چند فرع فقهی پیرامون خواب

مطابق با فتاوای مقام معظم رهبری (حفظه‌الله تعالی):

۱) عدم حجّیت خواب:

خواب حجت شرعی ندارد و عمل به آن واجب نیست.

۲) وظیفه‌ی فرد خواب‌دیده:

تکلیفی بر عهده‌ی کسی که خواب ببیند و دیگران نمی‌باشد.

۳) وظیفه‌ی فردی که خواب میّتی را دیده:

انتقال و بیان خواب بر دیگران و اقوام آن مرحوم، واجب نیست.

۴) احتلام آقایان در خواب:

اگر هر سه علامت منی (خروج با شهوت، جستن و سست شدن بدن) وجود داشته باشد، حکم منی را دارد و باید غسل کند، اما اگر یکی از این علائم را نداشت یا شک در آن داشته باشد، حکم منی را ندارد و غسل واجب نیست و احتلام یعنی خروج منی از انسان در خواب.

شایان‌ذکر است از هر راهی مکلف یقین پیدا کند منی خارج شده، غسل جنابت دارد، هر چند آن سه نشانه یا بعضی از آنها وجود نداشته باشد.

۵) احتلام بانوان در خواب:

اگر زن به اوج لذّت جنسی (ارضاء) رسیده باشد و در همان حال مایعی از او خارج شود، جنابت زن محقق شده و غسل بر او واجب می‌شود؛ امّا اگر به مراحل فوق به طورهم زمان نرسیده باشد یا شک کند که به این مراحل رسیده است یا نه و یا شک در خروج مایع یا هم زمان بودن مراحل مذکور داشته باشد، غسل واجب نمی‌شود و در این صورت چنانچه رطوبتی هم خارج شود، از ترشحات پاک زن بوده و تکلیفی ندارد. حال با توجّه به توضیحات فوق بیان می‌شود، احتلام یعنی خروج منی از انسان در خواب؛ لکن از آنجایی که کسب یقین به مراحل تحقق جنابت (اوج شهوت، خروج رطوبت و علی‌الخصوص هم‌ زمان بودن آنها) خصوصاً در خواب برای زنان به سادگی و به راحتی امکان‌پذیر نمی‌باشد، لذا در صورت شک در هم زمان بودن مراحل مذکور و مراحل دیگر در خواب یا بیداری، غسل جنابت بر آنان واجب نمی‌شود و در این صورت لباس، بدن و عرق آنها نیز پاک بوده و تکلیفی ندارند.

۶) احتلام روزه‌دار در خواب:

جنابت در خواب موجب بطلان روزه نیست.

۷) بیدارشدن روزه‌دار در حال خروج منی:

اگر روزه‌دار در حال بیرون آمدن منی از خواب بیدار شود، واجب نیست از بیرون آمدن آن جلوگیری کند.

۸) خوابیدن در مسجد:

خوابیدن در مسجد مکروه است؛ مگر به‌خاطر ضرورت باشد.

۹) خواب ماندن برای نماز صبح:

اگر از روی بی‌اختیاری و غیرعمد مانند خواب ماندن، نماز قضا شود، گناه نکرده است؛ البته باید به‌گونه‌ای عمل کند که برای نماز صبح بیدار شود.

۱۰) خوابیدن پیش از داخل‌شدن وقت نماز برای کسی که می‌داند برای نماز بیدار نمی‌شود:

الف) قصد بیدارشدن دارد

ب) قصد بیدارشدن هم ندارد

درهرحال می‌تواند با قصد بیدارشدن برای نماز، بخوابد؛ ولی درصورتی‌که یقین به بیدارنشدن دارد تحقق چنین قصدی از او مشکل است.

۱۱) بیدار کردن دیگران برای نماز:

به‌طورکلی بیدار کردن برای نماز فی‌نفسه اشکال ندارد؛ و اگر به نحوی باشد که بیدار نکردن او، موجب سهل‌انگاری و سبک شمردن نماز برای افراد بالغ باشد، بیدار کردن لازم است.

منابع:

استفتاء از مقام معظم رهبری، سؤالات شماره: ۱۱۰۹۱۲۲ و ۱۱۱۴۳۱۳ و ۴۲۴۹۲۰ و ۴۵۰۷۹۸ و ۸۳۱۱۳۹ و ۱۳۵۳۳۶۸ و ۱۳۵۶۸۲۱ و ۷۴۶۰۱۵ و ۹۵۴۳۱۱ و ۸۶۸۸۳۹ و ۲۵۵۳۰۹ و ۷۲۳۴۷۴ و ۸۱۲۹۰۱ و ۸۵۵۳۹۶ و ۱۱۲۳۸۵۸ و ۱۳۸۱۱۸۱ و ۵۳۸۰۵۱ و ۱۱۷۶۱۵۰