آیت الله العظمی نوری همدانی (حفظه الله تعالی)
آیت الله العظمی حسین نوری همدانی (متولد ۱۳۰۴ش) مرجع تقلید و استاد درس خارج حوزه علمیه قم است که سابقه عضویت در مجلس خبرگان رهبری و امامت جمعه همدان را دارد. ایشان از شاگردان سید محمد داماد، علامه طباطبایی، آیت‌الله بروجردی و امام خمینی بوده است.
آیت الله العظمی نوری همدانی از امام خمینی اجازه برای تصدی امور حسبیه دارد و جزو پایه‌گذاران و نویسندگان مجله مکتب اسلام و مؤسس مدرسه علمیه مهدی موعود (عجّل الله تعالی فرجه الشّریف) در قم بود.
سخنرانی علیه حکومت پهلوی در حسینیه ارشاد، تنظیم و نشر اعلامیه‌ها، امضای اعلامیه مرجعیت امام خمینی، سخنرانی در تظاهرات ۱۹ دی، زندانی شدن در تهران و تبعید به خلخال و سقز از سوابق سیاسی نوری همدانی قبل از انقلاب اسلامی ایران است.
رساله ی عملیه آیت الله العظمی نوری همدانی در سال ۱۳۷۱ش انتشار یافت. از ایشان تألیفات بسیاری از جمله معجم الروات الثقات، جهاد، انسان و جهان، جایگاه زن در جهان اسلام و… به چاپ رسیده است.
زندگی و تحصیل
حسین نوری همدانی متولد ۱۳۰۴ش در شهر همدان است. (۱) پدرش، ابراهیم، از علمای معروف همدان بود.
آیت الله العظمی نوری همدانی ادبیات فارسی، گلستان سعدی و معالم الاصول را از پدر یاد گرفت. (۲) در سال ۱۳۲۱ش به مدرسه آخوند همدانی رفته و به پیشنهاد ملاعلی همدانی با محمد مفتح هم‌حجره و هم‌مباحثه شد. (۳)
ایشان دارای طبع شعر بوده و در جوانی شعر می‌سرود؛ اما به سفارش آیت‌الله ملاعلی همدانی از سرودن شعر منصرف شد. (۴)
پس از یک سال در سال ۱۳۲۳ش به قم رفت و نزد علمایی چون سید محمد داماد، حسین بروجردی و امام خمینی شاگردی کرد. (۵) ایشان همچنین پنج سال در درس اسفار علامه طباطبایی شرکت می‌کرد. (۶)
رساله ی عملیه آیت الله العظمی نوری همدانی در سال ۱۳۷۱ش منتشر شد. (۷)
نام آیت‌الله العظمی نوری همدانی به همراه شش مرجع دیگر در سایت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم دیده می‌شود. (۸)
فعالیت ها
آیت الله العظمی حسین نوری همدانی پیش از انقلاب اسلامی ایران جزو کسانی بود که در حسینیه ارشاد تهران، مسجد اعظم قم و مسجد ارک تهران منبر می‌رفت و علیه حکومت پهلوی اعتراض می‌کرد. (۹) ایشان در تهیه، تنظیم و نشر اعلامیه‌ها فعالیت داشته (۱۰) و جزو هیئت مدیره و نویسندگان نشریه مکتب اسلام قم بود. (۱۱) همچنین قبل از انقلاب اسلامی ایران، کتابی به عنوان «انقلاب حسین و فلسفه انقلاب» منتشر کرد که مورد واکنش نیروهای امنیتی حکومت پهلوی قرار گرفت. (۱۲)
پس از تبعید امام خمینی به ترکیه، آیت الله العظمی حسین نوری همدانی به دلیل امضای اعلامیه، در حمایت از امام خمینی، دستگیر و به زندان قزل قلعه در تهران منتقل شد. (۱۳) آیت الله العظمی نوری همدانی پس از چند ماه تحمل زندان آزاد شد ولی از ایراد سخنرانی منع شد. (۱۴) همچنین آیت الله العظمی نوری همدانی یکی از دوازده نفری بود که پس از درگذشت آیت‌الله حکیم اعلامیه مرجعیت امام خمینی را امضا کرد. (۱۵) به دلیل فعالیت‌های ایشان علیه نظام سلطنتی پهلوی، حکومت پهلوی تدریس نهج البلاغه ایشان را در مسجد اعظم قم تعطیل کرد. (۱۶)
حوادث ۱۹ دی و تبعید
در ۱۹ دی ۱۳۵۶ش، پس از انتشار مقاله‌ای از طرف روزنامه اطلاعات علیه امام خمینی و اعتراض علمای حوزه علمیه قم، تجمعی اعتراض آمیز در خانه آیت الله العظمی نوری همدانی در قم صورت گرفت و پس از سخنرانی ایشان مردم در خیابان‌ها راهپیمایی کردند. (۱۷) به دنبال تظاهرات ۱۹ دی قم، آیت‌الله العظمی نوری همدانی به خلخال و بعد به سقز تبعید شد. (۱۸)
آیت الله العظمی نوری همدانی پس از آزادی برای دیدن امام خمینی به نوفل لوشاتو رفت و پس از ملاقات با امام خمینی، از طرف ایشان پیامی خصوصی برای مرتضی مطهری و سید محمد بهشتی آورد. (۱۹)
پس از انقلاب
آیت الله العظمی حسین نوری همدانی در سال ۱۳۵۸ش و ۱۳۵۹ش از طرف امام خمینی برای رسیدگی به امور دانشجویان به اروپا فرستاده شد. (۲۰)
وی در این مدت برای معرفی انقلاب اسلامی به کشورهای گوناگونی از جمله انگلیس، فرانسه، آلمان و یونان سفر داشت. همچنین به کشورهای پاکستان و هند نیز برای تبلیغ اسلام رفته است (۲۱) آیت الله العظمی نوری همدانی در سال ۱۳۹۶ش به لبنان رفت و با شخصیت‌های علمی و سیاسی لبنان از جمله سید حسن نصرالله دیدار داشته است. (۲۲)
آیت‌الله نوری همدانی از سال ۱۳۵۸ تا نیمه سال ۱۳۶۳شمسی امام جمعه همدان، (۲۳) و نیز جزو نمایندگان اولین دوره مجلس خبرگان رهبری در ایران بود. (۲۴)
تأسیس مدرسه علمیه مهدی موعود (عجّل الله تعالی فرجه الشّریف) در قم نیز از فعالیت‌های ایشان است. (۲۵)
درباره مبارزات سیاسی نوری همدانی کتابی به عنوان «آیت‌الله العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک» توسط مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات ایران منتشر شده است. (۲۶)
تألیفات و تدریس
حسین نوری همدانی در موضوعات مختلف از جمله فقه، اصول، اعتقادات و مسائل اجتماعی، تألیفات فراوانی دارد (۲۷) که به برخی از آنها اشاره می‌شود:
رساله توضیح المسائل (۲۸)
معجم الرواة الثقات و ترتیب الطبقات. (۲۹)
الخمس فی ضوء مدرسة أهل البیت علیهم السلام. (۳۰)
اسلام مُجسم: درباره علم و روش‌های کسب آن بوده و سرگذشت برخی از علمای بزرگ شیعه از جمله سید محمد مجاهد، سید محمدباقر شَفتی، میرزای شیرازی، سید جمال‌الدین اسدآبادی و علامه امینی بیان می کند. (۳۱)
این کتاب به نام علمای بزرگ اسلام نیز شهرت یافته است. (۳۲)
کتاب جهاد. (۳۳)
انسان و جهان: موضوع این کتاب خداشناسی با توجه به شگفتی‌های جهان آفرینش است. (۳۴)
دانش عصر فضا: حاوی مباحثی چون علم نجوم و وضعیت ستارگان است. (۳۵)
ربا: در این کتاب به مسائل مال ربوی و همچنین روش‌های حفظ ارزش پول اشاره شده است. (۳۶)
التعلیقات علی کتاب العروة الوثقی: حاوی برخی نظرات شخصی آیت‌الله نوری همدانی درباره متن کتاب العروة الوثقی است. (۳۷)
ایشان همچنین درباره موضوعات دیگری چون جایگاه بانوان در اسلام، اقتصاد اسلامی، آمادگی رزمی، خمس، اخلاق و عرفان به نگارش در آورده (۳۸) و دو جلد از تفسیر مجمع البیان را به فارسی ترجمه کرده است. (۳۹)
تدریس
نوری همدانی پس از ورود به قم در سال ۱۳۲۳ش، تدریس را در موضوعات مختلف فقه، اصول، اخلاق و احکام آغاز کرد. (۴۰) وی اکنون دروس خارج فقه و اصول را در قم تدریس می‌کند.(۴۱) یکی از موضوعات درس خارج ایشان، نوآوری فقهی و بانکداری است که به مسائلی چون شرایط بانکداری اسلامی، پرداخت سود بانک‌ها، وکیل بودن بانک از طرف مردم و بانکداری غیر ربوی پرداخته است. (۴۲)
ایشان همچنین دیگر مسائل فقهی از جمله امر به معروف و نهی از منکر، بیع، جهاد، ارث و صوم را نیز تدریس کرده است. (۴۳)
نظریه‌های فقهی و اجتماعی
آیت‌الله نوری همدانی، فتواها و موضع‌گیری‌های مختلفی داشته است:
کنز مال: نوری همدانی در درس خارج فقه خود، راکد و ثابت نگه‌داشتن ثروت(کنز مال) را حرام دانسته و به عقیده او همانطور که خون در بدن در جریان است، سرمایه مسلمانان نیز باید در گردش باشد. (۴۴)
جریمه دیرکرد: طبق عقیده نوری همدانی دریافت جریمه دیرکرد وام توسط بانک‌ها ربا و حرام است. (۴۵)
ممنوع بودن توهین به مقدسات اهل سنت: به عقیده آیت‌الله نوری همدانی توهین به مقدسات اهل سنت جایز نیست. (۴۶)
مقابله با داعش: در پی حمله داعش به عراق، نوری همدانی با صدور بیانیه‌ای، دفاع از اسلام و مسلمانان را بر همه مردم واجب دانست. (۴۷)
مخالفت با طرح کنترل جمعیت: نوری همدانی با اجرای طرح کنترل جمعیت در ایران مخالفت کرد. (۴۸) به عقیده وی، رشد جمعیت کشور در صورت مدیریت صحیح باعث رشد اقتصاد شده و منجر به فقر جامعه نمی‌شود.
سیاسی
ایشان به لحاظ این‌که شاگرد حضرت امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه) بوده و شدیدا به ایشان دلبسته بودند، از هر حیث به ویژه از جهت سیاسی به شدت تحت تأثیر آموزه‌های بنیان‌گزار جمهوری اسلامی قرار داشتند، لذا در کنار فعالیت‌های علمی عمیق، از ورود در عرصه سیاسی و اجتماعی غفلت نورزیده، پیوسته در صفوف مقدم مبارزه علیه رژیم ستم‌شاهی حرکت می‌کردند و در این راه از زندان و تبعید و… نهراسیده و همه خطرها را به جان خریده و با توکل بر خدا در مسیر انجام رسالت انقلابی با تمام وجود تلاش فرمودند.
ایشان به لحاظ این‌که شاگرد حضرت امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه) بوده و شدیدا به ایشان دلبسته بودند، از هر حیث به ویژه از جهت سیاسی به شدت تحت تأثیر آموزه‌های بنیان‌گزار جمهوری اسلامی قرار داشتند، لذا در کنار فعالیت‌های علمی عمیق، از ورود در عرصه سیاسی و اجتماعی غفلت نورزیده، پیوسته در صفوف مقدم مبارزه علیه رژیم ستم‌شاهی حرکت می‌کردند و در این راه از زندان و تبعید و… نهراسیده و همه خطرها را به جان خریده و با توکل بر خدا در مسیر انجام رسالت انقلابی با تمام وجود تلاش فرمودند.
آیت الله خامنه ای حسين زمان است و دشمن نخواهد توانست يک ولی فقيه مدير، مدبر، شجاع، فصيح و زمان شناس را تحت تاثير قرار دهد. آن قدر ويژگی و شايستگی از جمله شجاعت، تدبير، فرهنگ، فقه، زمان شناسی و معلومات در وجود آیت الله خامنه ای هست كه بعد از امام راحل هيچ كس نمیتوانست اين خلأ را پر كند. (۴۹)
سايت بقية ا… HTTP: //BAGHIATALLAH14.BLOGFA.COM
