ادای کفاره یک روز به شصت فقیر ـ پرداخت چند روز فدیه و کفاره به یک فقیر
پرسش:
با سلام خدمت استاد راجی و اساتید پاسخگو. خیلی از شما تشکر دارم.
همسرم به‌خاطر حاملگی و شیردادن بچه‌ام دو سال روزه نگرفت و کفارش رو دادیم.
حالا توی یک جلسه‌ای گفتن کفاره‌های روزه رو نمی شه به یک فقیر داد و هر روز که روزه نگرفتم باید به یک فقیر بدم؛ ولی من این کار رو نکردم. چه‌کار کنم؟ آیا کفاره‌هایم باطله؟
لطفاً علاوه بر مرجعم فتوای آیت‌الله سیستانی و مکارم و وحید به تفکیک هم بیان نمایید. چون برای جلسه می‌خواهم.
خیلی متشکرم
نام مرجع تقلید:
مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله‌العظمی امام خامنه‌ای، آیات عظام سیستانی، مکارم شیرازی، وحید خراسانی
پاسخ:
با عرض سلام و ادب؛
به فتوای مشهور فقها معظم تقلید از جمله ۴ مرجع بزرگواری که فرموده‌اید، در فرض سؤال شما اشکال ندارد. آن چیزی که اشکال دارد، پرداخت کفاره‌ی عمد یک روز به یک فقیر است. گرچه کفاره‌ی عمد چند روز به یک فقیر اشکال ندارد.
و چون فرمودید، متن یکایک مراجع را تقدیمتان می‌کنیم:
مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای:
در کفاره‌ی افطار عمد:
کسی که برای کفاره‌ی روزه می‌خواهد به شصت فقیر غذا دهد، اگر به شصت فقیر دسترسی دارد نمی‌تواند سهم دو نفر یا بیشتر را به یک نفر بدهد، بلکه لازم است به تمام شصت نفر به اندازه‌ی سهم هر یک غذا بدهد. البته میتواند به عدد افراد خانواده‌ی شخص فقیر مقدار سهم آنان را به او واگذار کند و او آن را مصرف آنان نماید. (۱)
در کفاره‌ی تأخیر و فدیه‌های روزانه و سالانه و مانند آن:
کسی که باید برای هر روز یک مد طعام بدهد میتواند کفاره‌ی چند روز را به یک فقیر بدهد. (۲)
آیت‌الله‌العظمی سیستانی:
در کفاره‌ی افطار عمد:
کسی که باید برای کفّاره یک روز، به شصت فقیر طعام بدهد، اگر به تمام شصت نفر دسترسی دارد، نمی‌تواند به‌جای آنکه به شصت فقیر، شصت طعام بدهد، به تعداد کمتری فقیر، طعام بیشتری بدهد که در مجموع همان شصت طعام بشود؛ مثلاً جایز نیست به سی نفر هرکدام دو مُد طعام بدهد و به آن اکتفا کند، ولی میتواند برای هر فرد از عیال و خانواده فقیر – هرچند نابالغ باشند – یک مُد به آن فقیر بدهد و فقیر میتواند به وکالت از عائله و خانواده یا ولایت بر آنها – اگر نابالغ باشند – قبول نماید و اگر نتواند شصت نفر فقیر را پیدا کند و مثلاً فقط سی نفر را پیدا نماید، میتواند به هرکدام دو مُد طعام بدهد؛ ولی بنا بر احتیاط واجب، هرگاه در آینده توانایی پیدا کرد، به سی نفر فقیر دیگر نیز یک مُدّ طعام بدهد. (۳)
در کفاره‌ی تأخیر و فدیه‌های روزانه و سالانه و مانند آن:
کسی که باید برای هر روز یک مُدّ طعام به فقیر به‌عنوان کفّاره تأخیر یا فدیه بدهد، میتواند کفّاره یا فدیه چند روز را به یک فقیر بدهد. (۴)
آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی:
در کفاره‌ی افطار عمد:
کسی که برای کفّاره روزه، اطعام شصت فقیر را انتخاب کرده باید به هرکدام یک مد طعام (تقریباً ۷۵۰ گرم) بدهد و نمی‌تواند چند مد را به یک نفر بدهد، مگر این که دسترسی به شصت فقیر پیدا نکند، ولی اگر اطمینان داشته باشد که فقیر طعام را به عیالات خود می‌دهد و با آنها می‌خورد، میتواند برای هر یک از عیالات او، هرچند صغیر باشند، یک مد به آن فقیر بدهد. (۵)
در کفاره‌ی تأخیر و فدیه‌های روزانه و سالانه و مانند آن:
لازم نیست کفّاره هر روز را به یک فقیر بدهد، بلکه میتواند کفّاره چندین روز را به یک نفر بدهد و اگر مقداری نان دهد که گندم آن به‌اندازه یک مد باشد کافی است، ولی پول آن را نمی‌تواند بدهد مگر این که اطمینان داشته باشد آن را برای خرید نان مصرف می‌کند. (۶)
آیت‌الله‌العظمی وحید خراسانی:
در کفاره‌ی افطار عمد:
کسی که باید برای کفّاره یک روز، شصت فقیر را طعام بدهد، نمی‌تواند یک نفر از آنها را دومرتبه یا بیشتر سیر کند، یا به هرکدام از آنها بیشتر از یک مُد طعام بدهد و زیادی را از کفّاره حساب کند، ولی میتواند فقیر را با عیال او – اگرچه صغیر باشند و درصورتی‌که از جهت سن به حدّی باشند که در مورد آنها اطعام عرفاً صدق کند – سیر نماید، یا به ولی صغیر برای آن صغیر یک مُد بدهد. (۷)
در کفاره‌ی تأخیر و فدیه‌های روزانه و سالانه و مانند آن:
کسی که باید برای هر روز یک مُدّ طعام به فقیر بدهد، میتواند کفّاره چند روز را به یک فقیر بدهد. (۸)
