احکام تفصیلی فاطمیه
استحباب عزاداری ایام فاطمیه
پرسش۱)
آیا شرکت در مراسم عزاداری ایام فاطمیه مستحب است؟
پاسخ:
به طور کلی هر عملی که موجب تعظیم شعائر دینی باشد، دارای اجر و ثواب است.
جلسات هفتگی عزاداری اهل بیت (علیهم السلام)
پرسش۲)
عزاداری برای اهل بیت (علیهم السلام) که به صورت جلسات هفتگی برگزار می شود، چه حکمی دارد؟
پاسخ:
به طور کلی عزاداری برای اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام)، امری مطلوب و مورد تأکید ائمه (علیهم السلام) است.
جشن عروسی در ایام فاطمیه
پرسش۳)
الف) برگزاری مراسم عروسی در ایام فاطمیه جایز است؟
ب) در صورت عدم جواز، آیا نسبت به مراسمی که برگزار می شود، تکلیفی داریم؟
پاسخ:
الف) به طور کلی برگزاری مجالس شادی در ایام عزای اهل بیت(علیهم السلام)، به طوری که هتک حرمت اهل بیت(علیهم السلام) محسوب شود، جایز نیست.
ب) با وجود شرایط امر به معروف و نهی از منکر، وظیفه ای جز نهی از منکر زبانی ندارید، و در صورت عدم تأثیر، باید به مسؤولین مربوطه اطلاع دهید.
برگزاری مراسمات جشن در بین دو شهادت
پرسش۴)
سلام علیکم در شهر ما بمناسبت شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها دو دهه با فاصله ده روز وحتی ده روز فی ما بین عزاداری و روضه بر پا می شود در این بین افرادی که جلسات ازدواج و از این قبیل جلسات دارند دچار مشکل هستند لطفا برای رفع این مشکل راهنمایی فرمائید .
پاسخ:
ایام فاطمیه، روز شهادت (۱۳ جمادی الاول بنابر یک روایت و ۳ جمادی الثانی بنا بر روایت دیگر) و یکی دو روز قبل و یکی دو روز بعد آن است و بر مومنین لازم است به نحوی عمل کنند که مراعات شؤون ایام عزای اهل بیت (علیهم السلام) بشود.
شرکت زنان در دسته های عزاداری
پرسش۵)
آیا جایز است زنان با حفظ حجاب و پوشیدن لباس خاصی که بدن آنان را بپوشاند، در دسته های سینه زنی و زنجیرزنی شرکت کنند؟
پاسخ:
شرکت زنان در دسته های سینه زنی و زنجیر زنی شایسته نیست.
خواندن زن در مجالس عزاداری
پرسش۶)
آیا خواندن زن در مجالس عزاداری با علم او به این که مردان نامحرم صدای او را می شوند جایز است؟
پاسخ:
اگر خوف مفسده باشد باید از آن اجتناب شود.
روضه خوانی توسط زن
پرسش۷)
آیا روضه و نوحه خواندن توسط زن در مجالس زنانه در صورتی که نامحرم صدای او را می شنود، جایز است؟
پاسخ:
اگر زن می داند نامحرم صدای او را می شنود، در صورتی که موجب جلب توجه و تهییج نامحرم، یا مستلزم مفسده دیگری باشد، جایز نیست.
پوشیدن لباس مشکی در سوگ صدیقه کبری فاطمه زهرا (سلام الله علیها)
پرسش۸)
آیا پوشیدن لباس مشکی در ایام فاطمیّه مکروه است؟
پاسخ:
پوشیدن لباس مشکی در ایام عزای خاندان عصمت و طهارت(علیهم السلام) به منظور تعظیم شعائر الهی و اظهار حزن و اندوه، دارای اجر و ثواب است.
پرسش۹)
پوشیدن لباس سیاه در سوگ ائمه هدی (علیهم السلام) چه صورت دارد؟ آیا لباس سیاه کراهت دارد؟
پاسخ:
پوشیدن لباس سیاه در عزاداری اهلبیت (علیهم السلام) برای تعظیم شعائر و به عنوان اظهار تأثر مستحسن است و در فرض سوال کراهت ندارد.
توسل به حضرت زهرا (سلام الله علیها) درحال سجده
پرسش۱۰)
آیا این که بعد از نماز حاجت، طبق نقل به سجده رفته و به حضرت زهرا (سلام الله علیها) توسل بجوییم، از نظر شرعی مشکلی ندارد؟
پاسخ:
سجده برای غیر خدا جایز نیست، ولی توسل به اولیاء الهی و اهل بیت (علیهم السلام) در حال سجده اشکال ندارد و به معنای سجده برای غیر خداوند متعال نیست.
گوش دادن به موسیقی در ایام فاطمیه
پرسش۱۱)
آیا گوش دادن به آهنگهای حلال و غمگین در ایام فاطمیه جایز است؟
پاسخ:
اگر خلاف شأن و حرمت ایام عزای اهل بیت(علیهم السلام) باشد، جایز نیست.
استفاده از آلات موسیقی در مراسم عزاداری
پرسش۱۲)
استفاده از آلات موسیقی مانند اُرگ (از آلات موسیقی و شبیه پیانو است) و سنج و غیر آن ها در مراسم عزاداری چه حکمی دارد؟
پاسخ:
استفاده از آلات موسیقی، مناسب با عزاداری نیست و شایسته است مراسم عزاداری به همان صورت متعارفی که از قدیم متداول بوده برگزار شود.
پرسش۱۳)
استفاده از طبل و سنج و شیپور و همچنین زنجیرهایی که دارای تیغ هستند در مجالس و دسته های عزاداری چه حکمی دارد؟
پاسخ:
اگر استفاده از زنجیرهای مزبور موجب وهن مذهب در برابر مردم شود و یا باعث ضرر بدنی قابل توجهی گردد، جایز نیست ولی استفاده از شیپور و طبل و سنج به نحو متعارف اشکال ندارد.
استفاده از آلات نی به صورت غمناک و حزن آور در مراسم عزاداری
پرسش۱۴)
در بعضی از مجالس مرثیه خوانی از قدیم رسم است فردی روضه می خواند و در ضمن فرد دیگری نی می نوازد به شکل غمناک و حزن آور که جمعیت را به گریه در می آورد. آیا این سبک عزاداری اشکال دارد؟
پاسخ:
استعمال آن در مجالس عزاداری اگر به نحو لهوی نباشد، اشکال ندارد.
تسبیحات حضرت زهرا (سلام الله علیها)
پرسش۱۵)
آیا در تعقیبات نماز، تسبیحات حضرت زهرا (سلام الله علیها) را باید بلافاصله بعد از نماز بگوییم یا فاصله بین نماز و تسبیحات آن حضرت اشکال ندارد؟
پاسخ:
تعقیبات نماز که از جمله بهترین آنها تسبیحات حضرت زهرا (سلام الله علیها) است، باید بعد از فراغ از نماز واجب یا مستحب، متصل به نماز انجام شود به گونه ای که عرفا تعقیبات آن نماز محسوب شود، و اگر بین نماز و تسبیحات حضرت زهرا (سلام الله علیها) تعقیبات دیگری مانند ذکر و دعا فاصله شود، اشکال ندارد.
پرسش۱۶)
آیا استحباب تسبیحات حضرت زهرا علیها سلام بلا فاصله بعد از نماز و قبل تعقیبات دیگر ثابت است یا می توان بعد از تعقیبات تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها را قرائت کرد؟
پاسخ:
به هر نحو که عمل شود، مانعی ندارد و فضیلت تسبیحات حضرت زهرا (سلام الله علیها) از همه تعقیبات بالاتر است لکن وارد نشده است که بلافاصله، بعد از نماز انجام گیرد بلکه آنچه وارد شده آن است که نمازگزار تا از جای خودش برنخاسته، تعقیبات را به جا آورد.
پرسش۱۷)
سلام حضرت آقا ؛ می خواستم ببینم بین نافله و تسبیحات حضرت زهرا (سلام الله علیها) و سجده رفتن بعد از سلام نماز و دعا کردن ترتیب اولویت با کدام است تا از فضیلت کامل و به جای خودش استفاده کنیم ؟
پاسخ:
به هر نحو که عمل شود، مانعی ندارد و فضیلت تسبیحات حضرت زهرا (سلام الله علیها) از همه تعقیبات بالاتر است لکن وارد نشده است که بلافاصله، بعد از نماز انجام گیرد بلکه آنچه وارد شده آن است که نمازگزار تا از جای خودش برنخاسته، تعقیبات را به جا آورد و بهتر است مؤمنین در این مسائل، با یکدیگر اتحاد و اتفاق نموده و از اختلافات و تفرقه که موجب تقویت دشمن و تضعیف دین می شود پرهیز کنند.
پرسش۱۸)
بهترین تعقیب مشترکه برای نمازها چیست؟ (اگر شرایطی باشد که فقط امکان خواندن یک تعقیب وجود دارد)؟
پاسخ:
سعی کنید تسبیح حضرت زهرا (سلام الله علیها) را بجا آورید.
ترک واجبات به سبب شرکت در عزاداری
پرسش۱۹)
اگر بعضی از واجبات از مکلّف به سبب شرکت در مجالس عزاداری فوت شود مثلاً نماز صبح قضا شود، آیا بهتر است بعد از این در این مجالس شرکت نکند یا این که عدم شرکت او باعث دوری از اهل بیت(علیهم السلام) می شود؟
پاسخ:
بدیهی است که نمازِ واجب، مقدم بر فضیلت شرکت در مجالس عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) است و ترک نماز و فوت شدن آن به بهانه شرکت در عزاداری جایز نیست، ولی شرکت در عزاداری به گونه ای که مزاحم نماز نباشد ممکن و از مستحبّات مؤکد است.
پخش صدای مراسمات به خارج از مسجد و حسینیه
پرسش۲۰)
از ساختمان حسینیه صدای قرائت قرآن و مجالس عزاداری بسیار بلند پخش می شود به طوری که صدای آن از بیرون شهر هم شنیده می شود واین امر منجر به سلب آسایش همسایگان شده است و مسئولین و سخنرانان حسینیه اصرار به ادامه آن دارند، این عمل چه حکمی دارد؟
پاسخ:
اگرچه اقامه مراسم و شعائر دینی در زمان های مناسب در حسینیه از بهترین کارها و جزو مستحبّات مؤکد می باشد، ولی واجب است برگزارکنندگان مراسم و عزاداران تا حد امکان از اذیّت و ایجاد مزاحمت برای همسایگان بپرهیزند هرچند با کم کردن صدای بلندگو و تغییر جهت آن به طرف داخل حسینیه باشد.
هروله در مجالس عزاداری
پرسش۲۱)
نظر شریفتان راجع به هروله (۱) در مجالس عزاداری چیست؟
پاسخ:
اشکال ندارد.
شبیه خوانی در مجالس عزاداری
پرسش۲۲)
در حسینیه ها و مساجد بیشتر مناطق به خصوص روستاها مراسم شبیه خوانی (۲) به اعتبار این که از سنت های قدیمی است برگزار می شود که گاهی اثر مثبتی در نفوس مردم دارد، این مراسم چه حکمی دارند؟
پاسخ:
اگر مراسم شبیه خوانی مشتمل بر امور دروغ و باطل نباشند و مستلزم مفسده هم نباشند و با توجه به مقتضیات زمان باعث وهن مذهب حق هم نشوند، اشکال ندارند، ولی در عین حال بهتر است که به جای آن ها، مجالس وعظ و ارشاد و ذکر مصائب حسینی و مرثیه خوانی برپا شود.
خواندن مصیبت هایی که از طریق الهام و مکاشفه مکشوف می شود
پرسش۲۳)
در بعضی از هیأت های مذهبی مصیبت هایی خوانده می شود که مستند به مقتل معتبری نیست و از هیچ عالم یا مرجعی هم شنیده نشده است و هنگامی که از خواننده مصیبت از منبع آن سؤال می شود، پاسخ می دهند که اهل بیت (علیهم السلام) این گونه به ما فهمانده اند و یا ما را راهنمایی کرده اند و واقعه کربلا فقط در مقاتل نیست و منبع آن هم فقط گفته های علما نمی باشد بلکه گاهی بعضی از امور برای مدّاح یا خطیب حسینی از راه الهام و مکاشفه مکشوف می شود، سؤال من این است که آیا نقل وقایع از این طریق صحیح است یا خیر؟ و در صورتی که صحیح نباشد، تکلیف شنوندگان چیست؟
پاسخ:
نقل مطالب به صورت مزبور بدون این که مستند به روایتی باشد و یا در تاریخ ثابت شده باشد، وجه شرعی ندارد مگر آن که نقل آن به عنوان بیان حال به حسب برداشت متکلّم بوده و علم به خلاف بودن آن، نداشته باشد و تکلیف شنوندگان نهی از منکر است به شرطی که موضوع و شرایط آن نزد آنان ثابت شده باشد.
باقی ماندن اموال هزینه های مراسم
پرسش۲۴)
باقی مانده اموالی که به عنوان هزینه های مراسم فاطمه زهرا (سلام الله علیها) جمع آوری می شود، در چه موردی باید خرج شود؟
پاسخ:
می توان اموال باقی مانده را با کسب اجازه اهداء کنندگان آن ها در امور خیریه مصرف کرد و یا آن ها را برای مصرف در مجالس عزاداری آینده نگه داشت.
پرداخت اموال خیّرین به قاری و مرثیه خوان
پرسش۲۵)
آیا جایز است در ایام عزای حضرت فاطمه زهرا (علیها سلام) از افراد خیّر اموالی را جمع آوری کرد و با تقسیم آن ها به سهم های مختلف، قسمتی را به قاری قرآن و مرثیه خوان و سخنران داد و باقی مانده را برای برگزاری مجالس مصرف کرد؟
پاسخ:
اگر با رضایت و موافقت صاحبان اموال باشد، اشکال ندارد. (۳)
حدیث شریف کساء
پرسش۲۶)
آیا حدیث شریف کساء را که از حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) نقل شده، حدیث معتبری می دانید؟ آیا نسبت دادن آن در حالت روزه به حضرت زهرای مرضیه (علیهاالسلام) جایز است؟
پاسخ:
اگر نسبت دادن آن به صورت حکایت و نقل از کتاب هایی باشد که آن را نقل کرده اند، اشکال ندارد.
داستان:
یکی از حاضرين در سفره شام مراسم ايام فاطميه امسال بيت رهبری نقل كرده است كه سخنران آن شب مراسم، بعد از سخنرانی در حسينيه امام خمينی (ره) به هنگام صرف شام در محضر مقام معظم رهبري به ايشان عرضه داشته است: «برخي گله می كنند كه چرا حضرتعالی با اين كسالت جسمی، اين قدر برای مراسم وقت می گذارید و از اول تا آخر مجلس فاطميه و روضه را می نشينيد.»
معظم له نيز در جواب فرموده اند:
«آنها نمی دانند؛ من رزق سال كشور را در شب های فاطميه می‌گيرم.»
اين مسأله اثبات می كند كه رهبر حكيم انقلاب اسلامی – اين فرزند برومند و سلاله پاک خاندان اهل بيت – برای اداره امور كشور عنايت خاصه ای به ساحت حضرت زهرا (سلام الله علیها) داشته و در اين زمينه به مادر بزرگوارشان متوسل می شوند.
