ذکرهای جایز و واجب سجده نماز

پرسش:

سلام. اگر در صحت ذکر سبحان ربی الاعلی و بحمده شک کنیم می‌توانیم به‌جای تکرار خود این ذکر سبحان‌الله را ۳ مرتبه بگوییم؟ و بالعکس یعنی در صحت گفتن سبحان‌الله شک کنیم و در عوض سبحان ربی الاعلی و بحمده بگوییم؟

نام مرجع تقلید:

آیت‌الله‌العظمی سیستانی (حفظه‌الله تعالی)

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛

در مفروض سؤال اشکال ندارد و مخیر بین ۲ ذکر هستید.

به‌طورکلی نمازگزار واجب است در سجده، ذکر بگوید و بهتر آن است که در حال اختیار در سجده، سه مرتبه «سُبْحانَ اللهِ‏ِ» یا یک‌مرتبه «سُبْحانَ رَبِّیَ الْأَعْلیٰ وَبِحَمْدِه (۱)» بگوید هرچند گفتن هر ذکری که در آن تعظیم و تمجید خداوند متعال باشد، کافی است؛ ولی بنا بر احتیاط واجب، باید به همین مقدار باشد؛ مثلاً سه مرتبه «الْحَمْدُ لِلّهِ» یا سه مرتبه «اللهُ أَکْبَرُ» بگوید و امّا گفتن سایر ذکرها، از قبیل استغفار، صلوات، دعا و طلب حاجت برای خویش یا مؤمنین از خداوند متعال، به‌عنوان ذکر واجب سجده کافی نیست و کسی که نمی‌‌تواند «سُبْحانَ رَبِّیَ الْأَعْلیٰ» را خوب ادا کند باید ذکری دیگر مانند سه بار «سُبْحانَ اللهِ» را بگوید. (۲)

منابع:

(۱) گفتن «سبحان ربّی ‌الاعلی» کافی است و احتیاط مستحب است که «و بحمده» را نیز بعد از آن بگوید.

(۲) العروة الوثقی، ج۲، کتاب الصلاة، فصل فی الرکوع، ص۲۱۱، الثانی / همان، فصل فی السجود، ص۲۲۴، الثانی / منهاج الصالحین، ج۱، کتاب الصلاة، المقصد الخامس: افعال الصلاة و ما یتعلق بها، المبحث الثانی: واجبات الصلاة، الفصل الخامس: فی الرکوع، ص۲۴۱، الثالث / همان، الفصل السادس: فی السجود، ص۲۴۵، الثانی / المسائل المنتخبة، احکام الصلاة، الرکوع، واجبات الرکوع، ص۸۱، الثالث، بعد از م۲۹۶ / همان، السجود، ص۸۵، السادس / توضیح‌المسائل جامع، ج۱، واجبات نماز، مورد هفتم: سجده، واجبات سجده، مورد دوم: ذکر سجده، ص۳۶۳، م ۱۲۴۳ / رساله جوان، درس سی و سوم، واجبات نماز (۶)، سجده، واجبات سجده، مورد دوم: ذکر سجده، ص۱۱۶