حکم قراردادن انگشتان بر زمین در سجود ـ حجاب بانوان در نماز

پرسش:

۱ـ اگر در سجده زیر انگشت شخص تسبیح باشد آیا اشکال دارد؟

۲ـ چادر نازک پوشیدن در نماز که بدن محو دیده می‌شود نماز را باطل می‌کند؟

نام مرجع تقلید:

آیت‌الله العظمی سیستانی (حفظه‌الله تعالی)

پاسخ:

با عرض سلام و ادب؛

۱ـ در سجده باید دو کف دست (که شامل انگشتان هم می‌شود) را بر زمین بگذارد و بنا بر احتیاط واجب، در صورت امکان همه کف دست را بر زمین بگذارد (۱)

۲ـ زن باید در موقع نماز، تمام بدن حتّی ساعد دست، ساق پا، گردن، سر و موی خود را بپوشاند هرچند در مکان خلوتی نماز بخواند که کسی حضور ندارد؛ ولی پوشاندن سه موضع در حال نماز واجب نیست:

الف. صورت به مقداری که روسری معمولاً آن را نمی‌پوشاند با اینکه آن را بر گریبان زده است. ^(۲)

ب. دست‌ها از مچ تا سرانگشتان.

ج. پاها از مچ پا به پایین. (۳)

لازم به ذکر است؛ برای‌آنکه زن یقین كند كه مقدار واجب را پوشانده است، باید مقداری از اطراف صورت و مقداری پایین‌تر از مچ‌ها را هم بپوشاند. همچنین پوشش خود مچِ دست یا مچِ پا واجب است.

شایان‌ذکر است زن بنا بر احتیاط واجب باید در موقع نماز، بدنش را (غیر از موارد استثنا) حتّی از خودش نیز بپوشاند، پس اگر زن لباس آستین‌کوتاه به تن دارد یا شلواری پوشیده که ساق پا را نمی‌پوشاند و به هنگام نماز چادر را طوری بپوشد كه کسی بدن او را نبیند و ساعد دست یا ساق پای او از دید دیگران کاملاً پوشیده باشد لکن به علّت آنکه صورتش را زیر چادر برده، خودش اعضای برهنه بدنش را ببیند، اشكال دارد و احتیاط واجب در ترک آن است.

و اما در فرض سؤال، اگر چادر یا لباس، نازک و بدن‌نما باشد، نماز با آن باطل است؛ مگر آنکه زیر چادر پوشش کامل داشته باشد و اگر طوری است که در نور معمولی بدن دیده نمی‌شود، کافی است ۰(۴)

منابع:

(۱) توضیح‌المسائل جامع، ج ۱، ص ۳۶۲، م  ۱۲۳۷ ـ  منهاج الصالحین، ج۱، الفصل السادس فی السجود، ص ۲۰۴، مورد اول، قبل از م ۶۴۶

(۲) پوشش زینت و زیورهای صورت و مچ دست تا سرانگشتان در نماز در جایی كه نامحرمی نیست، لازم نیست و چنانچه نامحرم حضور داشته باشد و پوشش آن از دید نامحرم واجب باشد لکن اگر زن آن را نپوشاند گناهکار است؛ ولی نمازش صحیح است.

(۳) گفته شد خانم‌ها لازم نیست مچِ پای خویش به پایین را در نماز بپوشانند لکن پوشاندن مچِ پا به پایین از مرد نامحرم واجب است. حال چنانچه وضعیت به‌گونه‌ای است که مرد نامحرم به قدم پای زن نمازگزار (از مچ پا به پایین) درحالی‌که مشغول نماز است نگاه می‌كند، بر زن واجب است قدم پایش را بپوشاند و این حکم به‌خاطر حضور نامحرم می‌باشد نه به‌خاطر اصل نماز؛ بنابراین اگر گناه كرد و قدم پا (از مچ پا به پایین) را از نامحرم نپوشاند، نمازش باطل نیست.

(۴) العروه الوثقی، ج ۲، ص ۶۱، فی الستر و الساتر، الثانی ـ توضیح‌المسائل جامع، ج ۱، ص ۲۹۷ و ۲۹۸، م ۹۶۸ تا ۹۷۳ ـ منهاج الصالحین، ج ۱، ص ۱۶۲، م  ۵۱۸ ـ مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید، ج ۶، ص ۵۵ و ۵۶