شده و زنده است شیر بخورد …

(۴) (سیستانی): بعضی از مقدار معتبر در رضاع را …

(۵) (مکارم): سوم: …

(۶) (سیستانی): دوم: شیر آن زن از زائیدن شرعی بوجود آمده باشد هر چند وطی شبهه باشد، پس اگر فرضاً شیر بدون زائیدن بوجود بیاید یا …

(۷) (مکارم): چهارم: شیر را از پستان بمکد، ولی احتیاط واجب آن است اگر شیر را در گلوی بچه بریزند با آن زن و محارم او ازدواج نکند …

(نوری ): اگر شیر را در گلوی او بریزند، لازم است کسانی که بواسطه شیر خوردن به آن بچه محرم می شوند، با او ازدواج نکنند و نگاه محرمانه هم به او ننمایند …

(۸) (اراکی): مگر آنچه باشیر مخلوط شده به قدری کم باشد که چیزی به حساب نیاید (مستهلک شود) …

(مکارم): پنجم: شیر را با چیز دیگر مخلوط نکنند …

(فاضل): [چهارم]: شیر، از ولادت باشد، بنا بر این اگر پستان بدون تولّد فرزندی شیر پیدا کند و بچه از آن شیر بخورد، سبب محرمیّت نمی شود …

(۹) (مکارم): ششم: …

(۱۰) (بهجت ): [پایان شرط پنجم] (سیستانی): پنجم: مقدار شیری که موجب حرمت است، همه مربوط به یک شوهر باشد …

(۱۱) (مکارم): همچنین اگر زنی از شیر مربوط به شوهر اوّل، کودکی را بطور کامل شیر دهد و بعد، از شیر مربوط به شوهر دوم، کودک دیگری را شیر دهد آن دو به یکدیگر محرم نمی شوند …

(۱۲) (مکارم): هفتم: …

(۱۳) (بهجت): ولی اگر قی کند باز هم …

(۱۴) (سیستانی): ششم: بچه شیر را قی نکند و اگر قی کند اثری ندارد …

(۱۵) (مکارم): هشتم: …

(۱۶) (بهجت): به طوری که در مسأله [۲۴۷۵] گفته می شود، شیر کامل بخورد …

(۱۷) (خوئی)، (تبریزی): اگر ده مرتبه هم به او شیر دهند، در صورتی که بین آن ده مرتبه هیچ فاصله حتی به طعام دادن نباشد احتیاط واجب آن است …

(فاضل): اگر ده مرتبه هم به او شیر دهند، در صورتی که بین آن ده مرتبه هیچ فاصله ای نباشد یعنی کودک شیر فرد دیگر یا طعام نخورده باشد احتیاط واجب آن است …

(بهجت): اگر ده مرتبه هم به او شیر دهند، بنا بر أظهر کافی است، ولی أحوط این است که اگر بخواهند محرمیّت بوجود آید پانزده مرتبه شیر بدهند [پایان شرط هفتم]

(۱۸) (صافی): [پایان شرط هفتم]

(۱۹) (سیستانی): هفتم: شیر دادن بچه به مقداری باشد که استخوانش از آن شیر محکم شده و گوشت بدنش بروید، و اگر معلوم نباشد که آیا به این حد رسیده یا نه، چنانچه یک شبانه روز یا پانزده مرتبه بطوری که در مسأله آینده گفته می شود شیر سیر بخورد باز هم کافی است؛ ولی اگر معلوم باشد که آن شیر در محکم شدن استخوان بچه و روئیدن گوشت بدنش مؤثر نبوده، در حالی که بچه یک شبانه روز یا پانزده مرتبه شیر خورده باید مراعات احتیاط واجب در چنین مورد ترک نشود؛ پس در موارد ذکر شده ازدواج نکند و نگاه محرمانه نیز نکند …

(۲۰) (مکارم): نهم : …

(۲۱) (خوئی)، (سیستانی)، (تبریزی)، (فاضل): پیش از تمام شدن دو سال، هشت مرتبه و بعد از آن، هفت مرتبه …

(بهجت): پیش از تمام شدن دو سال، نُه مرتبه و بعد از آن، شش مرتبه …

(۲۲) (مکارم): احتیاط واجب آن است که با زنانی که بواسطه شیر خوردن با او محرم می شوند ازدواج نکند و نگاه محرمانه هم ننماید.

(فاضل): احتیاط واجب در ترک ازدواج و ترک معامله محرمیّت است.

(۲۳) (گلپایگانی)، (صافی): بنا بر احتیاط لازم محرم می شود، ولی احتیاط، به ترک نظر کسانی که به این رضاع به او محرم شده اند، ترک نشود. (بهجت): بنا بر أظهر.

 

 

مسأله ۲۴۷۵:

باید بچه در بین یک شبانه روز غذا یا شیر کس دیگر را نخورد ولی اگر کمی غذا بخورد که نگویند در بین (۱) غذا خورده اشکال ندارد و نیز باید پانزده مرتبه (۲) را از شیر یک زن بخورد و در بین پانزده مرتبه (۳) شیر کس دیگر را نخورد (۴) و در هر دفعه بدون فاصله (۵) شیر بخورد، ولی اگر در بین شیر خوردن نفس تازه کند، یا کمی صبر کند، که از اولی که پستان در دهان می گیرد تا وقتی سیر می شود، یک دفعه حساب شود اشکال ندارد.

(۱) (فاضل): در بین شیر دادن …

(بهجت): در بین دفعات شیر خوردن …

(۲) و (۳) (تبریزی): ده مرتبه …

(۴) (اراکی): ولی خوردن غذا مانع ندارد …

(فاضل): حتّی اگر به طور ناقص باشد بنا بر احتیاط واجب …

(۵) (اراکی): و به طور کامل …

(مکارم): مسأله همان طور که در مسأله سابق گفته شد اگر کودکی یک شبانه روز شیر زنی را بخورد باعث محرمیّت می شود، ولی باید در بین یک شبانه روز غذا یا شیر زن دیگری را نخورد، مگر این که غذا به قدری کم باشد که به حساب نیاید، همچنین در بین پانزده مرتبه شیر خوردن باید شیر زن دیگری را نخورد، و در هر مرتبه باید به قدری بخورد که سیر شود و بنا بر احتیاط دو دفعه به طور ناقص، نه دو دفعه حساب می شود و نه یک دفعه.

(سیستانی): مسأله از مسأله قبل روشن شد، مقدار شیری که موجب محرم شدن است سه معیار دارد:

۱- اینکه به حدی باشد که عرفاً موجب روئیدن گوشت و محکم شدن استخوان باشد، و شرط آن این است که مستند به شیر باشد و غذایی با آن نباشد ولی غذای کم که مؤثر نیست ضرر ندارد؛ و اگر از دو زن شیر بخورد، اگر طوری باشد که مقداری از روئیدن گوشت و محکم شدن استخوان مستند به این و مقداری مستند به آن باشد، هر دو مادر رضاعی خواهند بود، و اگر به هر دو با هم مستند باشد موجب حرمت نخواهد شد.

۲- محاسبه زمانی، و شرط آن این است که بچه در بین یک شبانه روز غذا یا شیر کس دیگر را نخورد، ولی اگر آب یا دارو یا غذا بخورد که نگویند در بین، غذا خورده اشکال ندارد و باید در طول شبانه روز مرتب در موقع احتیاج یا تمایل شیر خورده باشد و از او دریغ نشده باشد، بلکه به احتیاط واجب باید اوّل شبانه روز را وقتی حساب کنند که بچه گرسنه باشد و آخر آن وقتی که سیر باشد.

۳- محاسبه عددی، و شرط آن این است که پانزده مرتبه را از شیر یک زن بخورد و در بین پانزده مرتبه، شیر کس دیگر را نخورد، ولی خوردن غذا در میان آنها ضرر ندارد و فاصله زمانی میان پانزده بار نیز ضرری ندارد و باید در هر دفعه شیر کامل بخورد به این معنی که گرسنه باشد و تا سیر شدن کامل بدون فاصله شیر بخورد، ولی اگر در بین شیر خوردن نفس تازه کند یا کمی صبر کند که از ابتدای پستان در دهان گرفتن تا زمان سیر شدن، یک دفعه حساب شود، اشکال ندارد.

مسأله اختصاصی:

(بهجت): مسأله ۱۹۶۸: اگر زنی بچه ّای را شیر داد که شیر از شوهر اوّلش بود ولی هنوز ده مرتبه نشده، مثلًا بعد از طلاق از شوهر اوّل و تمام شدن عدّه با کسی ازدواج نمود و از او آبستن و دارای شیر شد، اگر بقیه شیر را از این شیر دوم به بچه بدهد، موجب محرم شدن نمی شود.

 

 

مسأله ۲۴۷۶:

اگر زن از شیر شوهر خود بچه ای را شیر دهد، بعد شوهر دیگر کند و از شیر آن شوهر هم بچه دیگر را شیر دهد آن دو بچه به یکدیگر محرم نمی شوند (۱) اگر چه بهتر است با هم ازدواج نکنند (۲) و نگاه محرمانه به یکدیگر ننمایند.

این مسأله، در رساله آیت اللّه (مکارم) نیست.

(۱) (بهجت)، (سیستانی): بقیّه مسأله ذکر نشده.

(۲) (خوئی)، (تبریزی)، (صافی): بقیّه مسأله ذکر نشده.

 

 

مسأله ۲۴۷۷:

اگر زن از شیر یک شوهر چندین بچه را شیر دهد، همه آنان به یکدیگر و به شوهر و به زنی که آنان را شیر داده محرم می شوند.

 

 

 

مسأله ۲۴۷۸:

اگر کسی چند زن داشته باشد و هر کدام آنان با شرایطی که گفتیم، بچه ای را (۱) شیر دهد، همه آن بچه ها به یکدیگر و به آن مرد و به همه آن زنها محرم می شوند.

(۱) (گلپایگانی)، (صافی): بچه هایی را …

 

 

 

مسأله ۲۴۷۹:

اگر کسی دو زن شیرده داشته باشد و یکی از آنان بچه ای را مثلًا هشت مرتبه و دیگری هفت مرتبه شیر بدهد آن بچه به کسی محرم نمی شود.

این مسأله، در رساله آیت اللّه (مکارم) نیست.

 

 

 

مسأله ۲۴۸۰:

اگر زنی از شیر یک شوهر پسر و دختری را شیر کامل بدهد (۱) خواهر و برادر آن دختر به خواهر و برادر آن پسر محرم نمی شوند. (۲)

(۱) (فاضل): آنها با هم محرم می شوند ولی …

(مکارم): آنها به هم محرم می شوند، ولی خواهر و برادر آنها به یکدیگر محرم نمی شوند.

(۲) (گلپایگانی)، (صافی): ولی احتیاط مستحب آن است که با یکدیگر ازدواج نکنند.

 

 

 

مسأله۲۴۸۱:

انسان نمی تواند بدون اذن زن خود، با زن هایی که بواسطه شیر خوردن، خواهرزاده یا برادرزاده زن او شده اند ازدواج کند (۱) و نیز اگر با پسری (۲) لواط کند، نمی تواند با دختر و خواهر و مادر (و مادر بزرگ (۳)) آن پسر که رضاعی هستند یعنی بواسطه شیر خوردن، دختر و خواهر و مادر او شده اند ازدواج نماید. (۴)

این مسأله، در رساله آیت اللّه (بهجت) نیست.

(۱) (مکارم): و نیز احتیاط واجب آن است که اگر با پسری (العیاذ باللّه) لواط کرده، با دختر و خواهر و مادر رضاعی آن پسر ازدواج نکند.

(۲) (سیستانی): پسر نابالغی …

(۳) [قسمت داخل پرانتز در رساله آیت اللّه (اراکی) نیست].

(۴) (اراکی): و احتیاط واجب آن است که با نوه های دختری و پسری و مادر بزرگ آن پسر که رضاعی هستند ازدواج نکند.

(سیستانی): و این حکم بنا بر احتیاط واجب در موردی که لواط کننده بالغ نباشد و یا لواط دهنده بالغ باشد نیز جاری است.

(گلپایگانی)، (تبریزی)، (صافی): اگر با پسری لواط کند، احتیاط واجب آن است که دختر و خواهر و مادر و مادر بزرگ آن پسر را که رضاعی هستند، یعنی بواسطه شیر خوردن، دختر و خواهر و مادر او شده اند، برای خود عقد نکند.

(فاضل): به همان نحو که سابقاً در دختر و خواهر و مادر نسبی گفته شد.

 

 

 

مسأله ۲۴۸۲:

زنی که برادر انسان را شیر داده به انسان محرم نمی شود (۱) اگر چه احتیاط مستحب آن است که با او ازدواج نکند.

(۱) (بهجت)، (سیستانی): بقیّه مسأله ذکر نشده.

 

 

 

مسأله ۲۴۸۳:

انسان نمی تواند با دو خواهر، اگر چه رضاعی باشند یعنی بواسطه شیر خوردن، خواهر یکدیگر شده باشند ازدواج کند و چنانچه دو زن را عقد کند و بعد بفهمد خواهر بوده اند، در صورتی که عقد آنان در یک وقت بوده هر دو باطل است (۱) و اگر در یک وقت نبوده، عقد اولی صحیح و عقد دوّمی باطل می باشد.

(۱) (اراکی)، (خوئی)، (تبریزی): در صورتی که عقد آنان در یک وقت بوده شوهر مخیّر است هر کدام را بخواهد اختیار کند …

(صافی): در صورتی که عقد آنان در یک وقت بوده در اختیار هر یک از آنها مخیّر است ولی احتیاط ترک نشود به طلاق هر دو و عقد جدید به یکی از آنها …

 

 

 

مسأله ۲۴۸۴:

اگر زن از شیر شوهر خود کسانی را که بعداً گفته می شود شیر دهد، شوهرش بر او حرام نمی شود، اگر چه بهتر آن است که احتیاط کنند (۱):

اوّل: برادر و خواهر خود را.

دوم: عمو و عمه و دایی و خاله خود را (۲)

سوم: اولاد عمو و اولاد دایی خود را.

چهارم: برادرزاده خود را.

پنجم: برادر شوهر، یا خواهر شوهر خود را.

ششم: خواهرزاده خود، یا خواهرزاده شوهرش را.

هفتم: عمو و عمه و دایی و خاله شوهرش را.

هشتم: نوه زن دیگر شوهر خود را.

این مسأله، در رساله آیت اللّه (بهجت) نیست.

(۱) (فاضل)، (مکارم): اگر چه بهتر آن است که این کار را نکند …

(۲) (سیستانی): و اولاد آنها. سوم: نوه های خود اگر چه در مورد نوه دختری موجب حرام شدن دخترش بر شوهر خود می شود. چهارم: برادرزاده یا خواهر زاده خود. پنجم: برادر یا خواهر شوهر. ششم: خواهرزاده یا برادرزاده شوهر. هفتم: عمو و عمه و دایی و خاله شوهر. هشتم: نوه شوهر از زن دیگر.

 

 

 

مسأله ۲۴۸۵:

اگر کسی دختر عمه یا دختر خاله انسان را شیر دهد به انسان محرم نمی شود (۱) ولی احتیاط مستحب آن است که از ازدواج با او خودداری نماید.

(۱) (بهجت)، (سیستانی): بقیّه مسأله ذکر نشده.

 

 

 

مسأله ۲۴۸۶:

مردی که دو زن دارد، اگر یکی از آن دو زن، فرزند عموی زن دیگر را شیر دهد، زنی که فرزند عموی او شیر خورده، به شوهر خود حرام نمی شود.

این مسأله، در رساله آیات عظام: (نوری) و (بهجت) نیست. [۱]

برای اطلاع از “احکام شیر دادن”  اینجا را کلیک نمایید.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[۱] توضیح المسائل فارسی، ج2، از ص  506 تا 511، از م 2474 تا م 2486